ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Հայաստանի խորացող սոցիալական ճգնաժամի ֆոնին աճում է Թուրքիայից տնտեսական կախվածությունը. Թադեւոս Ավետիսյան 07/07/2022 19:49 | ԼՐԱՀՈՍ
Վերջին մեկ տարին Հայաստանում միջին եկամուտների աճից շուրջ 25 տոկոսով բարձր չափով ավելանում են մարդկանց նվազագույն կենսական ապահովման ծախսերը։ Այս մասին իր հոդվածում գրել է ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը:
Նա նաեւ նշել է. «Իսկ ամենահատկանշականն այն է, որ ահագնացող գնաճի այս պայմաններում ցածր եկամուտ ունեցողների եկամուտներն ընդհանրապես չեն աճում՝ հիմնական կենսաթոշակի, աղքատության նպաստի, նվազագույն աշխատավարձի չափեր և այլն։ Կյանքի առաջանցիկ թանկացման հետևանքները չեն ուշանում՝ քաղաքացիների իրական եկամուտների նվազում, կյանքի միջին որակի անկում, աղքատության մակարդակի աճ։ ՄԱԿ-ի տվյալներով Հայաստանում միայն վերջին երեք ամսում թերսնուցմամբ տառապող մարդկանց թիվն ավելացել է 80 հազարով, ընտանիքների 56 տոկոսին սնունդը հազիվ է բավարարում, իսկ 21 տոկոսն ապահովված չէ սննդով։ Նախորդ միայն մեկ տարվա ընթացքում մեկ մարդու կյանքը միջին հաշվով թանկացել է ամսական շուրջ 15 հազար դրամով։
Նախորդ մեկ տարում գրանցվել է առաջին անհրաժեշտության ապրանքների շուրջ 30 տոկոս գնաճ, որն ունի շարունակական ավելացման բնույթ։ Օրինակ․ այս տարվա հունիսին՝ նախորդ տարվա հունիսի համեմատ հացը թանկացել է 20 տոկոսով, մակարոնեղենը՝ 30 տոկոսով, բանջարեղենը՝ 46 տոկոսով, կարտոֆիլը՝ 145 տոկոսով, տավարի միսը՝ 18 տոկոսով, պանիրը՝ 25,5 տոկոսով, կոմունալ ծառայությունները՝ միջինը 5 տոկոսով, գյուղատնտեսական նշանակություն ունեցող ապրանքներից դիզվառելիքը՝ 45 տոկոսով, պարարտանյութը՝ 3-3,5 անգամ։ Կարծում եմ օրվա իշխանությունների համար առավել հատկանշական օրինակ է խառը կանաչին, որի գնաճը իրենց օրոք ևս բարձր է՝ 43 տոկոս։ Ազգային արժույթի արժևորումը հաշվի առնելով՝ իրական գնաճը պատկերացնելու համար անհրաժեշտ է այս չուցանիշներին ավելացնել ևս շուրջ 20 տոկոս։
Մյուս կոզմից, անվիճելի փաստ է․ տարածաշրջանային տնտեսական ինտեգրումը կարող է ապահովել տնտեսական լրացուցիչ արդյունքներ մասնակից բոլոր երկրների համար, եթե այդ գործընթացները հասունանում և զարգանում են ազգային շահերի փոխհամաձայնեցված հիմքով, այլ ոչ թե մեկ երկրի նախապայմաններով և շահի պարտադրանքով։
Ակնհայտ է նաև՝ Հայաստանը գտնվում է անվտանգային և սոցիալ-տնտեսական ծանր մարտահրավերների առջև, իսկ թուրք-ադրբեջանական տանդեմը ունենալով ռազմական հաջողություններ ու դոմինանտություն՝ հիմա էլ «ապաշրջափակման» քողի տակ են մեզ պարտադրում իրենց ազգային շահերի առաջ մղման հաջորդ փուլի իրականացումը։
Սա ամենակարճ ճանապարհն է տնտեսական մեթոդներով թուրքական ազդեցությունը մեր տարածաշրջանում անսահման տարածելու համար։ Թուրքիան այլ երկրների նկատմամբ ևս ակտիվորեն իրականացնում է տնտեսական ներխուժման քաղաքականություն։ Առկա են դրա հաջողված բազմաթիվ օրինակներ՝ տնտեսական մեթոդներով քաղաքական կախվածության խորացում և ռիսկերի ավելացում, տնտեսական անվտանգությանը պատճառված անդառնալի հետևանքներ և ինքնուրույնության նվազում։
Այս «հեռանկարի» որոշակի պատկեր արդեն ուրվագծվում է․ Հայաստանը դառնում է թուրքական ապրանքների իրացման շուկա՝ մեծացնելով սեփական տնտեսական համակարգի կրավորականությունը։ Այսպիսով նաև՝ Հայաստանը կորցնելու է տարածաշրջանում իր համեմատական տնտեսական առավելություններն ու հետաքրքրությունը, աշխարհագրական բարենպաստ դիրքը՝ հյուսիս-հարավ հաղորդակցությունն ապահովելու հնարավորությունը։
Հաջորդը՝ Հայաստան-Թուրքիա արտաքին առևտրում ընդգծված կերպով խորանում են անբարենպաստ միտումները մեր երկրի տեսանկյունից։
Մասնավորապես, 2010-2019 թվականներին Հայաստանը Թուրքիայից տարեկան միջինը ներմուծել է շուրջ 215 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ապրանք, իսկ արտահանել է ընդամենը 1,3 ԱՄՆ դոլարի ապրանք։ 2019 թվականին Թուրքիայից Հայաստանը ներմուծել է 268 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ապրանք, որը նախորդ 10 տարիներին ունեցել է կայուն աճի միտում։ 2020 թվականին՝ 44-օրյա պատերազմի տարում Թուրքիայից ներմուծման ծավալները գրեթե պահպանվել են։ 2021 թվականին՝ նույնիսկ ներմուծման արգելքի պայմաններում, Թուրքիայից Հայաստան է ներմուծվել 73 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ապրանք, որը կազմում է նախորդ 10-ը տարիների ներմուծման միջին ծավալի գրեթե 1/3-ը։
Արգելքը հանելուց հետո՝ 2022 թվականի առաջին կիսամյակում գրանցվել է Թուրքիայից ներմուծման թռիչքաձև աճ, մասնավորապես․ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ շուրջ 10 անգամ, իսկ 2020 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ շուրջ 4 անգամ։
Հայաստանի ներմուծման կառուցվածքում Թուրքիայի տեսակարար կշիռը կազմում է ավելի քան 5 տոկոս, որն ունի առաջանցիկ աճի միտում։ Իսկ դեպի Թուրքիա արտահանումը Հայաստանի արտահանման կառուցվածքում գրեթե զրոյական է՝ 0,1 տոկոս, որն էլ ունի նվազման միտում։
2022 թվականի առաջին կիսամյակում Թուրքիայից ներմուծումը շուրջ 240 անգամ գերազանցել է դեպի Թուրքիա Հայաստանի արտահանման ծավալները։ Եվ Հայաստանի համար անբարենպաստ այս ցուցանիշը նախորդ չորս տարիներին էապես վատթարացել է։ Օրինակ՝ 2019 թվականի առաջին կիսամյակում Թուրքիայից ներմուծումը 65 անգամ է գերազանցել դեպի այդ երկիր Հայաստանի արտահանման ծավալները։
Թուրքիայից ներմուծումը տեղական արտադրանքով փոխրինելու նպատակադրումը կունենար ճիշտ հակառակ իրական դրսևորումը՝ ստեղծելով իրական նախադրյալներ մեր երկրի տնտեսական կայուն և առաջանցիկ աճի համար։ Ի դեպ, օրվա իշխանություններն այս նպատակադրումը ողջ ուժով հիմնավորում և պաշտպանում էին 2020 թվականի հոկտեմբերին, երբ արգելեցին թուրքական ապրանքների ներմուծումը։
Փաստորեն․ թուրք-ադրբեջանական տանդեմը պատերազմի սպառնալիքը դարձրել է ստեղծված իրավիճակում Հայաստանից առավելագույնը կորզելու և արդեն տնտեսական ու դիվանագիտական ոլորտներում ազգային շահերը միակողմանիորեն զիջելու պարտադրանք։
Հայաստանի օրվա իշխանություններն էլ երկրի տնտեսական ռազմավարական շահերի զիջումն իրականացնում են ապաշրջափակման կեղծ քողի տակ՝ դրա դիմաց ակնկալելով կարճաժամկետ տնտեսական օգուտներ իրենց շրջապատի օլիգարխների համար գերշահույթների տեսքով։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/19/2024 08:26 Ինչպես են այս տարի նշելու Քաղաքացու օրը․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:18 Ինչո՞ւ ուղղաթիռով․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:15 Հայաստանում դպրոցներ են փակվում. Փաշինյանը խաբել է մաս 202. «Ժողովուրդ»
- 04/19/2024 08:13 ՊԵԿ նախկին փոխնախագահը հրավիրվել է դատախազություն․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:10 Մասնակցե՞լ, թե՞ չմասնակցել «պառադին»․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:02 Ի՞նչ է փոխվել․ ինչո՞ւ Փաշինյանը հետողորմյա արեց․«Հրապարակ»
- 04/19/2024 07:55 Հիվանդանոցներում պետպատվերով բուժումները կասեցվել են. քաոս. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
Մեկնաբանություն
- 04/19/2024 13:36 Խոշտանգման հետևանքները՝ Շենգավիթի քննչական բաժնում․ փաստաբանն ահազանգում է
- 04/18/2024 16:43 Ֆրանկ Փելոնն ԱՄՆ-ին կոչ է արել ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին
- 04/18/2024 15:26 Ալիևը ասել է քայլերի հաջորդականությունը՝ սկզբում կպահանջեն ոչ անկլավային տարածքները, հետո անկլավայինը, հետո ճանապարհներ կուզեն դեպի անկլավներ. սա ՀՀ օկուպացիայի ու խեղդելու ծրագիր է.Հայրապետյան
- 04/18/2024 11:52 Վաղը Սամվել Վարդանյանին հրավիրում են հարցաքննության․խոշտանգման գործով սայլը տեղից շարժվում է․ փաստաբան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/19/2024 12:58 Պայթուցիկի ահազանգ՝ Սլավոնական համալսարանում
- 04/19/2024 12:09 Կիևյան 7 շենքի մոտ տղամարդու դի է հայտնաբերվել. shamshyan.com
- 04/19/2024 11:00 Վրաերթ՝ Երևանում․ 61-ամյա հետիոտնը հիվանդանոցում մահացել է․ shamshyan.com
- 04/19/2024 10:43 Գայի պողոտայում ավտոմեքենա է շուռ եկել. կան տուժածներ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/18/2024 23:54 Սուրճի ևս մեկ օգտակար հատկություն է հայտնաբերվել
- 04/18/2024 23:38 Կինը բժշկի այցի շնորհիվ բացահայտել է ամուսնու դավաճանությունը
- 04/18/2024 17:08 Քանյե Ուեսթը կասկածվում է տղամարդու վրա հարձակվելու մեջ
- 04/17/2024 23:53 Թվարկել են 40 տարեկանից հետո մաշկի խնամքի հետ կապված տարածված սխալները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ