ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
1919-20 թթ քարտեզներ գոյություն չունեն․ դրանք Ադրբեջանի պատկերացումներն են՝ Փարիզի վեհաժողովից առաջ,որտեղ Հայաստանն ընդամենը 12 հազար քառ. կմ տարածք էր ներկայացվում. Մելքոնյան 10/03/2022 20:48 | ԼՐԱՀՈՍ
Հայ-ադրբեջանական սահմանի վերաբերյալ միջազգայնորեն ճանաչված 1919-20 թթ քարտեզներ, որպես այդպիսին, գոյություն չունեն։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով ՀԺ-ի կայքում հրապարակված հոդվածին, որտեղ խոսվում է Ադրբեջանի պահանջների մասին եւ ի թիվս այլ պահանջների նշվում է սահմանագծման եւ սահմանազատման գործընթացը 1919, 1920 թվականի քարտեզներով իրականացնելու մասին։
Պատմական փաստերը ներկայացնելով՝ Աշոտ Մելքոնյանն ասաց․ «1920 թ-ի օգոստոսի 10-ի Սեւրի դաշնագրով որոշվում էր, որ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի, Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ սահմանազատման խնդիրը պետք է լինի կողմերի համաձայնությամբ՝ շահագրգիռ հանձնաժողովների աշխատանքի արդյունքում։ Ինչպես հայտնի է, 1918 թ-ի վերջին, Հայաստանի Հանրապետությունը Փարիզի վեհաժողովին մասնակցելու հրավեր էր ստացել, իսկ Ադրբեջանը նման հրավեր չի ստացել։ Ադրբեջանի պատվիրակությունը մեկնել էր Փարիզ՝ իր հետ տանելով մտացածին քարտեզներ՝ Ադրբեջանի սահմանների վերաբերյալ իրենց պատկերացումներով։ Այդ քարտեզները, մեղմ ասած, ֆանտազիայի ժանրից էին, դրանցում որպես Հայաստան, ըստ էության 12 հազար քառակուսի կիլոմետր տարածք էր ներկայացվում»։
Մանրամասնելով, պատմաբանը նշեց՝ Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ համաձայնեցված, ցանկանում էր Հայաստանը թողնել 1918 թվականի հուլիսի 4-ի Բաթումի պայմանագրի սահմաններով, ըստ որի, Հայաստանի տարածքը պետք է դառնար 12 հազար քառակուսի կիլոմետր՝ Սեւանա լճի արեւմտյան եւ հարավ-արեւմտյան ափերից մինչեւ Արաքս գետը, ընդ որում, դրանով նույնիսկ Շիրակը չէր նախատեսվում Հայաստանի կազմում։ «Ըստ երեւույթին, մենք կլսենք , որ թուրքական կողմն էլ այդ տարածքների նկատմամբ հավակնություն հանդես կբերի։ Երբ Ադրբեջանը օրակարգ է բերում 1918-20 թթ քարտեզների գաղափարը, նկատի ունի այդ մտացածին, կեղծ քարտեզները, որոնք ոչ թե միջազգայնորեն ճանաչված քարտեզներ են, այլ Ադրբեջանի պատկերացումները, թե Փարիզի վեհաժողովից հետո ինչպիսի սահմաններ պետք է նախատեսվեր Ադրբեջանի համար։ Այդ քարտեզները որեւէ իրավական հիմք չունեն եւ Ադրբեջանի պատկերացումների արտացոլանքն են»,-ընդգծեց Աշոտ Մելքոնյանը ։
Հիշեցնենք, Նիկոլ Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող «Հայկական Ժամանակ»-ի կայքում «Ի գիտություն Վեհափառ հայրապետի, 3 նախագահների և փորձագիտական հանրության. ի՞նչ է ուզում Ադրբեջանը» վերտառությամբ հոդվածում, որտեղ հղում անելով անանուն աղբյուրին, նշվում է թե Ադրբեջանը 5 պահանջ է ներկայացրել։ Այն է՝ ԼՂ պաշտպանության բանակի լուծարում, ԼՂ ճանաչում Ադրբեջանի կազմում՝ առանց որեւէ` նույնիսկ ինքնավար կարգավիճակի, այսինքն՝ 0 կարգավիճակով: Միջանցք Հայաստանի տարածքով: Սահմանագծման եւ սահմանազատման գործընթաց 1919, 1920 թվականի քարտեզներով (առայժմ հայտնի չէ, թե կոնկրետ ո՞ր քարտեզների մասին է խոսքը):Անհետ կորած ադրբեջանցիների ճակատագրի պարզաբանում, հնարավոր է հետագայում Հայաստանին պատերազմական հանցագործությունների մեջ մեղադրելու միտումով:
Աշոտ Մելքոնյանն արձանագրում է՝ Հայաստանի նկատմամբ լուրջ ճնշում է կիրառվում, եւ թուրք-ադրբեջանական տանդեմը այդ առումով ցանկանում է ստանալ ՌԴ-ի համաձայնությունը։
Ինչ վերաբերվում է Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի հավակնություններին եւ այն փաստին, որ Ադրբեջանը իրեն չի ճանաչում Խորհրդային Ադրբեջանի իրավահաջորդը, Աշոտ Մելքոնյանը, կրկին հղում անելով պատմական փաստերին, ասաց․«Ինչպես հայտնի է, 1918-20 թթ-ին Արցախը հռչակեց իր անկախությունը։ 1918 թվականի ամառվանից իշխանության մարմին հռչակվեց Արցախի ժողովրդական կառավարությունը եւ Ազգային խորհրդի բոլոր 10-ը որոշումներով հայտնեց իր կամքը՝ Հայաստանին անվերապահորեն միանալու վերաբերյալ։ 1919 թվականի հուլիսին, անգլիացիների միջամտությամբ, ժամանակավոր որոշում կայացվեց Խոսրովբեկ Սուլթանովի իշխանությանը առժամանակ ենթարկվելու վերաբերյալ, որը շատ կարճ տեւեց։ 1920 թվականի մարտին ադրբեջանցիները Շուշիում կազմակերպեցին հայկական կոտորածներ, ժողովուրդը ապստամբեց եւ 1920 թ ապրիլի 25-ին Ազգային խորհրդի 9-րդ համագումարը երկրամասը հռչակեց Հայաստանի Հանրապետության մաս, որտեղ արդեն կանգնած էին Նժդեհի եւ Դրոյի զորքերը, որոնք Կապանից եւ Գորիսից մտել էին Արցախի տարածք։ Ադրբեջանը նկատի ունի 1920 թվականի հուլիսին 11-րդ կարմիր բանակի հետ իրենց ներխուժումը Զանգեզուրի տարածք եւ 11-րդ կարմիր բանակի օկուպացրած տարածքը ներկայացնում է որպես Ադրբեջանի մաս՝ Ադրբեջանական Խորհրդային Հանրապետություն, այնինչ, նման բան գոյություն չունի։ 1920 թ-ի օգոստոսի 10-ի Թիֆլիսի համաձայնագրով Արցախը, Զանգեզուրը եւ Նախիջեւանը ճանաչվել են հայ-ադրբեջանական վիճելի տարածք, որի երաշխավորը պետք է համարվեր Ռուսաստանը՝ մինչեւ խնդրի վերջնական կարգավորում։ Ադրբեջանցիները 11-րդ կարմիր բանակի օկուպացիան փորձում են ներկայացնել ՝ իբրեւ թե Ադրբեջանին այդ տարածքների միացում, ինչը իրականության հետ բացարձակապես կապ չունի»։
Աշոտ Մելքոնյանի խոսքով, փաստը, որ Ադրբեջանը ՀՀ տարածք ներխուժելուց հետո չի համաձակվում կոնկրետ բնակավայրեր ռազմակալել, հուշում է այն մասին, որ նա միջազգային հանրության դիրքորոշումից զգուշանում է, այլապես դա կաներ, ուստի ընտրել է Հայաստանին վախեցնելու մարտավարությունը։ «Եթե նրանք մտնեին Ջերմուկ, ինչպես պետք է մեր դաշնակիցները, ընդհուպ մինչեւ միջինասիական հանրապետությունները, հայտարարեին թե քանի որ դելիմիտացիա-դեմարկացիա չի եղել, չենք կարող ասել, դա ում տարածքն է։ Սա է պատճառը, որ Ադրբեջանն ընտրել է մեզ վախեցնելու եւ ստիպելու, որ մենք մեր ձեռքով ադրբեջանամետ որոշում կայացնենք, որը երբեք թույլ տալ չի կարելի եւ այդ կրավորական վարքագիծը միմյան մեր դեմ է աշխատելու։ Վերջին շրջանում, հատկապես Արեւմուտքի ակտիվացման , Իրանի ակտիվացման պայմաններում Ադրբեջանը հասկացել է, որ այդ մեծ ոսկորը չի կարող կուլ տալ եւ , որ այն իր կոկորդին կանգ կառնի, ուստի, չպետք է կրավորական վարքագիծ դրսեւորել, մեր ժողովուրդը պետք է հաստատակամ լինի։ Այսպես չի կարող շարունակվել »,-եզրափակեց Մելքոնյանը ։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
02/29/2024 15:35 Ադրբեջանցի զինված դիվերսանտը ներխուժել է ՀՀ տարածք ու ձերբակալվելՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 03/28/2024 08:25 ՔՊ-ականներն այլևս առաջվանը չեն․ «Հրապարակ»
- 03/28/2024 08:22 Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է․«Հրապարակ»
- 03/28/2024 08:17 Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190. «Ժողովուրդ»
- 03/28/2024 08:14 Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու սևեռումը հասել է Դիլիջան․«Հրապարակ»
- 03/28/2024 08:11 Որքան է Հ1-ը վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար․ «Հրապարակ»
- 03/28/2024 08:06 Գեներալները չկան, Փաշինյանը որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը․«Հրապարակ»
- 03/28/2024 07:41 Քաոս Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում․ աշխատակիցները հերթով ազատվում են, իսկ իշխանությունը չի գտնում իր «սրտի» ԿԿՀ նախագահին. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
- 02/13/2024 21:42 Ադրբեջանը խուսափելու է իրական բանակցային գործընթացից. որոշակի հանձնառություններ է ստանձնել՝ Իրանի դեմ կատարելու, որոնք իրականացնելու ցանկություն այս պահին չունի. Ձյունիկ Աղաջանյան
Մեկնաբանություն
- 03/28/2024 18:41 Հայ ժողովրդին վախեցնում է ադրբեջանի պատերազմով, իսկ ինքը վախենում է Արցախի նախագահից․ և ոչ միայն․․․
- 03/26/2024 13:03 Ադրբեջանի հերթական պահանջը. Արթուր Խաչատրյան
- 03/25/2024 18:12 ԱԺԲ-ն ներկայացրել է, թե ինչ պահանջներ են ներկայացվել Նոր Նորքի ոստիկանության բաժնի մոտ
- 03/25/2024 16:19 Մեկնարկում է «Արցախի երիտասարդության որոշիչ ձայնը» ծրագիրը. Մետաքսե Հակոբյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 03/28/2024 12:23 Երևանում «Toyota»-ի վարորդը, լինելով ամենաբարձր աստիճանի խմած, դարձել է շղթայական ավտոմեքենաների ջարդի հեղինակ. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 03/27/2024 21:59 Արգածոտնի մարզի գյուղերից մեկում․ 13-ամյա թոռը պապի մարմինը հայտնաբերել է պատշգամբի ճաղավանդակից կախված
- 03/27/2024 17:14 Քուչակ գյուղի մոտակայքում բախվել են ավտոմեքենաներ. կան տուժածներ և մեկ զոհ
- 03/27/2024 13:23 Ծաղկահովիտ-Ալագյազ ավտոճանապարհին «VAZ» մակնիշի ավտոմեքենան արգելափակվել է ձյան շերտում. կան տուժածներ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 03/28/2024 18:28 Կինը բռնել է ամուսնուն դավաճանելիս՝ առողջ ապրելակերպի հանդեպ ունեցած սիրո շնորհիվ
- 03/27/2024 23:52 Նույն քաղաքի երեք ուսուցչուհիների ձերբակալել են աշակերտների հետ սեռական հարաբերություններ ունենալու համար
- 03/27/2024 16:30 «Տիտանիկ»-ի հերոսուհու կյանքը փրկած դուռը աճուրդում վաճառվել է 718 հազար դոլարով
- 03/26/2024 23:42 Ուսուցչուհին երկու ամիս շարունակ դպրոցում սեռական հարաբերություն է ունեցել 15-ամյա դեռահասի հետ
Հետաքրքիր է իմանալ
- 03/25/2024 18:55 Գիշերը Լուսնի խավարում է եղել. ինչ ազդեցություն ունի այն մարդու վրա
- 03/25/2024 16:49 Խաբարովսկի երկնքում անհայտ օբյեկտ են նկատել. (տեսանյութ)
- 03/25/2024 13:21 Արեգակնային բռնկումից հետո Երկիրը ծածկվել է հզոր մագնիսական փոթորիկով. սրանից ավելի ուժեղը գրանցվել է շուրջ 20 տարի առաջ
- 03/22/2024 17:29 Իլոն Մասկը ազդարարել է նոր ուղեղային իմպլանտի մասին, որը կույրերին թույլ կտա տեսնել