Փաստ ինֆո

«Այն օրվանից, երբ ՀՀ իշխանությունը որոշեց ձեռքերը լվանալ Արցախից, այդ գործընթացը գնում է։ Պայմանագիրը ստորագրված չի , բայց արդեն բանավոր հայտարարում են, որ Հայաստանը համաձայն է ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Ադրբեջանը արդեն դա խաղացնում է, որ իրավաբանորեն ստորագրվի եւ գալիք սերունդներին զրկի իրավունքից, որ կարողանան պայքարել», - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում արձանագրեց Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի նախագահ Թեւան Պողոսյանը։

Նրա դիտարկմամբ՝ մի կողմից ՀՀ իշխանությունը հայտարարում է, թե պետք է ուժեղանալ, մյուս կողմից, գնում է իրավաբանորեն կորուստն ամրագրելու։ «Ադրբեջանը 1994 թվականին ոչ մի բան չստորագրեց, որ իրավունքը պահպանի։ Երբ Պուտինն ասում էր, թե Ալիեւը գիտակցում է, որ Արցախն այլեւս չի լինելու , դա գիտակցական մակարդակում էր, բայց Ալիեւը վերջին հնարավորությամբ փորձում էր ձեռք չտալ իրավունքին։ Հետո աշխարհում ամեն ինչ դասավորվեց այլ կերպ ու նրանք կարողացան այդ իրավունքն օգտագործել։ Հիմա նույնն է՝ կամ հայ ազգը որոշում է, որ այդ իրավունքը պահում է եւ դրա համար պատրաստ է զրկանքների, որպեսզի մի քանի տարի հետո կարողանա այդ իրավունքից օգտվել ու ուղղել բոլոր խնդիրները կամ, ստորագրելու դեպքում, կորցնում է այդ իրավունքը»,-բացատրում է Պողոսյանը՝ ընդգծելով, որ ամբողջ հայությունը պետք է ձայն բարձրացնի, բայց որեւէ բան չի անում։

Անդրադառնալով Ստեփանակերտի դիրքորոշմանը՝ Պողոսյանը հիշատակեց այս տարվա ապրիլի 14-ին Արցախի Հանրապետության ԱԺ-ի բոլոր խմբակցությունների կոչը՝ ուղղված հայ ազգին, ապա Անվտանգության խորհրդի հայտարարությունը, որտեղ եւս համայն հայությանն ուղղված կոչ կա։ «Հիմա, եթե համայն հայությունը չի համախբվում ու իր ձայնը չի բարձրացնում, մենք ուրիշներից ի՞նչ ակնկալենք»,-ասում է Պողոսյանը։

Հարցին, թե արդյո՞ք կոչը բավարար է, եթե Արցախի նախագահն ամեն անգամ գալիս է Երեւան եւ Փաշինյանի հետ հանդիպումից հետո հայտարարում, որ հավաստիացումներ է ստացել նրանից, որ առանց Արցախի կամքը լսելու որեւէ քայլ չի արվելու՝ Թեւան Պողոսյանն արձագանքեց․ «Ամբողջ խնդիրը նրանում է, որ եթե Արայիկ հարությունյանը որեւէ քաղաքականություն է վարում, ուրեմն այդտեղ ինչ-ինչ հետեւանքներ կան։ Բոլորս հասկանում ենք, որ Հայաստանից սոցիալական ու ֆինանսական կախվածության խնդիր կա, հիմա, եթե համայն հայությունը հավաքվում ու հայտարարում է, որ կապահովի Արցախը, այդ խնդիրը վերանում է։ Օրինակ, կարելի է մի հարթակ, հիմնադրամ ձեւավորել, որտեղ հայությունը կփորձի միջոցներ հավաքել ու ապահովել Արցախի ամբողջական բյուջեն, որը հնարավորություն կունենա վարել իր անկախ քաղաքականությունն ու կախվածություն չունենա ո՛չ Հայաստանի իշխանության քաղաքականությունից, ո՛չ Ադրբեջանից, ո՛չ Ռուսաստանից»։

Պողոսյանը համոզված է, որ ՀՀ իշխանության վարած քաղաքականության հետ Հայաստանի բնակչության մեծամասնությունը համաձայն չէ , այնպես, ինչպես բնակչության 97 տոկոսն էր նշել, որ Արցախը չի տեսնում Ադրբեջանի կազմում։

Ստեղծված իրավիճակում Թեւան Պողոսյանը գործողության անհրաժեշտություն է տեսնում, բայց, եթե այն չլինի ու համայն հայությունը աշխարհին ցույց չտա, որ այս ամենի հետ համաձայն չէ՝ աշխարհից որեւէ բան ուզել չենք կարող։ Ըստ Պողոսյանի, Հայաստանի ամենամեծ ռեսուրսը միասնության մեջ է, որը պետք է դրսեւորվի։

Ինչ վերաբերում է խաղաղության հաստատմանը՝ Թեւան Պողոսյանը համոզված է, անկախ որեւէ փաստաթղթի ստորագրումից, Ադրբեջանը պատերազմելու է։ Նա հիշեցրերց՝ Ադրբեջանը ստորագրել է նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը, դրանից հետո եղել է պատերազմ, այնպես, որ փաստաթուղթը զսպման մեխանիզմ չէ, Ադրբեջանը բացահայտ հայտարարում է Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Երեւանի նկատմամբ հավակնությունների մասին։

Նշենք, որ ՀՀ ԱԽՔ-ը երեկ հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել մինչեւ տարեվերջ ունենալ խաղաղության պայմանագիր Ադրբեջանի հետ եւ իրականացնել դելիմիտացիա։

Իսկ Բրյուսելի հանդիպման արդյունքներով պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու մասին, ինչը ըստ փորձագետների, նշանակում է, որ Հայաստանը Արցախը ճանաչում է Ադրբեջանի կազմում։

Աղբյուր` Փաստինֆո