ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
ՀՀ արտաքին հետախուզության ծառայությունը հրապարակել է Հայաստանի արտաքին ռիսկերի վերաբերյալ 2025թ. զեկույցը 01/23/2025 11:29 | ԼՐԱՀՈՍ

Հայաստանի Հանրապետության արտաքին հետախուզության ծառայությունը հրապարակել է Հայաստանի Հանրապետության արտաքին ռիսկերի վերաբերյալ 2025 թվականի տարեկան զեկույցը` հայերեն և անգլերեն։ «Հարավային Կովկասում և դրանից դուրս տեղի ունեցող քաղաքական փոփոխությունները, գերտերությունների տնտեսական հակազդեցությունների պայքարը, ընթացող հակամարտություններն ու ակտիվ ռազմական գործողությունները պայմանավորել են Հայաստանի Հանրապետության շուրջ անվտանգային միջավայրը։ Մենք ապրում ենք փոխկապակցված ու միաժամանակ բաժանված աշխարհում, և Հայաստանի Հանրապետությունը մաս է կազմում այդ մեծ պատկերի՝ կրելով թե ռիսկերն ու վտանգները և թե ստեղծվող հնարավորությունները։
2022 թվականից արդեն ավելի քան 1000 օր շարունակվող ռուս-ուկրաինական հակամարտությունը փոխել է 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո ձևավորված անվտանգային իրավիճակը, ուժերի և ազդեցությունների դասավորվածությունը։ 2025 թվականի ընթացքում քիչ հավանական ենք համարում Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև կայուն ու երկարաժամկետ խաղաղության համար անհրաժեշտ այնպիսի լուծումների ձեռքբերումը, որոնք կունենան կենսունակության բավարար մակարդակ։
Դրանով պայմանավորված՝ հատկապես եվրոպական պետությունները և Ռուսաստանի Դաշնությունը կշարունակեն ակտիվ սպառազինման, երկարատև պաշտպանական ու տնտեսական ինքնավարության խորացման քաղաքականությունը։ 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Համաս խմբավորման կողմից Իսրայելի դեմ իրականացրած հարձակումը և դրան հաջորդող պատերազմը Գազայում վերափոխեցին Մերձավոր Արևելքում առկա փխրուն ստատուս քվոն։ Հաջորդիվ, Գազայում ընթացող ռազմագործողությունները, դրանց զարգացումը Լիբանանում, Եմենի հութիների ռազմական գործողությունները, Իսրայել-Իրան փոխադարձ հարվածներն ու դրանց կրկնվելու հավանականությունը, ինչպես նաև Սիրիայում ընդդիմադիր խմբավորումների կողմից Բաշար ալ-Ասադի իշխանության տապալումն ի ցույց դրեցին, թե որքան բազմաշերտ են Մերձավոր Արևելքում ստատուս քվոն պայմանավորող գործոնները։ Հակամարտության այս օջախներում զարգացումները հանգեցրին տարածաշրջանային ու արտատարածաշրջանային դերակատարների «ազդեցության գոտիների» փոփոխությունների կամ նորովի բորբոքեցին այդ պայքարը, ինչը վարարման էֆեկտով կարող է նոր իրողություններ ստեղծել Մերձավոր Արևելքում և Հարավային Կովկասում։
2025 թվականի ընթացքում Մերձավոր Արևելքում լարվածությունների ու տարբեր մասշտաբի և ինտենսիվության ռազմական գործողությունների միտումը ամենայն հավանականությամբ կպահպանվի, որը կզուգորդվի թե տարածաշրջանային և թե արտատարածաշրջանային դերակատարների ազդեցության պայքարի, մերձավորարևելյան պետություններում ներքին քաղաքական անկայունությունների, հումանիտար-տնտեսական լարումների, լոգիստիկ նոր շղթաների ձևավորման համար պայքարի ու միգրացիոն անկանոն շարժերի բաղադրիչներով։ Սիրիայում ձևավորվելիք նոր իշխանության կրոնական ու էթնիկ հանդուրժողական քաղաքականություն որդեգրելու հնարավոր մոտեցմամբ պայմանավորված՝ 2025 թվականին ժողովրդագրական ու միգրացիոն ցածր կառավարելիության շարժերի հավանականությունը կնվազի։
2024 թվականը տարբեր երկրներում՝ ԱՄՆ-ից մինչև Եվրոպա, մինչև Ռուսաստան ու Հնդկաստան, անցկացված ընտրությունները, որոնք ներառել են ավելի քան 4 միլիարդ մարդու, փոխակերպել են միջազգային միջավայրը և նպաստել աշխարհաքաղաքական նախընտրությունների փոփոխությունների և անորոշությունների մեծացմանը։ 2025 թվականին այդ փոփոխությունների նյութականացումը կոնկրետ գործողությունների տեսքով մեր տարածաշրջանի խնդիրներին կհաղորդի բարդության նոր մակարդակ՝ թե խուսանավման կամ այլ կերպ հասցեագրման ենթակա ռիսկերի և թե ռազմավարական ու մարտավարական հնարավորությունների առումով։
2023-2024 թվականներն աչքի են ընկել պետությունների ու վերպետական դերակատարների կողմից՝ խնդիրների քաղաքական և տնտեսական լուծումների փոխարեն ռազմական լուծումների գնալու գլոբալ միտումով։ Ընդ որում, իրենց այս նախընտրությունը պետական դերակատարները հաճախ մատուցում են «պատմական ճշմարտությունների» խոսույթի կամ սեփական անվտանգության ապահովման փաթեթավորմամբ։ 2025 թվականի ընթացքում այս միտումը կպահպանվի։ Ժամանակակից տեխնոլոգիաների ազդեցության ներքո պատերազմավարման ձևերն ու եղանակները կշարունակեն փոփոխվել, որոնք կդրսևորվեն ավելի բարձր շարժունակությամբ, ինքնուրույնությամբ, որոշումների արագ կայացման հնարավորություններով օժտված ստորաբաժանումների կիրառմամբ, ռազմադաշտում հակառակորդի առավելությունները նրա խոցելիության վերածելու մյուս կողմի նախաձեռնողականությամբ։ Խոցման միջոցներից պաշտպանությունը բյուջեի տեսանկյունից դառնում է ավելի թանկ, քան հարձակումը։ Նոր տեխնոլոգիաներն անհամաչափություն են մտցնում ռազմական գործողություններում, ինչպես նաև օբյեկտիվորեն դժվարացնում ռազմական կարողությունների ճշգրիտ գնահատումը։ Տարբեր պատերազմների և ռազմական բաղադրիչով զարգացումների վերլուծությունը վկայում է, որ առավել ինտենսիվ են դառնում ռազմագործողություններում միջնորդավորված ոչ պետական դերակատարների ներգրավումը։ Մյուս կողմից, կանոնավոր զինված ուժերին բնորոշ մոտեցումներով դրանց ֆինանսավորումը, ռազմական ուսուցումը, պատրաստությունը, սպառազինումը և նման կազմավորումների օգտագործումը դրանց հետագա օրինականացումը դարձնում է նոր «նորմալություն»»,- ասված է զեկույցի ներածության մեջ։
Զեկույցը հասանելի է հետևյալ հղմամբ։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր

Տեսադարան

Մամուլ
- 02/18/2025 08:23 Ժողովրդին ասելու բան չունի․ «Հրապարակ»
- 02/18/2025 08:20 Ինչի՞ց են անհանգստացած աբխազահայերը. «Փաստ»
- 02/18/2025 08:17 Փաշինյանի խուճապը, Քոչարյանի մեկնարկը․ «Հրապարակ»
- 02/18/2025 08:15 Անահիտ Ավանեսյանին խայթել են ՔՊ փակ նիստում. «Ժողովուրդ»
- 02/18/2025 08:12 Փաշինյանը մտափոխվել է․ «Հրապարակ»
- 02/18/2025 08:08 Գյումրիում թեկնածուները ավելանում են. ո՞վ է հաջորդ հայտ ներկայացրածը. «Ժողովուրդ»
- 02/18/2025 08:06 Հայկ Սարգսյանի նախագիծը կջրե՞ն․ «Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 02/17/2025 21:17 2018թ-ից հետո ՔՊ-ն ահաբեկելու ու վախի մթնոլորտին մեկընդմիշտ վերջ է դրել. Էմմա Պալյանը պնդում է՝ «ասֆալտին ծեփելը» ահաբեկում չէ
- 02/16/2025 20:07 Մեզ թվում է՝ մի քանի տարի տառապեցինք, պատերազմ տեսանք, պետք է վերջանա ամենը, բայց տիեզերքի համար 100 տարին էլ շատ չէ. Սամվել Սահակյան
- 02/08/2025 20:10 Մարդկությունը մեղքերի գագաթնակետին է. հիմա գնալու է ամեն ինչի ավերումը, և Աստված արագացնում է այդ ընթացքը. Արմեն Զաքարյան
- 01/26/2025 13:15 Նոր տարվա 3 օրը հերիք էր, որ շատերը մարզասրահ վերադառնան 5-7 կգ ավելացած քաշով. մարզչի խորհուրդները
Մեկնաբանություն
- 02/18/2025 15:46 ՔՊ-ն միշտ էլ դաղալ է խաղացել. Սամվել Հակոբյան
- 02/18/2025 15:39 Հովիկ Աղազարյանը հետևել է Ռոբերտ Քոչարյանի ասուլիսին, խոսոտվանում է՝ կային մտքեր, որ համաձայն է
- 02/18/2025 14:16 Ռուսական կողմը պատրաստակամ է խնդրին լուծում տալու հարցում. Գառնիկ Դանիելյանը՝ ՌԴ նոր սահմանափակման մասին
- 02/18/2025 12:33 Օտար գաղութարար ուժերը նպատակ ունեն վերարտադրել փաշինյանական խունտան՝ օրինականացնելով վերջին տարիների նրա հանցավոր գործունեությունը. Այվազյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 02/18/2025 10:21 Մուշ թաղամասում վագոն-տնակ է այրվել. կա տուժած
- 02/17/2025 23:09 Վարորդը մահացել է, ուղևորը տեղափոխվել է հիվանդանոց
- 02/17/2025 21:21 Ողբերգական դեպք՝ Արարատի մարզի գյուղերից մեկում. տան անասնագոմում հայտնաբերվել է 31-ամյա տղամարդու մարմին
- 02/17/2025 20:02 Խոշոր ավտովթար` Կոտայքի մարզում. «Suzuki»-ն դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և մոտ 10 մետրից, քարերին բախվելով, հայտնվել ձորում. կա վիրավոր
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 02/17/2025 20:37 Սննդաբանը ցրել է կարտոֆիլի վնասակարության մասին հայտնի կարծրատիպը
- 02/16/2025 21:01 Ամերիկացի գրողը Իլոն Մասկին կոչ է արել հրապարակայնորեն ճանաչել իրենց համատեղ երեխային
- 02/15/2025 19:46 Մահացել է «Ֆանֆան կակաչ»-ը ֆիլմում նկարահանված ֆրանսիացի դերասանուհի Ժենեվևա Պաժը
- 02/15/2025 13:51 Ինչ հոտ է գալիս հին եգիպտական մումիաներից, պարզել են գիտնականները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 02/16/2025 12:19 Հալչող սառցադաշտերից կարող են վիրուսներ տարածվել, որոնց մարդկությունն ի վիճակի չի լինի դիմակայել. գիտնական
- 02/14/2025 13:59 Սապատավոր կետը կուլ է տվել չիլիացուն, ապա՝ դուրս թքել նրան. արտասավոր դեպքի տեսանյութը
- 02/04/2025 18:58 Ինչու են սիրահարները միմյանց նման. հետազոտողները նշել են մի քանի պատճառ
- 02/04/2025 17:22 Արեգակի վրա 2 օրում 40 բռնկում է տեղի ունեցել