ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Հայաստանը կարող է այս վիճակից դուրս գալ այն դեպքում, երբ որևէ մի երրորդ ուժ ի հայտ գա, որը կկարողանա հենց իր ներսում հարաբերությունները կանոնակարգել․ քաղաքագետ 08/04/2022 21:12 | ԼՐԱՀՈՍ
Այն, ինչը Հռոմում 2500 տարի առաջ կարողացել են կարգավորել, 2500 տարի հետո նարկայիս Հայաստանում չի կարգավորվում,- գրում է քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը:
«Մի քիչ երկար կգրեմ այս խառնակ ժամանակներում, բայց ներող, կարծում եմ սա շատ կարևոր է:
Մինչ մեր հիմիկվա խդիրներին անցնելը, գնանք պատմության ծոցը:
6-րդ դարում Բյուզանդիայի Հոստինանոս կայսրը որոշում է օրենսդրությունը կարգավորել, դրա համար հանձնաժողով է ստեղծում, որի վրա երկար աշխատելուց հետո նոր կարգավորված օրենսդրություն է մշակում՝ Հուստինիանոսի Կոդեքսը: Այդ Կոդեքսը ժամանակակից օրենսդրության հիմնաքարն է:
Ուրեմն, Կոդեքսում երկու նովելներ՝ իմա հոդվածներ, նվիրված են մեզ՝ հայերիս:
NOVELLA XXI-ում ասված է, որ «Հայաստանը զուրկ է օրենքներից ու կիրառում է բարբարոս սովորույթներ»: Իսկ այդ ժամանակներում Սիրիայի Հակոբ Յեդեսացին Sermo Adversus Armenos ճառում ավելի է հստակեցնում վիճակն, ասելով. «Հայաստանի ժողովուրդներն աշխարհի սկզբնավորումից ի վեր ապրել են առանց օրենքի», իսկ Բյուզանդիայի պատրիարք Ատտիկոսը Հայոց կաթողիկոսին գրված նամակում ասում է. ՛՛Բազում գոհութիւն Աստուծոյ մատուցանեմք յաղագս քո բարեհամբաւութեանդ ի մեջ այդպիսի բարբարոս ազգի...»: Իսկ ինչ է օրենքը, դա հարաբերությունների կանոնակարգող կանոններն են:
Հույներն ու լատինները բոլոր ժողովուրդներին բարբարոս էին անվանում, սակայն ես մեջբերել եմ իրավական փաստաթղթից հատված, որտեղ «բարաբրոսի» տակ հասկանում են ոչ օրենքով ապրող ազգեր: Պատրիարքն էլ էր այդ տրամաբանությամբ գրել իր նամակը:
Մինչ հիմիկվա վիճակին անցնելը մի թռուցիկ տեղեկանք ևս: Ուրեմս, Հին Հռոմը բարբարոս քաղաքից քաղաքակրթության օրրան, հետագայում կայսրության է վերածվել հարաբերություններն օրենքներով կարգավորելու շնորհիվ:
Դեռևս մ.թ.ա. 450 թվականին, ծանրագույն դեբատների ու դեմարշների պայմաններում, պլեբեյները կարողացան պատրիկներին պարտադրել ընդունել Leges duodecim tabularum-ը, այսինքն 12 տախտակները, որոնք կարգավորում էին քաղաքացիների միջև հարաբերությունները՝ ընտանեկան, սեփականության, ժառանգության, առևտրական հարաբերությունները և քրեական հանցագործությունների տարբերակումներն ու պատիժները: Նաև, հավասարեցնելով պատրիկների ու պլեբեյների իրավունքները:
Հին հռոմեացիք՝ հոռոմները, մինչ այդ երկու կարևոր հարց էլ էին լուծել՝ ընտրությունների միջոցով սենատ ձևավորել՝ դրանով որոշումների ընդունման մեխանիզմը ստեղծելով ու լեգիտիմ կառավարիչներ ընտրել՝ կոնսուլներ: Ուշադրություն, մեր մ.թ.ա. V դարում, ջոկում եք, 12 տախտակի շնորհիվ հանցագործների որջ հանդիսացող քաղաքը ինչ արդյունքների է հասել:
Հիմա գանք մեր տխուր ժամանակներին ու մեր դժբախտ երկրին: 12 Տախտակներից 2.500 տարի անց, անգամ սեփականության անձեռնմխելիության իրավունքի դեռ կարգավորված չէ, որով խաղարկելով «քյաբաբ առ քյաբաբ թալանածը ժողովրդին վերադարձնելու» խոստումը, 2018 թվականին զավթվեց ու հետագայում ավերվեց պետությունը ու հիմա «հեղափոխական թիմը» յուրացնում է բոլոր «քյաբաբները», հիմք ստեղծելով հաջորդ հեղափոխության ու սեփականության վերաբաշխման համար, այսինքն, մի նոր Բոլոլա է սպասվում: Հիշեցնեմ, եթե չկա սեփականության անձեռնմխելիության իրավունք, ապա չկան նաև մյուս իրավունքները, որովհետև դա բոլոր իրավունքների հիմքն է:
Բայց դա ամենը չէ, 2018-ին իշխանությունը բռնազավթած շառլատանների դեմ պայքարի համար ձևավորվում է «Դիմադրության Շարժում», որն, այս անգամ, արդեն ոչ միայն «հեղափոխական քյաբաբները» խլելու մի նոր խոստում է տալիս, այլ անգամ չի կարողանում «Որոշումների Կայացման» հանրության համար լեգիտիմ մեխանիզմներ ստեղծել անգամ սահմանափակ թվով դիմադրողների շրջանակում. ովքեր են դիմադրում, ոնց են ղեկավար դիմադրողներին ընտրում ու, առհասարակ, նրանք ովքեր են ըստ անուն ազգանունների, ովքեր են նրանց ընտրել, ոնց են որոշում կայացնում, ինչ հիմքով, ինչ կանոններով, ով ինչի համար է պատասխանատու և այլն: Այսինքն, չկարողանալով կարգավորել հարաբերություններն անգամ իրենց ներսում, մեր պապերի բարբարոս սովորույթների շարունակականությունն են ապահովում, ըստ հավանականություն, նույնպիսի արդյունքներով։
Այն, ինչը Հռոմում 2500 տարի առաջ կարողացել են կարգավորել, 2500 տարի հետո նարկայիս Հայաստանում չի կարգավորվում:
Հայաստանը կարող է այս վիճակից դուրս գալ այն դեպքում, երբ որևէ մի երրորդ ուժ՝ իմա մարդկանց խումբ, ի հայտ գա, որը կկարողանա հենց իր ներսում հարաբերությունները կանոնակարգել, հենց իր ներսում որոշումների ընդունման լեգիտիմ մոխանիզմներ ստեղծել, ինչպես Հիմ Հռոմում, ու այդ օրինակը տարածել ողջ երկրի վրա: Գուցե անգամ կարողանանք ոչ միայն պետություն, այլև քաղաքակրթություն ստեղծել ու օրինակ դառնալ մեր հարևան բարբարոս ազգերի համար»,- գրել է Դանիելյանը:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/23/2024 08:20 Տավուշը պայքարում է, համայնքապետն ԱՄՆ-ում է․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:17 Ծիծեռնակաբերդ այցը պաշտոնական այցերի պրոտոկոլային մաս չէ․ ԱԳՆ-ն՝ Ղազախստանի նախագահի այցի մասին․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 08:14 Համերգն առանց տեղական «իշխանիկների»․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:11 Սահմանազատման երեք տարբերակ է քննարկվել․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:07 Իշխանությունը փորձում է պառակտել շարժումը ․ Յուրիկների պակաս չի զգացվում․«Հրապարակ»
- 04/23/2024 07:52 Ժողովրդավարությունը թիվ մեկ «բրենդ» հռչակած կառավարության ղեկավարը չի մեկնաբանել Սամվել Վարդանյանի հանդեպ կատարվածը․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 07:48 Գնել Սանոսյանը «գովերգում» է, իսկ իր տեղակալը համարում է միջազգային մեքենայությունների հեղինակ․ «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/23/2024 14:49 Ավտովթար՝ Արագածոտնի մարզում. Ապարանում բախվել են Վանաձոր-Երևան «ГАЗель»-ը, «Volkswagen»-ն ու «Lada»-ն. կա 7 վիրավոր
- 04/23/2024 10:46 Օշական գյուղում ավտոմեքենան բախվել է տներից մեկի դարպասին. կա վիրավոր
- 04/23/2024 10:41 Հրդեհ Հրազդանի կիրճում. այրվել է 2 վագոն-տնակ
- 04/23/2024 00:34 Չարենցավանում անչափահասների միջև տեղի ունեցած վիճաբանությունը վերածվել է ծեծկռտուքի. կա վիրավոր
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
- 04/19/2024 22:52 Ծնողները դստեր ննջասենյակում հայտնաբերել են մանկապիղծի թաքնված տեսախցիկը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ