ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Ինչո՞ւ 2022 թվականը լավատեսության հույսերի տեղ չի թողնում. «Փաստ» 01/11/2022 09:53 | Մամուլ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «2021 թվականը բավական բարդ տարի էր, սակայն 2022 թվականը, ամենայն հավանականությամբ, Հայաստանի համար նույնպես հեշտ ժամանակահատված չի լինելու։ Եվ սա սոսկ հոռետեսական կարծիք չէ, այլ տպավորություն՝ հիմնված փորձագիտական շրջանակների գնահատականների ու առկա ցուցանիշների և իրավիճակի վրա: Նախ՝ էական նշանակություն ունի այն հանգամանքը, որ, ի վերջո, այդպես էլ չհաջողվեց հասնել տնտեսության նախաճգնաժամյան՝ 2019 թվականի մակարդակին։ 2020 թվականի ընթացքում գրանցվեց 7,6 տոկոս անկում, իսկ 2021 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը եղել է 5,2 տոկոս աճի շրջակայքում։ Եվ արդեն գնահատականներ կան, որ անցյալ տարին ամփոփվելու է մոտ 5 տոկոսի շրջանակներում։
Այսինքն, ստացվում է, որ դեռ 2 տոկոս էլ պետք է, որպեսզի կարողանանք հասնել նախաճգնաժամային մակարդակին։ Սրա հետ միասին պետք է հաշվի առնել նաև այն հանգամանքը, որ վերջին ամիսներին տնտեսական ակտիվության տեմպի կայուն նվազում է նկատվում։ Իսկ հնարավո՞ր էր ավելի արագ տեմպերով վերականգնել տնտեսությունը։ Փորձը ցույց է տալիս, որ միանշանակ հնարավոր էր։ Այդ ինչպե՞ս է ստացվում, որ մեր հարևան Վրաստանին հաջողվել է 10 ամսվա ցուցանիշներում երկնիշ աճ գրանցել՝ մոտ 10,5 տոկոսի շրջանակներում, և հասնել նախաճգնաժամային մակարդակին, իսկ Հայաստանին դա չի հաջողվում։ Ուղղակի խնդիրն այլ է՝ ՀՀ իշխանությունների մոտ բացակայում է նախաձեռնողականությունը, ունակությունը, որոշ կարծիքներով՝ նաև ցանկությունը, և դրա արդյունքում է, որ մեր տնտեսության ապագան շարունակում է մնալ մշուշոտ։
2021 թվականի ընթացքում մեր պետական պարտքն ավելացավ մոտ 1,2 մլրդ դոլարով ու արդեն գերազանցել է 9,2 մլրդ դոլարի սահմանագիծը։ Սա ցույց է տալիս, որ տնտեսությունն աճել է հիմնականում պարտքի հաշվին։ Մյուս կողմից՝ ներգրավված պարտքի արդյունավետ օգտագործման հարցն է առաջ գալիս, քանի որ ստացվում է, որ պետական պարտքի երկնիշ աճ ենք ունեցել, սակայն տնտեսության մեջ ներարկված այդ միջոցները չեն փոխարկվել երկնիշ տնտեսական աճի։ 2022 թվականին էլ այս գործընթացը շարունակվելու է, և պետական պարտքի ծավալը նորանոր ռեկորդներ է գրանցելու, քանի որ տնտեսական կայունության ապահովման համար այլ հնարավորություններ չեն նշմարվում։
Եվ այստեղ է, որ առաջ է գալիս զարգացմանը միտված ներդրումների իրականացման հարցը։ Այլապես տպավորություն է ստացվում, որ իշխանությունները ձեռքները ծալած նստած են ու միայն ակնկալում են, որ դրսից տարբեր երկրներ ու միջազգային կազմակերպություններ գումարներ և վարկեր տան, որպեսզի իրենք այդ գումարներով ճանապարհներ վերանորոգեն, ասֆալտապատեն ու ժողովրդին ցույց տան, թե երկրի համար աշխարհացունց գործ են կատարել։ Բայց այսպիսի քայլերի էֆեկտը կարճաժամկետ է, քանի որ դրանք երկարաժամկետ զարգացման տեսանկյունից հարց չեն լուծում։ Նախ՝ Հայաստանում չկա համապատասխան արտադրական բազա։ Դրա համար էլ մեր տնտեսությունը ավելի շատ մասնագիտացված է ոչ թե արտահանման ուղղությամբ, այլ գլխավորապես ներկրման վրա է կառուցված։ Մեր երկրի համար ռիսկային է նաև այն հանգամանքը, որ այս տարվանից Հայաստանը չի օգտվելու ԵՄ արտահանման արտոնությունների ընդհանրացված GSP+ համակարգից, որի արդյունքում 2009 թվականից սկսած հայկական ապրանքները ԵՄ են մուտք գործել զրոյական կամ նվազեցված մաքսատուրքերով:
Անկասկած, սա նշանակում է, որ մեր տնտեսությունն արտահանման հետ խնդիրներ կարող է ունենալ։ Եվ առաջին հերթին այն ազդելու է հանքարդյունաբերական ոլորտի աճի տեմպերի վրա, քանի որ արտոնության վերացումից հետո հանքարդյունաբերական արտադրանքի՝ մասնավորապես պղնձի խտանյութի վաճառքից ստացվող շահույթը նվազելու է։ Իսկ իշխանությունները որևիցե քայլ չեն ձեռնարկում դեպի ԵՄ արտահանման արտոնությունից զրկվելու հետևանքները մեղմելու ուղղությամբ։ Օրինակ՝ հաշվի առնելով Հայաստանի ծանր տնտեսական ու ռազմաքաղաքական իրավիճակը՝ կարելի էր բանակցություններ սկսել դեպի ԵՄ երկրներ արտահանման նոր արտոնյալ ռեժիմի ստեղծման շուրջ։ Բայց կառավարությունում միայն պարգևավճարներն են վայելում՝ խաղադրույք կատարելով այն կանխատեսման վրա, թե պղնձի բարձր գները տևական ժամանակ կպահպանվեն։ Սակայն պղնձի գները փոփոխական են և, ընթացիկ իրադարձություններից կախված, ցանկացած պահի կարող են նվազել՝ իրենց հետ իջեցնելով նաև հանքարդյունաբերության աճի ցուցանիշները։ Շատ կարևոր է հաշվի առնել նաև հանգամանքը, որ հարևան Իրանի հետ տնտեսական հարաբերությունները կառուցելիս մեր տնտեսության ոլորտի պատասխանատուները Հայաստանի գրավչությունը ներկայացրել են ոչ միայն ԵՏՄ շուկա մուտքով, այլև ԵՄ-ի հետ GSP+ համակարգի առկայության հանգամանքով։
Սակայն այս արտոնության վերացումից հետո մեր տնտեսությունը պակաս գրավիչ է դառնալու։ Եվ պատահական չէ, որ Հայաստանի տնտեսության մեջ միակ կայուն միտումը այսօր վերաբերում է գնաճին, որն արդեն անտանելի չափերի է հասել։ Իբր գնաճի ազդեցությունը քիչ էր, ջրի ու էլեկտրաէներգիայի թանկացումն էլ ավելի ուժեղ է հարվածելու սպառողների գրպանին։ Իսկ արտագաղթը շարունակվում է, գործազրկությունն՝ աճում։ Այս ամենը անվտանգային լուրջ մարտահրավերների ֆոնին այս տարվա մասով լավատեսության հույսերի տեղ չի թողնում։ Ու 2022 թվականի համար 7 տոկոս տնտեսական աճի շուրջ իշխանությունների կանխատեսումները հեռու են իրատեսականությունից։
Չհաշված, որ դեռ իրավիճակը կարող է ավելի բարդանալ, քանի որ մի շարք երկրներում մեծ արագությամբ տարածվում է կորոնավիրուսի «Օմիկրոն» շտամը, ինչը տնտեսական գործունեության նոր սահմանափակումների և մատակարարման շղթաների խաթարում է առաջ բերել։ Եվ եթե առաջիկայում համավարակային իրավիճակը բարդանա նաև մեզ մոտ, ապա այն կարող է սոցիալական բունտի ու պայթյունի պատճառ դառնալ»։
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Փաստ» թերթի՝ 11.01.22թ համարում։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02
Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասին
Տեսադարան
05/17/2022 10:49
Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցները
Մամուլ
- 04/24/2024 08:18 Փաշինյանը տավուշցիներին երաշխիքներ չի տվել, որ Ադրբեջանին այլ տարածքներ չեն հանձնվելու․«Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:12 Սա դեռ թատրոնի առաջին արարն է․ «Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:08 Ամաչում են մարդամեջ դուրս գան․ «Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:04 Հաջորդ քայլը լինելու է ապրիլի 24-ի հիշատակի օրվանից հրաժարվելը․«Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:20 Տավուշը պայքարում է, համայնքապետն ԱՄՆ-ում է․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:17 Ծիծեռնակաբերդ այցը պաշտոնական այցերի պրոտոկոլային մաս չէ․ ԱԳՆ-ն՝ Ղազախստանի նախագահի այցի մասին․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 08:14 Համերգն առանց տեղական «իշխանիկների»․ «Հրապարակ»
Գործ #
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
07/12/2020 18:04
«Դե իմացիր արա, էդ ռուբիլնիկի տեղն էլ ես եմ ասել». Մանկության ընկերը` Կախյանի մեկ տարեկան երեխայի ու հղի կնոջ սպանության մասին
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/24/2024 18:54 Հրդեհ Կամո գյուղում
- 04/24/2024 17:33 Նոր Գեղիում բախվել են «Mercedes»-ը, «06»-ն ու տրակտորը. պապը, տատը, նրանց դուստրն ու 2 անչափահաս թոռները տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 04/24/2024 13:15 Եղանակը առաջիկա 5 օրերին
- 04/24/2024 10:18 Քաղաքացին նախկին ճոպանուղու շենքի 2-րդ հարկից ընկել է զրոյական հարկ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ