ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Միֆ 4․ Կուտակայինի ֆոնդերը կառավարվում են բարձր արդյունավետությամբ 08/01/2022 11:25 | Վերլուծություններ
Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կողմնակիցները պարբերաբար պնդում են, որ ֆոնդերը կառավարում են արտասահմանյան հեղինակավոր կառավարիչներ, ինչը երաշխիք է միջոցների արդյունավետ կառավարման համար։ Այս մասին իր վերլուծության մեջ գրել է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի պատասխանատու, տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը։
Հիշեցնեմ, որ Հայաստանում 2014 թվականից գործում են երկու ընկերություններ՝ ֆրանսիական և գերմանական, որոնք հանդիսանում են խոշոր ֆինանսական կորպորացիաների դուստ ընկերությունները։
Վերջին տարիներին զարգացած և զարգացող երկրներում էականորեն նվազում է կենսաթոշակային ակտիվների եկամտաբերությունը. առանձին երկրներում եկամտաբերությունը նույնիսկ զրոյին է մոտենում՝ ֆոնդի կառավարիչների ծառայությունների վճարները հատուցելուց հետո:
Բարձր գնահատելով Հայաստանում ֆոնդերի կառավարումն իրականացնող միջազգային կազմակերպությունների համաշխարհային հեղինակությունը, պետք է հիշեցնել, որ ֆոնդերի կողմից միջոցների կառավարումը անհատույց չէ. նրանք բարեգործություն չեն անում։
Ավելին, այս համակարգը կառավարման տեսակետից ավելի ծախսատար է, քան պետական համակարգը։ Ֆոնդերի կառավարիչները գանձում են համեմատաբար բարձր գումարներ իրենց ծառայությունների դիմաց։
Հայաստանի դեպքում այդ ծառայության համար սահմանված պարգևավճարը կարող է հասնել 1.5 տոկոս (Կուտակային կենսաթոշակների մասին օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ մասը): Այսինքն՝ մարդկանց կուտակած միջոցների մինչև 1,5 տոկոսը կարող են վերցնել ֆոնդերի կառավարիչներն իրենց ծառայությունների համար, իսկ դրանց չափը որոշում է ՀՀ կենտրոնական բանկը։
Համաձայն նույն օրենքի 40-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ պարբերության՝ «… կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչը պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվների հաշվին կարող է կատարել նաև տվյալ պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման և կենսաթոշակային ֆոնդի աուդիտի հետ կապված ծախսերը, որոնց կազմը և առավելագույն չափը սահմանում է Կենտրոնական բանկը` համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ֆինանսական ոլորտի պետական լիազորված մարմնի հետ»։ Այսինքն՝ անկախ նրանից ակտիվները եկամտաբերություն կապահովեն թե ոչ, ֆոնդերի կառավարիչները կարող են ստանալ պարգևավճարներ և կառավարչական ծախսերի համար փոխհատուցումներ:
Ամուդի վերլուծական կենտրոնի հաշվետվության համաձայն՝ կառավարվող կենսաթոշակային ֆոնդերը ստեղծման պահից (2014թ.) մինչ օրս ապահովել են 72-76% կուտակային եկամտաբերություն (30.06.2022թ․-ի դրությամբ), որը համարժեք է ստեղծման պահից միջին տարեկան 6.8-7.0% եկամտաբերությանը՝ կախված ֆոնդի տեսակից։ Համեմատության համար պետք է նշել, որ շարքային քաղաքացիներից յուրաքանչյուրը, չունենալով ֆինանսական գիտելիքներ, կարող է զուտ ավանդադրմամբ(10-12%) ստանալ ավելի մեծ եկամտաբերություն, քան ֆոնդերի կառավարիչներն են ապահովել։
Օրինակ՝ 2022թ․ առաջին կիսամյակի արդյունքներով արձանագրվել են ֆոնդերի եկամտաբերության հետևյալ ցուցանիշները`
1․ -5.1% կայուն եկամտային ֆոնդ (AMFIX)
2․ -9.3% պահպանողական ֆոնդ (AMCON)
3․-10.4% հավասարակշռված ֆոնդ (AMBAL):
Այսինքն՝ այս տարվա ընթացքում ֆոնդերի կառավարիչը ոչ միայն եկամուտ չի ապահովել, այլ նաև կորցրել է շարքային քաղաքացիների միջոցները (վնաս է գրանցել)։
Կենտրոնական բանկի, ֆոնդերի կառավարիչների և ֆինանսաբանկային համակարգի շահերը սպասարկող կազմակերպությունների ներկայացուցիչները, որոնք պնդում են, թե սա ժամանակավոր և ցիկլիկ երևույթ է, պետք է վերջապես հասկանան, որ սա նորմալ և հասկանալի կլիներ, երբ մարդիկ սեփական կամքով, գիտակցված իրենց գումարները հանձնեին մասնավոր ներդրումային ընկերություններին, բայց երբ պետության պարտադրանքով է այս ամենն արվում, հետևաբար, ներդրումային ռիսկի պատասխանատվությունը դարձյալ պետությունը պետք է կրի, ինչը, ցավոք, այդպես չէ։ Մարդու ապագա բարեկեցությունը չի կարող կախված լինել արժեթղթերի շուկայի տատանումներից։ Միաժամանակ, եկամուտ չապահովելով՝ ֆոնդի կառավարիչները քաղաքացիների գումարներից վերցնում են իրենց ծառայությունների համար նախատեսված պարգևավճարներ և այլ ծախսերի փոխհատուցում։ Սա անընդունելի է. սա ուղղակի պետության և քաղաքացիների միջոցների օրինականացված «թալան» է։
Եվս մեկ անգամ պետք է հիշեցնել, որ Հայաստանում 2014 թվականից հետո չի զարգացել արժեթղթերի շուկան, ֆոնդերի կառավարիչները Հայաստանում ներդրումներ կատարելու լայն ընտրություն չունեն։ Մասնավորապես՝ 2022 թվականի մայիսի դրությամբ կուտակված 503 մլրդ դրամ միջոցների 35 տոկոսը ֆոնդերի կառավարիչները ներդրել են պետական պարտատոմսերում, իսկ մոտ 22 տոկոսը ավանդադրվել է բանկերում։ Այն դեպքում, երբ այս համակարգի կողմնակիցները միաբերան հայտարարում էինք, որ շուտով ունենալու ենք զարգացած բաժնետոմսերի շուկա։
Ուշագրավ է, որ համակարգի ներդրման պահին որոշված էր, որ կուտակային միջոցների 70 տոկոսը կներդրվի Հայաստանում, իսկ մնացած 30 տոկոսը կարող է ներդրվել օտարերկրյա արտարժութային ակտիվներում, մինչդեռ գործող օրենսդրության դեպքում հարաբերակցությունը փոխվել է 60։40, այսինքն՝ ավելի շատ գումար կարող է Հայաստանից հանվել։ Սա կանխատեսելի էր, քանի որ ֆոնդի կառավարիչների կողմից Հայաստանում կուտակայինի միջոցները ներդնելու տարբերակները խիստ սահմանափակ են։ Բացի այդ, նրանք եվրոպական խոշոր ներդրումային ընկերությունների քաղաքականության մասն են կազմում։
Հարկ է նաև նշել, որ Հայաստանում ֆոնդերի կառավարման շուկան՝ մրցակցային շուկա չէ․ սա դասական դուոպոլիա է (երբ գործում է երկու տնտեսվարող), որտեղ ֆոնդի կառավարիչները չեն մրցակցում ցածր պարգևավճարներ առաջադրելով կամ բարձր եկամուտներ ապահովելով: Պետության կողմից չի խրախուսվում կենսաթոշակային ակտիվների նոր կառավարիչների ի հայտ գալը՝ ո՛չ տեղական և ո՛չ էլ միջազգային:
Հետևաբար, մրցակցության և երաշխիքների բացակայության պայմաններում քիչ է հավանականությունը, որ կարող ենք ունենալ արդյունավետ գործող կենսաթոշակային մասնավոր համակարգ։
Առկա խնդիրների վերաբերյալ տեղեկացված լինելու համար առաջարկում եմ ծանոթանալ ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի «ՄԻՖԵՐ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ» թիվ 6 վերլուծությանը https://bit.ly/2J8FHh4 ։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/25/2024 08:19 Տարածվել ա, կարդացվել ա՝ բավարար ա, էլի․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:16 Ընդդիմադիրները հիասթափված են․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:13 Ինչ ցանել ես, այն էլ կհնձես. Ծիծեռնակաբերդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո թերեւս, արժե թարմացնել ՔՊ-ականների հիշողությունը. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 08:10 «Քարֆուրի» տերերը հեռանում են Հայաստանից․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:03 Գերիների հարցով կակտիվանան․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 07:53 Դեսպան չնշանակվեց, կուսակցությունն էլ, փաստացի, գոյություն չունի. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 07:50 Բնակարան, մեքենա․ ի՞նչ հայտարարագիր է ներկայացրել Տավուշի նոր դատախազը. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/25/2024 10:19 Ուղևորը վարորդի աչքերին քիմիական նյութ է փչել. վերջինս այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց. shamshyan.com
- 04/24/2024 18:54 Հրդեհ Կամո գյուղում
- 04/24/2024 17:33 Նոր Գեղիում բախվել են «Mercedes»-ը, «06»-ն ու տրակտորը. պապը, տատը, նրանց դուստրն ու 2 անչափահաս թոռները տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 04/24/2024 13:15 Եղանակը առաջիկա 5 օրերին
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ