Փաստ ինֆո

Դատավորների ընդհանուր ժողովի Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովը միջնորդություն է ներկայացրել ԲԴԽ՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Արթուր Միշայի Մկրտչյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ. վարույթը հարուցվել է փաստաբանների բողոքի հիման վրա։ 

Փաստաբան Դիանա Գրիգորյանը, որը վարույթ հարուցելու խնդրանքով դիմել էր հանձնաժողովին, «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պատմեց, որ 44-օրյա պատերազմում զոհված Վրեժ Պողոսյանի այրին՝ Վերոնիկա Մնացականյանը, հայցադիմում էր ներկայացրել դատարան՝ նորածնի հայրության ճանաչման պահանջով, քանի որ երեխան ծնվել էր հոր մահից երկու օր անց, սակայն դատարանը վեց-յոթ ամիս գործը քննելուց հետո մերժել էր հայրության ճանաչման պահանջը՝ պատճառաբանելով, որ չեն պահպանել արտադատական կարգը, այսինքն՝ դատարան են դիմել՝ առանց հայրության ճանաչման գրանցման համար ինչ-որ մարմնի կողմից մերժում ստանալու։
Փաստաբանը պարզաբանեց, որ գործի մասին պատահաբար է իմացել, դատարանում ներկայացուցիչն ինքը չի եղել։
«Բավականին բարկացել էի, որովհետև չէր կարելի այդ կարգի անբարոյականություն անել և արժեհամակարգերն այդ աստիճան ցեխի մեջ նետել և տրորել, որովհետև ինչ է նշանակում՝ մարդը գնացել է, հայրենիքի համար կյանքը տվել է, չի կարողացել երեխային տեսնել, հայրությունը ճանաչել և դատարանն ասում է՝ չի ճանաչում հայրությունը։ Բարոյական առումով դա վրդովմունք առաջացրեց»,- նշեց Գրիգորյանը՝ հավելելով, որ այդ անբարոյականությունը վերացնելու համար Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողով հաղորդում է ներկայացվել՝ կարգապահական վարույթ հարուցելու վերաբերյալ՝ դատավորների կողմից իրենց գործընկերոջ արարքին գնահատական տալու նպատակով։

Ինչ վերաբերում է խնդրի իրավական տեսանկյանը, ապա փաստաբանը պարզաբանեց, որ ՀՀ-ում գոյություն չունի այնպիսի մարմին, որ կիրականացներ երեխայի հայրության գրանցման գործընթացը։ ՔԿԱԳ-ը հայրության գրանցում է իրականացնում՝ երկու ծնողների համատեղ դիմումի հիման վրա, իսկ այն դեպքերում, երբ ծնողներից մեկը մահացել է, մեկ ծնողի դիմումի հիման վրա ՔԿԱԳ-ն իրավունք չունի նման գրանցում իրականացնելու, հետևաբար, չկար ՀՀ-ում այնպիսի մարմին, որին ենթադրյալ դիմելու պահանջը հայցվորը չէր կատարել, ուստի, դատարանն այդ մասով թույլ էր տվել դատավարական նորմի ակնհայտ կոպիտ խախտում։

«Եթե անգամ գտնում էր, որ արտադատական կարգը չէր պահպանվել, օրենքը հստակ նշում էր, որ հայցադիմումը վարույթ չպետք է ընդունվեր, մինչդեռ, ինքը համարել էր, որ արտադատական կարգը պահպանված է, այսինքն, ամենայն հավանականությամբ հանգել էր հետևության, որ այդպիսի մարմին ՀՀ-ում գոյություն չունի, դիմումն ընդունել էր վարույթ, խեղճ մարդկանց 6-7 ամիս դատարան էր տարել-բերել դատական նիստերով, հետո՝ որոշել էր նման պատճառաբանությամբ մերժել»,-նշեց Գրիգորյանը։

Իսկ թե ինչպիսի՞ն է ձևավորված պրակտիկան՝ երեխայի հայրությունը ճանաչելու համար, դատարաններն ինչ որոշումներ են կայացրել նման պայմաններում՝ Գրիգորյանը նշեց, որ հետազոտություն է իրականացրել և հենց դատավոր Զարուհի Նախշքարյանի մոտ բավականին շատ գործեր է գտել. «Զարուհի Նախշքարյանն՝ ի պատիվ իրեն՝ շատ արագ նման գործերը վարույթ է ընդունել, շատ արագ ժամկետներում՝ երկու-երեք ամսվա ընթացքում բավարարել է, վճիռներ կայացրել»։ Բացի այդ, փաստաբանը ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ պատերազմի ավարտից հետո պետությունն էլ ասաց, որ պետք է իրականացվեն մեխանիզմներ, որ շատ արագացված ընթացակարգով իրականացվեն հայրության ճանաչման կամ անձին մահացած, անհայտ բացակայող ճանաչման գործերի քննությունը։

«Դատական գործերի քննությունը Հայաստանում սարսափելի երկար են տևում, առնվազն՝ 1-1.5 տարի, բայց կան դատավորներ, որոնք շարունակում են կրել դատավորի անունը պատշաճորեն, ունեն իրենց մեջ լուրջ բարոյական արժեհամակարգ և այդ գործերով շատ արագ վարույթներ են ընդունել, առավելագույնը երկու-երեք ամսում կայացրել վճիռներ»,- նշեց Գրիգորյանը՝ հավելելով, որ իր համար անհասկանալի է, որ անձն իր կյանքը տա հայրենիքի պաշտպանությանը, չկարողանա անգամ իր երեխային տեսնել և ինչ-որ դատավոր որոշում կայացնի՝ այդ երեխայի հայրության ճանաչման պահանջը մերժել, ընդ որում, ոչ իրավաչափ հիմքով։

Փաստաբանը տեղեկացրեց, որ դատարանի կողմից հայցադիմումը մերժելուց հետո դիմումատուն վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել, որը բավարարվել է և դատարանի վճիռը բեկանվել, ուղարկվել է նոր քննության, ինչը նշանակում է, որ Վերաքննիչ դատարանը ևս արձանագրել է, որ առաջին ատյանի դատարանի դատավորը կայացրել է անօրինական վճիռ, նույն դիրքորոշմանը հանգել է նաև Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովը՝ գտնելով, որ առկա է կարգապահական վարույթի հարուցման հիմք։
Հիշեցնենք, որ պատերազմում զոհված Վրեժ Պողոսյանի հայրը դատավճռի հրապարակումից հետո՝ 2021թ մայիսին, միայնակ բողոքի ակցիա էր իրականացնում Կառավարության շենքի մոտ՝ պահանջելով, որ երեխայի հայրությունը ճանաչվի։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո