ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
1991թ քարտեզը չի ենթադրում Ղարաբաղի հանձնումն Ադրբեջանի կազմ. Մելքոնյան (տեսանյութ) 11/05/2022 15:13 | ԼՐԱՀՈՍ
Նախքան սահմանի դեմարկակցիան, տեղի է ունենում երկար գործընթաց, որը կոչվում է դելիմիտացիա, ինչը նշանակում է, որ տարածքային վեճ ունեցող կողմերը պետք է ներկայացնեն իրենց փաստարկները՝ քարտեզներ, նկարագրություններ, պայամանագրեր և այլն։ Փաստաթղթերի հաստատման մեկնարկը նշանակում է, որ դելիմիտացիայի գործընթացը սկսվել է։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի եթերում հայտարարել է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը։
Պատմաբանի խոսքով՝ երբ կողմերը գան ընդհանուր կարծիքի, դելիմիտացիայի գործընթացը կավարտվի, կսկվի դեմարկացիայի գործընթացը։ Նա նաև հավելել է, որ անցած 100 տարիների ընթացքում սահմանը բազմիցս փոխվել է, և յուրաքանչյուր կողմ ունի իր փաստարկները, փաստերը, քարտեզները և ամողջ փաստաթղթերի շուրջ համաձայնեցնելու համար երկար ժամանակ կպահանջվի։
«Սոչիի հանդիպման ժամանակ կողմերը պայմանավորվել են ճանաչել իրենց հարևանների տարածքային ամբողջականությունը, այդ թվում՝ հայ-ադրբեջանական սահմանը 1991թ քարտեզի հիման վրա՝ համաձայն Ալմա-Աթայի հռչակագրի»,- նշել է զրուկիցը։
Սա նշանակում է, որ խորհրդային հանրապետությունների նախկին սահմանները վերածվում են պետական սահմանների, միաժամանակ, Ադրբեջանը պնդում է, որ պետք է դելիմիտացիա իրականացվի 1919թ քարտեզներով։
1918թ Ադրբեջանը դեռ մայրաքաղաք չուներ, և այլն հռչակեցին Գանձակում և միայն 1918թ սեպտեմբերի 15-ին, երբ թուրքական զորքերը Նուրի փաշայի գլխավորությամբ գրավեցին Բաքուն և կոտորեցին 30.000 հայերի, ադրբեջանցիներն ունեցան մայրաքաղաք։ Այդ իսկ պատճառով էլ պահանջում են սահմանազատման և սահմանագծման աշխատանքներն իրականացնել 1919թ քարտեզներով։
«Ադրբեջանցիները կարծում են, որ այն բանից հետո, երբ 11-րդ Կարմիր բանակը ներխուժեց Արցախ, այնուհետև Սյունիք, իսկ հետո Նախիջևան, այդ հողերը ներխուժման արդյունքում մտան Ադրբեջանական ԽՍՀՄ կազմի մեջ։ Ոչ մի նման բան, ճիշտ հակառակը»,- շարունակեց պատմաբանը:
Հայկական կողմի դիրքորոշումը, ըստ Մելքոնյանի, այն է, որ եթե Սոչիում փաստաթուղթ է ստորագրվել, որտեղ ամրագրվել է, որ 1991 թվականի սահմաններն անառիկ են, ապա պետք է սահմանազատում իրականացնել խորհրդային շրջանի քարտեզներով։
Նա նշեց, որ մինչև 1936 թվականը սահմանները անընդհատ փոխվում էին հօգուտ Ադրբեջանի, քանի որ վերջինս միշտ պահանջում էր՝ նշելով, թե իր բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է անասնապահությամբ, իրեն պետք են լճեր, գետեր և այլն։ Ուստի սահմանամերձ շրջանները հաճախ դառնում էին նրա տարածքի մաս։
Խոսելով Սոչիի հանդիպման մասին՝ Ա.Մելքոնյանը 1991 թվականի սահմանների անձեռնմխելի լինելը դրական գործոն համարեց, իսկ բացասական կողմն այն է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցում ոչինչ չի ասվել։
«Բայց մյուս կողմից, եթե կողմերը ճանաչում են իրենց հարևանների տարածքային ամբողջականությունը, դա դեռ չի նշանակում, որ Հայաստանը ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ Ղարաբաղի կազմով։ Դեռևս 1923 թվականին հայերի համար ստեղծվեց Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը՝ Շուշիի վարչական կենտրոնով։ Սա խոսում է այն մասին, որ Ադրբեջանի կազմում հայերը ստացել են պետականություն, և երբ 1991 թվականի օգոստոսի 31-ին Ադրբեջանը հայտարարեց ԽՍՀՄ-ից իր դուրս գալու մասին, նույնն արեց Ղարաբաղը և դուրս եկավ Ադրբեջանի կազմից։ Այսինքն՝ 1991 թվականի քարտեզը չի ենթադրում Ղարաբաղի մուտքն Ադրբեջանի կազմ»,- ասաց ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրենը։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/25/2024 08:19 Տարածվել ա, կարդացվել ա՝ բավարար ա, էլի․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:16 Ընդդիմադիրները հիասթափված են․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:13 Ինչ ցանել ես, այն էլ կհնձես. Ծիծեռնակաբերդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո թերեւս, արժե թարմացնել ՔՊ-ականների հիշողությունը. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 08:10 «Քարֆուրի» տերերը հեռանում են Հայաստանից․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:03 Գերիների հարցով կակտիվանան․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 07:53 Դեսպան չնշանակվեց, կուսակցությունն էլ, փաստացի, գոյություն չունի. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 07:50 Բնակարան, մեքենա․ ի՞նչ հայտարարագիր է ներկայացրել Տավուշի նոր դատախազը. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/25/2024 22:46 Թումանյան փողոցում գտնվող ռեստորաններից մեկի ծխատարում հրդեհ է բռնկվել
- 04/25/2024 19:49 Կիրանցում ականազերծման աշխատանքների ընթացքում վիրավորում է ստացել զինծառայող. ՊՆ-ն հաստատում է
- 04/25/2024 19:24 Կիրանցում ականի պայթյունից քաղաքացի է վիրավորվել. Հրատապ
- 04/25/2024 10:19 Ուղևորը վարորդի աչքերին քիմիական նյութ է փչել. վերջինս այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց. shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ