Փաստ ինֆո

Արցախյան երրորդ՝ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, Հադրութի դպրոցում հրամանատար Գարիկ Վարդերեսյանն Իշխան Վահանյանին ցուցում է տվել՝ «ով նահանջի, թիկունքից խփեք»։ Այս մասին հայտնի դարձավ Իշխան Վահանյանի գործով տուժող Արսեն Այվազյանի ցուցմունքից։

«Փաստինֆո»-ի թղթակցի հաղորդմամբ՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր Ջոն Հայրապետյանի նախագահությամբ, այսօր կայացել է մարտադաշտն ինքնակամ լքելու մեջ մեղադրվող հրամանատար Իշխան Վահանյանի գործով դատական նիստը, որի ընթացքում հարցաքննվել է տուժող Արսեն Այվազյանը։

Տուժողը պատմեց, որ վերջին անգամ Իշխան Վահանյանին տեսել էր Խուռհատ սարի ներքևում՝ մինչև հակառակորդի հարձակումը։ Չի տեսել, թե ինչպես է վիրավորում ստանում Իշխան Վահանյանը, այդ մասին միայն լսել է։ Մանրամասներ ներկայացնելով ադրբեջանական շրջափակման մեջ հայտնվելու և շրջափակումից դուրս գալու մասին՝ տուժողը պատմեց, որ ձորում մոտ 25 հոգով են մնացել, այդ թվում՝ վիրավորներ են եղել, որոնցից 4-ը՝ ծանր վիճակում գտնվող, գիշերը զոհվել են։ Լուսաբացին, լսելով ադրբեջանցիների ձայները, հեռացել են այդտեղից` ուղեւորվելով Վանք գյուղի հատված։

«Զանգ է եղել Վարդերեսյան Գարիկին, ասել է՝ դուխով եղեք, գալիս ենք ձեր հետևից, բայց չեմ տեսել, որ գան, չեն եկել։ Որոշ ժամանակ անց ադրբեջանցիներն ասացին ռուսերենով՝ դուրս եկեք, գիտենք, որ այդտեղ եք, սպասել ենք, մարդ չկար։ Հաջորդ օրը հակառակորդի կողմից ինչ-որ պաշտոնյա է եկել, մեքենայով մոտեցել է, տղաներից մեկը իրեն պատուհանից սպանում է, հեռանում ենք այդտեղից։ Հետո կապը կորում է։ Արդեն երկար ժամանակ սպասում էինք՝ առանց կապի, սնունդը տներից էինք վերցնում՝ կոմպոտ և այլն։ Անտառում էինք սպասում տևական ժաման, երբ արդեն ցրտել էր՝ տերևաթափ էր, որոշեցինք առանձնանալ, տարբեր ուղիներով պետք է գնայինք։

Վեցով առանձնացանք, մենք այլ ձևով էինք տեսնում ելքը, իրենք՝ այլ։ Բաժանվեցինք, դրանից հետո չենք տեսել իրար»,- նշեց տուժողը՝ պատմելով, որ շարժվել են դեպի սարեր, դեկտեմբերի 17-ի սահմաններում էր, տղաներից մի քանիսը գնացել են ինչ-որ գյուղ՝ ջուր վերցնելու, գնում են տղաներով և պարզվում, որ այդտեղ կապ կա, զանգում և փորձում հասկանալ, թե ինչպես պետք է գնալ Իրանի սահման։

Պատասխանելով տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Գուրգեն Գրիգորյանի հարցադրմանը, թե արդյո՞ք մինչև պատերազմի մեկնարկն իմացել են, որ պատերազմ լինելու է, թե ոչ՝ տուժողը նշեց, որ սեպտեմբերի 25-ին ճաշարանում լսել են «պատերազմական տագնապ», վազել են դեպի գումարտակ և մտել նկուղ, հետո՝ լսել, որ պատերազմ չկա, իսկ սեպտեմբերի 26-ին արդեն նոր զրահաբաճկոններ են բերել, նոր փամփուշտներ են հատկացվել, պարզ էր, որ պատերազմ է լինելու։

«Սեպտեմբերի 27-ին ճաշարան ավելի ուշ ենք գնացել, շարված ենք լինում երկար ժամանակ։ Տղաներից մեկն ասում է՝ ԱԹՍ, բայց չեմ նկատում։ Որոշ ժամանակ անց մտնում ենք ներս, բարձրանում դեպի ճաշարան, միջանցքում էինք, երբ արդեն հրետակոծություն է լինում, ճաշարանի կողմն են գցում, պահեստի, բակի մուտքի մոտ։ Այդ ժամանակ հասկացանք, որ պատերազմ է։ Գնում ենք դեպի զինանոց՝ զենք վերցնելու, իջնում նկուղ և սպասում, թե երբ են մեզ տանելու դիրքեր»,-նշեց տուժողը։

Տուժողն իր ցուցմունքում նաև հայտնեց, որ Հադրութի դպրոցում իրենց հրահանգ է եղել Գարիկ Վարդերեսյանի կողմից՝ նահանջող զինծառայողներին թիկունքից հարվածելու վերաբերյալ։

Պատերազմում երկու որդուն կորցրած հայրը, դիմելով տուժողին, հարց հղեց՝ այդ դեպքում ինչու չեն կրակել Իշխան Վահանյանին, որը փաստացի նահանջել է։ Իսկ թե ինչպես է գնահատում սպայական կազմի գործողությունները՝ տուժողը նշեց. «Գարիկ Վարդերեսյանը մինչև պատերազմը հեռախոսով խոսելիս ասել է՝ բոլորդ գնալու են մեռնեն, ես սաղ եմ մնալու։ Մինչև պատերազմն ասում էր՝ գնալու եք մեռնեք։ Դա անմարդկային էր։ Կային մարդիկ, որոնք, վստահ ենք, փորձում էին իսկապես օգնել, լավն անել։ Իշխան Վահանյանը չեմ կարծում, որ այն աստիճան վիրավոր էր, որ չէր կարող մասնակցել գործողություններին»։

Հիշեցնենք, որ Իշխան Վահանյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 356-րդ հոդվածի (հրամանը չկատարելը) 3-րդ մասով և 380-րդ հոդվածի (մարտադաշտն ինքնակամ լքելը կամ զենքով գործելուց հրաժարվելը) 1-ին մասով: Նրա նկատմամբ որպես խափանման միջոց էր ընտրվել կալանավորումը։ Ըստ ՔԿ-ի՝ Վահանյանը, Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված ագրեսիվ պատերազմի և 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին հայտարարված ռազմական դրության ժամանակ զբաղեցնելով ԱՀ պաշտպանության բանակի զորամասերից մեկի ուսումնական գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը, հանդիսանալով իր ենթակա անձնակազմի պետը, մարտական գործողությունների ընթացքում չի կատարել իր անմիջական պետի հրամանը, ինչպես նաև ինքնակամ լքել է մարտադաշտը, որի արդյունքում զորամասի ուսումնական գումարտակի անձնակազմից զոհվել, տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ են ստացել և գերեվարվել պարտադիր ժամկետային զինծառայողներ՝ այդ կերպ առաջացնելով ծանր հետևանքներ:

Նշենք, որ այս գործով անցնող միակ մեղադրյալը Իշխան Վահանյանն է։ Քրեական գործն ի սկզբանե մակագրվել էր Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լ․ Սեփխանյանին, սակայն հետագայում գործի ընդդատությունը փոխվել է՝ պայմանավորված միջադեպով։ Գործն այժմ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ջոն Հայրապետյանի վարույթում է։
Մանրամասները՝ տեսանյութում

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո