Սևանի հիմնախնդիրը կծառանա աննախադեպ վերջնագրով, եթե...

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

05/17/2024 07:55 ԲԴԽ նախկին անդամ Նաիրա Հովսեփյանի դեմ արշավը շարունակվում է. կարգապահական վարույթ են հարուցել. «Ժողովուրդ» 05/17/2024 07:46 Խորհրդարանական ընդդիմությունը Փաշինյանին իմպիչմենտ հայտարարելու հարցում չի շտապում. ուզում են լավ պատրաստվել. «Ժողովուրդ» 05/17/2024 07:41 Սամվել Վարդանյանի գործով նախաքննությունն ավարտվել է. երկու իրար հակասող հատկանիշներով մեղադրանք է առաջադրվել. «Ժողովուրդ» 05/17/2024 07:39 Փաստորեն, նախկինները շատ բան ունեին ՔՊ-ից սովորելու. «Ժողովուրդ» 05/16/2024 23:56 Փրկարարներն իրականացրել են ապամոնտաժման աշխատանքներ 05/16/2024 23:52 Հայկական կողմը չի խնդրել ՌԴ սահմանապահները մնան հայ-իրանական և հայ-թուրքական սահմանին․ Արմեն Գրիգորյան 05/16/2024 23:46 Ավինյանը հանդիպել է Իլ դը Ֆրանս շրջանի նախագահ Վալերի Պեկրեսի հետ 05/16/2024 23:42 Կանխվել է քաղաքացու ինքնասպանության փորձը 05/16/2024 23:37 «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման՝ մայիսի 17-ին կայանալիք հանդիպումների ժամանակացույցը 05/16/2024 23:23 Թափանցիկությունն ու հրապարակայնությունն այս կառավարության համար հիմնարար խոչընդոտ է․ Թաթոյան 05/16/2024 23:08 Էլեկտրաէներգիայի վաղվա անջատման հասցեները 05/16/2024 23:02 65-ամյա տղամարդը հայտնաբերեցին Մեծամոր քաղաքում 05/16/2024 22:38 Ռուսաստանն ու Չինաստանը կարող են ջրածնով աշխատող ավտոմեքենաների արտադրություն հիմնել 05/16/2024 22:22 Ալափարսում վթարից հետո ավտոմեքենաները հայտնվել են ձորակում 05/16/2024 22:08 Իշխանություններն անհանգստացած են Բագրատ Սրբազանի առաջնորդությած շարժումից, փորձում են պառակտել․ Իշխանյան 05/16/2024 22:02 Ադրբեջանական ուժերը պետք է հեռանան 31 գյուղերի հողատարածքներից, հակառակ դեպքում չպետք է խաղաղության պայմանագիր կնքենք. Գալչյան 05/16/2024 21:58 Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունեց անվանի գիտնական, բարերար Նուբար Աֆեյանին 05/16/2024 21:52 Միրզոյանը ԵԽԽՎ նախագահի հետ քննարկել է տարածաշրջանային հարցեր 05/16/2024 21:41 Կիրանցիներին կաշառք են առաջարկել էին իրենց տան, այգիների, անշարժ գույքի և սրբավայրերի դիմաց․ Գառնիկ Դանիելյան 05/16/2024 21:32 Բերքաբերի օկուպացված տարածքները չեն վերադարձվել, իսկ Փաշինյանի աշխատակազմը պնդում է, թե այդ հատվածներում սահմանազատումն ավարտվել է. Ի՞նչ են մտածում Բերքաբերում 05/16/2024 21:30 Ես այս պայքարից ոտք հետ դնողը չեմ, եթե անգամ մենակ էլ մնամ էս հրապարակում․ Բագրատ Սրբազան 05/16/2024 21:19 Ականատեսները պատմել են Ֆիցոյի դեմ մահափորձի մանրամասները 05/16/2024 21:07 ՀՀ և Հորդանանի ԱԳՆ-ները մտահոգություն են հայտնել Երուսաղեմի հայկական թաղամասում ստեղծված լարված իրավիճակի առնչությամբ 05/16/2024 21:02 Շատ մեծ հանրահավաք կլինի՝ ձեր ուզած ու պատկերացրած քայլերը հասցնելու իրենց հանգրվանին․ շարժման առաջնորդ 05/16/2024 20:56 Հայաստանի ժուռնալիստների միության ահազանգն իրավապահներին, միջազգային կառույցներին, կոչը՝ լրագրողներին 05/16/2024 20:49 Պատասխան են տալու Արցախի կորստի համար․ Փաշինյանը, Ալիևը, Պուտինը պարտավոր են ապահովել արցախցիների վերադարձը. Վիտալի Բալասանյան 05/16/2024 20:47 Ոստիկանության գործողություններից տուժած լրագրողների դեպքերը պատշաճ քննության առարկա կդարձվե՞ն 05/16/2024 20:45 Մեր երկիրը կորցնում է շուրջ 1100 հեկտար տարածք. դատապարտում ենք գիշերային կապիտուլյացիոն գործարքը. Վահագն Մելիքյան (տեսանյութ) 05/16/2024 20:38 Խնդիրը ծագել է Տավուշում, բայց լուծումն այնտեղ չէ. Շարժման առաջնորդ 05/16/2024 20:35 Գենշտաբի քարտեզներն իրավական ուժ չունեն, այլ՝ երկու պետությունների կողմից ստորագրված քարտեզները. Արթուր Խաչատրյան 05/16/2024 20:32 Սյունիքի Տաշտուն գյուղի կորած բնակիչը անվնաս հայտնաբերվել է 05/16/2024 20:20 Էրդողանը Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության համաձայնագիրը «պատմական հնարավորություն» է անվանել 05/16/2024 20:08 Երևանը պատրաստ է ընդլայնել Քիշնևի հետ գործակցությունը. նախապատրաստվում է փոխգործակցության համաձայնագիր 05/16/2024 19:54 Մեր հաշվարկով 16 հեկտար ավել հող է անցնում իրենց, թուրքերն անգամ իրենց ամենալավ երազում չէին կարող տեսնել, որ դրանք իրենցը կլինեն. Կիրանցի բնակիչ 05/16/2024 19:43 Չինաստանը պետք է ընտրություն կատարի Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի միջեւ. Պետդեպ 05/16/2024 19:37 ՄԻՊ-ն առ այժմ զերծ է մնում Կիրանց մեկնել՝ կիրանցեցիների հետ հանդիպման 05/16/2024 19:21 Կա՛մ այսօր, կա՛մ երբեք. Տավուշի թեմի առաջնորդն ամփոփում է պայքարի հերթական օրը. ուղիղ միացում 05/16/2024 19:07 Ուժեղ քամու հետևանքով հսկայական թթենու ճյուղը կոտրվել ու ընկել է մեքենաների վրա. 05/16/2024 19:01 Արդեն կասկածից վեր է, որ այս հակաիրավական գործընթացը լրջագույն հարված է Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանն ու ինքնիշխանությանը․ Դիվանագիտական համահայկական խորհուրդ 05/16/2024 18:56 Երբ «Արևմտյան Ադրբեջան» հասկացությունը մեջտեղից հանեն՝ կմտածենք, որ իրոք խաղաղություն հաստատելու նպատակով են սա անում. Ոսկեպարցի 05/16/2024 18:53 Գնել Սանոսյանի հայրն ու երկու եղբայրները տարիներ շարունակ աշխատել են ՌԴ-ում, առանձնատունը վերագրել նախարարին և այնտեղ կոռուպցիա փնտրելը զուր ջանքեր են․ խոսնակը՝ Սանոսյանի դղյակի մասին 05/16/2024 18:46 ՀՀ ԱԳ նախարարը և ԵԽԽՎ նախագահը մտքեր են փոխանակել տարածաշրջանային հարցերի շուրջ 05/16/2024 18:36 Քաղաքացին անվնաս հայտնաբերվել է 05/16/2024 18:31 Վարչապետն ընդունել է ՀԲ-ի և Միջազգային ֆինանսական կորպորացիայի ղեկավարությանը 05/16/2024 18:21 Գեղամ Նազարյանի պահվածքը և հայտարարությունները չեն արտահայտում «Հայաստան» խմբակցության տեսակետները. Օհանյան 05/16/2024 18:18 Մեզ ասում են, թե մեր սեփականության վկայականները կեղծ են. Կիրանցի կին (տեսանյութ) 05/16/2024 18:17 Կիրանցում ադրբեջանական վերահսկողությանն է ապօրինաբար հանձնվում 2 տուն և մոտ 57 հողամաս. Թաթոյան 05/16/2024 17:56 Լարված վիճակ Կիրանցում. բնակիչները փակել են միջպետական ճանապարհը 05/16/2024 17:39 Հանքարդյունաբերության ոլորտը որակյալ աշխատուժ պահանջող ոլորտ է. ԶՊՄԿ-ն մասնակցել է «ԲանՈՒԳործ. ԵՊՀ - Yerevan State University էքսպո-2024»-ին 05/16/2024 17:36 SOTA լրատվամիջոցների գործունեությունը ՌԴ տարածքում անցանկալի է ճանաչվել

05/16/2024 16:09 Նյարդային վիճակ Կիրանցում՝ Գեղամ Նազարյանն ու գնդապետ Միհրան Մախսուդյանը վիճում են 05/15/2024 21:25 Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական կտա հունիսի 1-ին. Արթուր Գևորգյան 05/15/2024 21:18 Մհեր Գրիգորյանի գլխավորած հանձնաժողովի կողմից ապօրինի սահմանազատում իրականացնելու վերաբերյալ հաղորդմանն ընթացք է տրվել 05/16/2024 19:21 Կա՛մ այսօր, կա՛մ երբեք. Տավուշի թեմի առաջնորդն ամփոփում է պայքարի հերթական օրը. ուղիղ միացում 05/16/2024 11:06 Կալանավորվել է Արագած Ախոյանը 05/15/2024 12:34 Կոտայքի մարզում տղամարդը մտել է ծանոթ կնոջ բնակարան, նռնակ պայթեցնելու սպառնալիքով ստիպել մերկանալ, որից հետո բռնաբարել է նրան. shamshyan.com 05/16/2024 16:25 Մի խոսեցրեք ինձ. Գեղամ Նազարյանը գոռգոռում էր լրագրողի վրա (տեսանյութ) 05/16/2024 18:21 Գեղամ Նազարյանի պահվածքը և հայտարարությունները չեն արտահայտում «Հայաստան» խմբակցության տեսակետները. Օհանյան 05/15/2024 14:18 Ոստիկանությունը մեծաքանակ զորքեր է տեղափոխում Երեւանի փոքր կենտրոն 05/15/2024 11:44 Աշխատանքից ազատվել է արյունաբանության եւ ուռուցքաբանության կենտրոնի տնօրենը 05/16/2024 17:10 Երևանում հորդառատ անձրևից հետո կրկին «ջրհեղեղ» է 05/16/2024 17:06 «Տավուշը հանուն Հայրենիքի» շարժմանը աջակցելուց հետո Երևանի Քաղաքապետարանը դերասանուհի Անաիս Սարդարյանից պահանջել է ազատել է ազատել տարածքը 05/15/2024 14:42 ՔԿ-ն հրապարակել է Դոն Պիպոյի լուսանկարը՝ պնդելով, թե հավաքի մասնակիցներին նյութապես շահագրգռել են 05/15/2024 10:10 Գիշերը ձերբակալություններ են եղել 05/15/2024 13:27 Նոր նշանակումներ ու ազատումներ՝ Պաշտպանության նախարարությունում 05/15/2024 12:18 Բժիշկ Դանիելյանն անձամբ կխոսի իրեն աշխատանքից ազատելու պատճառների մասին 05/16/2024 11:52 «Ոստիկանը քաղաքացուն քֆուր է տալիս». «Հաղորդում ներկայացրեք». Լարված իրավիճակ կառավարության մոտ 05/15/2024 23:21 Էլեկտրաէներգիայի վաղվա անջատման հասցեները 05/16/2024 08:20 Լուծում՝ երկու քայլից․ «Հրապարակ» 05/15/2024 16:45 Ոստիկանները զինված են հատուկ միջոցներով, այդ թվում՝ արցունքաբեր գազով

Սևանի հիմնախնդիրը կծառանա աննախադեպ վերջնագրով, եթե... 07/24/2012 14:50 | Վերլուծություններ

Սևանա լճի ջրի մակարդակի բարձրացումը Հայաստանի և հայերի մեջ միանշանակ հոգեբանական զգացումներ դեռ չի ձևավորել: Թեև 1981թ.-ից ի վեր, երբ ավարտվեց և շահագործման հանձնվեց տարեկան 250 մլն խմ հզորությամբ Արփա-Սևան ջրատարը, լավատեսության ձևավորման առարկայական հիմնավորումն արդեն համարվում էր կայացած փաստ:

Սակայն իրական կյանքը շատ արագ սկսեց վերախմբագրել գրեթե բացարձակի հասնող բարի սպասելիքները: Այսպես, Արփա-Սևանի ջրերի մատակարարման արդյունքում 1981-1990 թթ. լճի մակարդակն ավելացավ 0,9 մետրով: Սակայն 1990-ականների էներգետիկ ճգնաժամի տարիներին այն կրկին անկում արձանագրեց: Ջրի մակարդակը իջավ 1,5 մետրով: 2003թ. Սևանին դոնոր դարձավ տարեկան 165 մլն խմ հզորությամբ Որոտան-Արփա ջրուղին: Դրանից հետո նախատեսվում էր, որ լճի մակարդակը յուրաքանչյուր տարի պետք է ավելանա 12 սմ-ով: Սակայն համաձայն ՀՀ ՋՊՊԿ-ի աշխատակիցների վերջերս կայացած մի պաշտոնական քննարկման ժամանակ հրապարակած տվյալների՝ 2001-ից ի վեր Սևանա լճի մակարդակն ավելացել է չնախատեսված չափով` 3,81մետրով, այն դեպքում, երբ այդ ցուցանիշը պետք է լիներ 2,7 մետր:

Այսինքն` սխալ հաշվարկ: Թեկուզ դրական ելքով, բայց, անշուշտ, գործի ներկայացման համար տխուր փաստարկ է: Չէ՞ որ, եթե հանգամանքներն են թելադրում վերջնական արդյունքները և ոչ թե տեսական կամ գիտական հիմնավորումները, ուրեմն, կաղում է գործի մասնագիտական կողմը: Օրինակ, նույնիսկ, օգուտը գերնպատակ ընդունող գործարար միջավայրում մասնագիտական առումով վատ է ընկալվում այն գործարարը, որին ուրախացնում է սպասվածից ավելի մեծ շահույթը, թեկուզ և դրական, բայց չկանխատեսված արդյունքը:

Գուցե հենց այդ պատճառով «Հանուն մարդկային կայուն զարգացման ասոցիացիա» ՀԿ-ի նախագահ Կարինե Դանիելյանը համարում է, որ «Սևանը գտնվում է առողջացման վիճակում, սակայն դեռ լճում ընթացող դրական շարժը կամ դրական փորձը հնարավոր չէ ներկայացնել, քանի որ այն գտնվում է վտանգավոր անցումային փուլում»: Ըստ նրա, եթե լճի կենտրոնական հատվածներում առողջացման երևույթները հստակ արձանագրելի են, ապա նույնը չի կարելի ասել առափնյա հատվածների մասին:

Իսկ առափնյա հատվածներում նույնիսկ անզեն աչքով տեսանելի են այն բազում հիմնախնդիրները, որոնք առաջացել են լճի բարձրացման նախատեսված մակարդակը 1,11 մ-ով «գերազանցելու» հետևանքով` լրիվ կամ մասամբ ջրի տակ մնացած չապամոնտաժված կառույցներ, տեխնիկական կամ կենցաղային ծագման աղբ, մեծաքանակ ծառեր և նույնիսկ պոմպեր, խողովակաշարեր և այլն:

Ի դեպ, ՀՀ բնապահպանության նախարարության կողմից առաջարկվող և այսօր դեռ քննարկման փուլում գտնվող «2013-2022 թթ Սևանա լճի շրջակայքում նոր անտառաշերտի հիմնման ծրագիրը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման նախագծում նշվում է, որ ջրերի մակարդակի «մինչև 1903,5 բարձրացման դեպքում շուրջ 4000 հեկտար անտառներ կհայտնվեն ջրի տակ, որի հետևանքով կառաջանան այնպիսի էկոլոգիական հիմնախնդիրներ, որոնք լուծելու համար կպահանջվի մի քանի փուլերից բաղկացած երկարամյա գործընթաց»: Օրինակ, համաձայն այդ ծրագրի նախատեսված է, որ առաջին փուլի համար ժամկետ է սահմանվում 2013-2022 թթ, որի ընթացքում «դրական էկոլոգիական հավասարակշռությունը» կվերականգնվի ընդամենը 27 տոկոսով:

Այսպիսով, Սևանա լճի պարագայում չնախատեսված, բայց արդեն գրանցված դրական արդյունքը միանշանակ ուրախանալու հիմքեր չի կարող երաշխավորել:

Սևանից ջրառի ծավալը 170 մլն-ից 320 մլն. խմ հասցնելու` ՀՀ կառավարության նախաձեռնությունն այլևս օրենքի ուժ է ստացել:

Սևանը մեր կյանքի այն կողմն է, որտեղ չի կարող լինել դիմություն-ընդդիմություն: Արարատյան դաշտում կենարար հեղուկին սպասող գյուղատնտեսական հողերը չջրելը նշանակում է բերք ու բարիքից կամավոր հրաժարվել: Այս դեպքում գուցե փոխզիջումային տարբերակը ՀՀ նախագահին առընթեր Սևանի հիմնախնդիրների հանձնաժողովի առաջարկությունն է, այս տարի ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար Սևանա լճից 280 մլն խմ ջրառ կատարելու մասին: Բացառության կարգով: Միայն այս տարի, բայց ոչ ընդհանրապես:

Համաձայն Ջրային պաշարների պետական կոմիտեի աշխատակիցների հրապարակած տվյալների՝ ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում Արփայից Սևան է լցվել 62 մլն խմ ջուր: Եթե հաշվարկային այս ելակետը վերցնենք, ուրեմն ջրատարից Սևանը այս տարի կստանա 120-125 մլն խմ ջուր: Իսկ նոր օրենքը հնարավորություն է տալու լճից ջրառի ծավալը դարձնել 320 մլն խմ: Այս պարզ թվաբանությունը ցույց է տալիս, որ Գեղամա գեղեցկուհու համար այսօր ֆիքսված դրական հաշվեկշիռը կախված կլինի 200 մլն խմ պակասող ջուր ստանալուց:

Այս պարզ հաշվարկն իսկ հուշում է, որ նոր օրենքը Սևանին կրկին կկանգնեցնի գոյաբանական դժվար լուծելի խնդրի առջև: Կամ էլ այն կիրառվելու է միայն ծայրահեղ բնակլիմայական անբարենպաստ իրավիճակներում և ոչ ամեն տարի: Հակառակ պարագայում Սևանի հիմնախնդիրը երկրի ու ժողովրդի առջև կծառանա աննախադեպ վերջնագրով: