Փաստ ինֆո

Արարատ Միրզոյանի Թուրքիա կատարած վերջին այցից հետո, ներքաղաքական կյանքում լարվածությունը չի թուլանում։ Միաժամանակ Արցախի սահմաններին ժամ առ ժամ ավելի է սաստկանում թշնամու հրահրած սադրանքների հետևանքով նոր  պատերազմի բռնկման վտանգը։

Թեմայի  շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է քաղաքագետ, «Օրբելի» վերլուծական կենտրոնի նախկին աշխատակից Անդրանիկ Հովհաննիսյանի հետ։

- Պարոն Հովհաննիսյան, հաշվի առնելով Արցախում ստեղծված իրավիճակը, որքանո՞վ եք հավանական համարում ռազմական գործողությունների վերսկսումը՝ ՀՀ-ի և Արցախի սահմաններին։

 - 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից և դրան հաջորդած հրադադարի մասին հռչակագրի ստորագրումից հետո Հայաստանի իշխանությունները փաստացի հրաժարվեցին Արցախի Հանրապետության անվտանգության երաշխավորի կարգավիճակից՝ փոխանցելով այդ լիազորությունները Ռուսաստանի խաղաղապահ զորախմբին։ Ինչպես տեսնում եք, այս տարվա փետրվարի վերջից ռուսական զորքերը ներգրավված են ռազմական գործողության մեջ Ուկրաինայում, ինչը նշանակում է, որ Արցախում ռազմական գործողությունների վերսկսումը կախված է նրանից, թե ինչպես կավարտվեն ուկրաինական իրադարձությունները։ Եթե Ռուսաստանը պարտվի, ապա Արցախում ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունը կտրուկ կմեծանա, այսինքն՝ Ադրբեջանը կփորձի ավարտին հասցնել 2020 թվականի սեպտեմբերին սկսված գործընթացը՝ Արցախում էթնիկ զտումներ իրականացնել՝ հետագա օկուպացիայի նպատակով։ Դրանով է պայմանավորված Ուկրաինայի և Դոնբասի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունների վերաբերյալ Արցախի իշխանությունների հստակ դիրքորոշումը՝ ի աջակցություն Ռուսաստանի։

 - Արդյո՞ք ՀՀ պետական սահմանները նույնպե՞ս կառնչվեն ռազմական գործողություններին՝ հաշվի առնելով հայկական կողմին ներկայացված Ադրբեջանի խաղաղության դարաշրջանի բացման  հինգը կետերը։

 - Եթե մինչ 2020 թվականի պատերազմը՝ Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմի ներկայացուցիչները թաքուն էին առաջ տանում Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից առաջարկված հակահայկական օրակարգը, ապա պատերազմից հետո այդ գործընթացը դարձավ բաց ու թափանցիկ, որովհետև նախապես պայմանավորված պատերազմից և Արցախի փաստացի հրաժարվելուց հետո, դավաճաններին ոչ միայն հաջողվեց ֆիզիկապես գոյատևել, այլև պահպանել իշխանությունը։ Մեր հայրենակիցները պետք է հստակ գիտակցեն, քանի դեռ Հայաստանում իշխանությունը զավթված է Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմի կողմից, հայ ազգն ունենալու է ինչպես մարդկային, այնպես էլ տարածքային նոր կորուստներ: Ցավոք, սա է իրականությունը։

 - Ինչպես իրեն կդրսևորի Թուրքիան առաջիկա ռազմական գործողությունների ընթացքում, հնարավո՞ր է արդյոք թուրքական կանոնավոր բանակի ներգրավումը ռազմական գործողությունների մեջ, հաշվի առնելով Շուշիի հռչակագրի կետերը։

-Օկուպացված Շուշիում ստորագրված հակահայկական հռչակագիրը ամրապնդեց թուրք-ադրբեջանական դաշնակցային հարաբերությունները, որոնք կարգավորվում են տասնյակ երկկողմ համաձայնագրերով, այդ թվում՝ ռազմական ոլորտում։ Ինչպես 2020-ին, այնպես էլ Արցախի և Հայաստանի դեմ հետագա ագրեսիայի ժամանակ Թուրքիան կաջակցի Ադրբեջանին ոչ միայն խոսքով, այլև կոնկրետ գործողություններով։ Սա չհասկանալու համար մարդ պետք է միամիտ կամ Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմի ներկայացուցիչ լինի։

- Ովքե՞ր կլինեն մեր ռազմավարական դաշնակիցները և ի՞նչ սպասենք նրանցից առաջիկա հավանական ռազմական բախումների համատեքստում։

-Հայկական պետության գլխավոր դաշնակիցը հայկական բանակն է։ Սակայն, եթե խոսում ենք արտաքին ուժերի աշխարհաքաղաքական շահերի մասին, ապա տարածաշրջանում՝ անվտանգության ապահովման տեսանկյունից մեր շահերը հիմնականում համընկնում են Ռուսաստանի և Իրանի հետ։ Օրինակ, Թեհրանը վերջին մի քանի տարիների ընթացքում բազմիցս հայտարարել է, որ թույլ չի տա տարածքային փոփոխություններ տարածաշրջանում, ինչն ուղղված էր Թուրքիային և Ադրբեջանին, որոնք, Արցախում ժամանակավոր հաջողությունների հասնելով, սկսեցին տարածքային պահանջներ ներկայացնել Հայաստանին։ Մոսկվայի պարագայում մենք ունենք փոխադարձ պարտավորություններ, որոնք կարգավորվում են դաշնակցային հարաբերություններով թե՛ երկկողմ ձևաչափով, թե՛ ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում։ Մեր հայրենակիցների մոտ կարող է արդարացի հարց առաջանալ՝ ինչո՞ւ է Ռուսաստանը և ՀԱՊԿ երկրները մեզ ռազմական օգնություն չեն ցուցաբերում՝ թշնամու կողմից Սյունիքում ու Գեղարքունիքում օկուպացված Հայաստանի տարածքները ազատագրելու և պաշտպանելու նպատակով։ Այդ հարցի պատասխանը մի քանի ամիս առաջ տվել են իշխող ռեժիմի ներկայացուցիչներ՝ Նիկոլ Փաշինյանը և Արարատ Միրզոյանը՝ հաստատելով, որ ՀՀ իշխանությունները Ռուսաստանից կամ ՀԱՊԿ այլ երկրներից պաշտոնապես օգնություն խնդրելու անհրաժեշտություն չեն տեսնում։ Միթե՞ սա հերթական դավաճանություն չէ։

- Ի՞նչ կտա մեզ և ի՞նչ կվերցնի մեզանից հավանական նոր ռազմական բախումը Արցախում և ՀՀ սահմաններին։

-ՀՀ սահմաններին և Արցախում նոր ռազմական բախումը գրեթե անխուսափելի է։ Եթե այն տեղի ունենա ՀՀ ներկայիս ռեժիմի ժամանակ, ապա մենք կունենանք նոր մարդկային ու տարածքային կորուստներ։ Առաջիկայում անհրաժեշտ է բոլոր ջանքերը գործադրել Հայաստանում իշխանափոխության համար։ Երկրի ղեկավարության մեջ անգրագետ պաշտոնյաների և բացահայտ դավաճանների առկայությունը հայկական պետության անվտանգության ու գոյության հիմնական ռիսկերից է։

- Ի՞նչ սպասենք Արարատ Միրզոյանի՝ Թուրքիա կատարած վերջին այցից, այդ թվում նաև՝ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման և պահանջատիրության հետ կապված խնդիրը։

-Ակնհայտ է, որ Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմի ներկայացուցիչները մտադիր են հնարավորինս ամեն ինչ անել՝ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար, այդ թվում՝ ի վնաս Հայաստանի շահերի։ Եթե նկատել եք, վերջին տարիներին Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը փաստացի դուրս է մնացել Հայաստանի արտաքին քաղաքական օրակարգից։ Բացի այդ, Փաշինյանի «ուսապարկերը» ուղղակի անտեսում են Արցախի ապագա կարգավիճակի վերաբերյալ հարցերը։ Հնարավո՞ր է դադարեցնել այս դավաճանական գործընթացը։ Այո՛։ Սակայն դրա համար անհրաժեշտ է, որ Հայաստանի առնվազն 80-100 հազար քաղաքացիներ դուրս գան Երևանի փողոցներ ու հրապարակներ և մերժեն դավաճանական ռեժիմին։ Եթե մեր հայրենակիցները սպասում է, որ իրենց փոխարեն դա կանեն ընդդիմությունը կամ արտաքին ուժերը, օրինակ՝ Ռուսաստանը, ապա ուղղակի ժամանակ են վատնում, որն այսօր Հայաստանի և Արցախի դեմ աշխատում։

Աղբյուր` Փաստինֆո