ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Ռազմի դաշտում ձայնը կորցրած երաժիշտ զինվորը վերականգնել է խոսքը, ամուսնացել. հարսի պարի համար երաժշտությունն անձամբ է գրել. բացառիկ բացահայտումներ է անում. Պատերազմի մասին իմացել են սեպտեմբերի 25-ին 12/26/2021 18:59 | ԼՐԱՀՈՍ

Կոմպոզիտոր-դաշնակահար Գարիկ Շարոյանը 44 -օրյա պատերազմից հետո որոշել է ստեղնաշարին հանձնել պատերազմի ժամանակ ունեցած ապրումները։ Կիսատ գրված ստեղծագործությունը նվագելիս, հնչյուններն ստիպում են վերապրել և երաժշտության միջոցով փոխանցել զգացողությունները։
«Փաստինֆո»-ին Գարիկը պատմել է, որ Կոնսերվատորիան ավարտելուց հետո պետք է ծառայեր զինված ուժերի երաժշտական դասակում, սակայն վիճակահանությամբ քաշեց Հադրութը, պայմանով, որ մեկ ամիսից պետք է տեղափոխվի։ Պատերազմը խախտեց ամեն ինչ։ Ընդամենը 1,5 ամսվա նորակոչիկը զինված ուժերում երաժշտական գործիքները փոխարինեց զենքով:
«Սեպտեմբերի 25-ին իմացանք, որ կռիվ պետք է լինի։ Պոլկը բարձրացավ դիրքեր։ Կոնկրետ մեր մոտի դիտակետից նայեցինք, ահռելի մեծ քանակի զինտեխնիկա էին բերում. լուրջ բան էր սկսվելու։ Մենք արթուն էինք նույնիսկ սեպտեմբերի 27-ին։ Սովորական հերթափոխ չէր»,- պատմել է Շարոյանը։
Սովորական չէր 27-ի առավոտը` չնայած մինչև վերջին վայրկյանը Գարիկը չէր հավատում, որ պատերազմ կսկսվի։ Առավոտյան՝ սովորույթի համաձայն, որոշել էին սուրճ խմել։ Այդ ժամանակ ընկերներին փորձում էր հուսադրել, սակայն դեռ խոսքը չավարտած լսվեցին առաջին կրակոցի ձայները։ Պատերազմն սկսվել էր։
Երիտասարդը պատմել է, որ իրականում թշնամին առաջին օրվանից էլ օգտագործել է ֆոսֆոր պարունակող արգելված զենքեր։ Պատերազմի ականատեսը հիշում է՝ ինչպես է կրակն իր աչքի առաջ վայրկյանների ընթացքում բոցավառվել ու տարածվել ամբողջ դիրքով։
«Ամենասկզբից էլ լարված էր։ Ամսի 27-ին` ժամը 7-ից մինչև 5-ը անդադար կռիվ ենք տվել։ Սիգարետ ծխելու ժամանակ էլ չկար։ Մի քանի օր գիտակցության չէի գալիս։ Իմ հրետանու մոտի սնարյադը վերջացել էր, գնացել էի 4-րդի մոտից բերելու։ Որ հետ եկա, կրակի բոց տվեց միանգամից դիմացս։ Ես ընկա, սննարյադը ձեռքիցս ընկավ։
Կրակը տարածվում էր։ Գոռում էի՝ պաժառա։ Մեր թաքստոցը մեր խրամատն էր, բայց չէինք կարող թաքնվել։ Բաց դաշտ էր՝ ծառ էլ չկար։ Ընկերս պառկած էր, գնացի քաշեցի ու իրար հետ վազեցինք, 50 մետրի չափով հեռվացել էինք նույն թմբի վրա սնարյադ ընկավ, Պարզ է արդյունքը»։
Գարիկը նրբազգաց է ու մանկուց ֆոբիա ուներ արյունից։ Երկու օր շարունակ անգիտակից է եղել։ Պատերազմի արհավիրքը Գարիկի մոտ խոսելու դժվարություններ առաջացրեց, հերթափոխի դուրս չէր գալիս։ Հոկտեմբերի 10-ն ամենադաժանն էր հրետանավորների համար՝ թշնամին ռմբակոծում էր։ Գարիկն այդ օրը ծանր վիրավորվեց։ Վախից ու չդադարող պայթյունների ձայներից անզգայացել էր, կորցրել հիշողությունն ու խոսելու ունակությունը։ Երկու օր անց՝ ընկերները նրան Ֆիզուլի են տեղափոխել։
«Հետ գնալու հրաման մենք շուտ ենք ունեցել։ Ասում էին՝ պեխոտայով առաջ են եկել, բացի մեզնից Դ 20-ն էլ էր աշխատում։ Մենք հետ չենք գնացել, մինչև վերջ մնացել ենք։ Ամսի 10-ին շատ ուժեղ ռմբակոծեցին։ Այդ օրը վիրավորվեցի՝ կանտուզիա ստացա, խոսելու հետ խնդիրներ ունեի՝ չէի խոսում առհասարակ։ Մնացածը ընկերներս են պատմել։ Երկու օր պոստում եմ եղել էդ վիճակով, հնարավորություն չեն ունեցել իջեցնելու՝ շրջափակման մեջ են եղել։ Հիշում եմ՝ ֆիզուլիում արթանցա, ոչինչ չէի հիշում։
Գլխիս ուժեղ ցավ ունեի։ Վիրավորներով պադվալում էինք, չգիտեի գերի եմ, թե չէ։ Ոչ մեկին չեմ ճանաչել։ Ծանոթ մարդ չկար։ Մեկից հեռախոս ուզեցի, որ կապվեմ հարազատներիս հետ՝ չստացվեց։ Ինձ շփոթեցին ուրիշի հետ՝ անուն կարդացին ու նստեցրեցին բժշկական մեքենան, տարան Ազոխ։ Հասանք այնտեղ ու դիմավորեցին բժիշկները հագուստ ու սնունդ տվեցին ինձ»։
Հարազատների հետ կապի դուրս են եկել Ազոխում գտնվող բուժքույրերը։ Գարիկը վերջին օրերից շատ բան չի հիշում՝ հիշում է միայն, որ հոսպիտալի վերածված Ազոխի դպրոցում էին, բուժքույրերի խնամքի տակ, սակայն այդտեղ էլ երկար մնալ չհաջողվեց։
«Ժամը 10-ի կողմերը խուճապ սկսվեց։ Լարված էր վիճակը։ Դուրս ենք եկել մթության մեջ, լույս չէր վառվում։ Թուղթ ցույց տվեցի երևանցի մի տղայի, բուժքրոջ անունը վրան գրված էր։ Հարազատներս կապի էին դուրս եկել ու ասել, կողքից հեռու չգնամ, մինչև իրենց ասած մարդը մոտենա։ Մենք տեղափոխվեցինք Ստեփանակերտ, այնտեղից էլ ինձ բերեցին Երևան»։
Մայրաքաղաք վերադառնալուն պես Գարիկը հույս ուներ, որ հույզերն ու վնասվածքները կկարգավորվեն։ Խոսքը վերականգնելու համար երկար բուժում ստացավ։ Սակայն անասելի ցավը կրկնվում էր, կրկին կորուստների մասին լուրեր ստանում։ Ընկերներից շատերը զոհվեցին։
«Նորից ապրելու և ստեղծագործելու հույսը Գարիկին ստիպեց ապրել ու պայքարել, շնչել ու անվերջ նվագել, նոտաների միջոցով արտահայտել հույզերը։ Ոչինչ կյանքում պատահական չի լինում, նա էլ ամեն ինչ կապում է ճակատագրի հետ։
«Իմ ու ընկերոջս՝ Կոլյայի ծանոթությունը ճակատագրական էր։ Ինձ ասել էին 2 ամիս ծառայությունից հետո կշարունակես մուզվոդում։ Կոլյային երկրորդ հրետանի էին տարել, ինձ՝ հրետանի առաջին։ Ծառայությունը երկրորդ հրետանիում խիստ էր, մեր մոտ՝ հեշտ։ Ասացի տեղափոխվում եմ ընկերոջս մոտ։ Ինձ ասացին բարդ է այնտեղ, հետո կփոշմանես։ Դա ճակատագրական էր, քանի որ առաջին հրետանիում չնայած ծառայությունը հեշտ էր, բայց պատերազմում զոհեր շատ են ունեցել։ Երկրորդում մեր ծառայությունը բարդ էր՝ բայց չզոհվեցինք։ Ծառայության ժամանակ Աստծո ներկայությունը շատ եմ զգացել։ Փայտից ճաշարան ունեինք, գնացել էի այնտեղից ջուր վերցնելու, ճանապարհին շշով զենքի յուղ կար, մտածեցի տանեմ բլինդաժ նոր գնամ ջրի, թե հակառակը։ Գնացի բինդաժ ու այդ ժամանակ սնարյադը ընկավ ճաշարանի վրա։ Հիմա մտածում եմ՝ Աստված նայել է երեսիս»։
Շատ հարցերի պատասխաններ չի գտել, շատ հարցերի հետ էլ հաշտվել դեռևս չի կարողանում։ Մեկ ամսվա զինծառայողը դիրքերում չպետք է մնար, նույնիսկ կես տարվա զինծառայողը այդքան գիտելիք չուներ՝ դիմակայելու այդ ամենին։ Իր համար կրկնակի բարդ էր։ Որպես հայրենասեր տղա նշում է ՝ անընդունելի էր պատերազմի նման ավարտը։
«Կռվի ժամանակ շատ չէի մտածում կյանքի մասին, ինչքան ձեռքերս ու ականջներս չկորցնեմ, ամեն պայթյունից հետո նայում էր՝ բան չլիներ։ Մենք ինքներս մեզնից, մեր մշակույթից ոնց որ հեռվացել ենք։ Օտարին ենք ձգտում, բայց այնքան լավ ազգ ենք, մեր ազգը տաղանդավոր է, որ մերը պահենք, միահամուռ լիենք, ուժեղ կլինենք, բայց ներսից է բորբոքվել ամեն ինչ»։
Գարիկը ծառայությունից հետո կրկին տրվել է մասնագիտությանը՝ նոտաներն օգնում են կամաց-կամաց ջնջել վատ հիշողությունները, մոռանալ ու վերստին ներքուստ ներդաշնակ ապրել։ Ասում է ՝ արվեստն ավելի ուժեղ զենք է, քան իսկական զենքը, պետք է գնահատել ու պահել, քայլել առաջ։ Գարիկը շուտով կդառնա 23 տարեկան, հոկտեմբերին ընտանիք է կազմել, ու հպարտությամբ է նշում՝ հարսի պարի համար երաժշտությունն ինքն է գրել։
Գարիկը նրբազգաց է ու մանկուց ֆոբիա ուներ արյունից։ Երկու օր շարունակ անգիտակից է եղել։ Պատերազմի արհավիրքը Գարիկի մոտ խոսելու դժվարություններ առաջացրեց, հերթափոխի դուրս չէր գալիս։ Հոկտեմբերի 10-ն ամենադաժանն էր հրետանավորների համար՝ թշնամին ռմբակոծում էր։ Գարիկն այդ օրը ծանր վիրավորվեց։ Վախից ու չդադարող պայթյունների ձայներից անզգայացել էր, կորցրել հիշողությունն ու խոսելու ունակությունը։ Երկու օր անց՝ ընկերները նրան Ֆիզուլի են տեղափոխել։ «Հետ գնալու հրաման մենք շուտ ենք ունեցել։ Ասում էին՝ պեխոտայով առաջ են եկել, բացի մեզնից Դ 20-ն էլ էր աշխատում։ Մենք հետ չենք գնացել, մինչև վերջ մնացել ենք։ Ամսի 10-ին շատ ուժեղ ռմբակոծեցին։ Այդ օրը վիրավորվեցի՝ կանտուզիա ստացա, խոսելու հետ խնդիրներ ունեի՝ չէի խոսում առհասարակ։
Մնացածը ընկերներս են պատմել։ Երկու օր պոստում եմ եղել էդ վիճակով, հնարավորություն չեն ունեցել իջեցնելու՝ շրջափակման մեջ են եղել։ Հիշում եմ՝ ֆիզուլիում արթանցա, ոչինչ չէի հիշում։ Գլխիս ուժեղ ցավ ունեի։ Վիրավորներով պադվալում էինք, չգիտեի գերի եմ, թե չէ։ Ոչ մեկին չեմ ճանաչել։ Ծանոթ մարդ չկար։ Մեկից հեռախոս ուզեցի, որ կապվեմ հարազատներիս հետ՝ չստացվեց։ Ինձ շփոթեցին ուրիշի հետ՝ անուն կարդացին ու նստեցրեցին բժշկական մեքենան, տարան Ազոխ։
Հասանք այնտեղ ու դիմավորեցին բժիշկները հագուստ ու սնունդ տվեցին ինձ»։ Հարազատների հետ կապի դուրս են եկել Ազոխում գտնվող բուժքույրերը։ Գարիկը վերջին օրերից շատ բան չի հիշում՝ հիշում է միայն, որ հոսպիտալի վերածված Ազոխի դպրոցում էին, բուժքույրերի խնամքի տակ, սակայն այդտեղ էլ երկար մնալ չհաջողվեց։
«Ժամը 10-ի կողմերը խուճապ սկսվեց։ Լարված էր վիճակը։ Դուրս ենք եկել մթության մեջ, լույս չէր վառվում։ Թուղթ ցույց տվեցի երևանցի մի տղայի, բուժքրոջ անունը վրան գրված էր։ Հարազատներս կապի էին դուրս եկել ու ասել, կողքից հեռու չգնամ, մինչև իրենց ասած մարդը մոտենա։ Մենք տեղափոխվեցինք Ստեփանակերտ, այնտեղից էլ ինձ բերեցին Երևան»։ Մայրաքաղաք վերադառնալուն պես Գարիկը հույս ուներ, որ հույզերն ու վնասվածքները կկարգավորվեն։ Խոսքը վերականգնելու համար երկար բուժում ստացավ։ Սակայն անասելի ցավը կրկնվում էր, կրկին կորուստների մասին լուրեր ստանում։ Ընկերներից շատերը զոհվեցին։
«Նորից ապրելու և ստեղծագործելու հույսը Գարիկին ստիպեց ապրել ու պայքարել, շնչել ու անվերջ նվագել, նոտաների միջոցով արտահայտել հույզերը։ Ոչինչ կյանքում պատահական չի լինում, նա էլ ամեն ինչ կապում է ճակատագրի հետ։ «Իմ ու ընկերոջս՝ Կոլյայի ծանոթությունը ճակատագրական էր։ Ինձ ասել էին 2 ամիս ծառայությունից հետո կշարունակես մուզվոդում։ Կոլյային երկրորդ հրետանի էին տարել, ինձ՝ հրետանի առաջին։ Ծառայությունը երկրորդ հրետանիում խիստ էր, մեր մոտ՝ հեշտ։ Ասացի տեղափոխվում եմ ընկերոջս մոտ։ Ինձ ասացին բարդ է այնտեղ, հետո կփոշմանես։
Դա ճակատագրական էր, քանի որ առաջին հրետանիում չնայած ծառայությունը հեշտ էր, բայց պատերազմում զոհեր շատ են ունեցել։ Երկրորդում մեր ծառայությունը բարդ էր՝ բայց չզոհվեցինք։ Ծառայության ժամանակ Աստծո ներկայությունը շատ եմ զգացել։ Փայտից ճաշարան ունեինք, գնացել էի այնտեղից ջուր վերցնելու, ճանապարհին շշով զենքի յուղ կար, մտածեցի տանեմ բլինդաժ նոր գնամ ջրի, թե հակառակը։ Գնացի բինդաժ ու այդ ժամանակ սնարյադը ընկավ ճաշարանի վրա։ Հիմա մտածում եմ՝ Աստված նայել է երեսիս»։ Շատ հարցերի պատասխաններ չի գտել, շատ հարցերի հետ էլ հաշտվել դեռևս չի կարողանում։ Մեկ ամսվա զինծառայողը դիրքերում չպետք է մնար, նույնիսկ կես տարվա զինծառայողը այդքան գիտելիք չուներ՝ դիմակայելու այդ ամենին։ Իր համար կրկնակի բարդ էր։
Որպես հայրենասեր տղա նշում է ՝ անընդունելի էր պատերազմի նման ավարտը։ «Կռվի ժամանակ շատ չէի մտածում կյանքի մասին, ինչքան ձեռքերս ու ականջներս չկորցնեմ, ամեն պայթյունից հետո նայում էր՝ բան չլիներ։ Մենք ինքներս մեզնից, մեր մշակույթից ոնց որ հեռվացել ենք։ Օտարին ենք ձգտում, բայց այնքան լավ ազգ ենք, մեր ազգը տաղանդավոր է, որ մերը պահենք, միահամուռ լիենք, ուժեղ կլինենք, բայց ներսից է բորբոքվել ամեն ինչ»։ Գարիկը ծառայությունից հետո կրկին տրվել է մասնագիտությանը՝ նոտաներն օգնում են կամաց-կամաց ջնջել վատ հիշողությունները, մոռանալ ու վերստին ներքուստ ներդաշնակ ապրել։ Ասում է ՝ արվեստն ավելի ուժեղ զենք է, քան իսկական զենքը, պետք է գնահատել ու պահել, քայլել առաջ։ Գարիկը շուտով կդառնա 23 տարեկան, հոկտեմբերին ընտանիք է կազմել, ու հպարտությամբ է նշում՝ հարսի պարի համար երաժշտությունն ինքն է գրել։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր

Տեսադարան

Մամուլ
- 06/10/2023 08:22 Տեսչական մարմինը պարապուրդի է մատնված. «Ժողովուրդ»
- 06/10/2023 08:19 Ղեկավարությունն է որոշելու․ «Հրապարակ»
- 06/10/2023 08:13 Իշխանությունում չեն կողմնորոշվում․ «Հրապարակ»
- 06/10/2023 08:09 Գևորգ Պապոյանի նախագիծը բունտ է հասունացրել կառուցապատողների մոտ․«Հրապարակ»
- 06/10/2023 08:05 Կարծիք հայտնելը մե՞ղք է․ «Հրապարակ»
- 06/10/2023 08:01 Կարևոր կառույցը ղեկավար չունի. «Ժողովուրդ»
- 06/10/2023 07:57 Անդրանիկ Թևանյանը ցանկանում է քաղաքապետի թեկնածու լինել. ում հետ է բանակցում. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 06/05/2023 17:06 Ռուբեն Հախվերդյանը Կիևում բարեգործական համերգ է ունեցել, որի ողջ հասույթը տրամադրվել է Ուկրաինայի Զինված ուժերին՝ վիրավոր զինվորների բուժման նպատակով.Տիգրան Խզմալյան
- 05/28/2023 14:30 Ալմա-Աթայի հռչակագիրը չի կարող հիմք լինել Արցախն Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու համար․ Գևորգ Դանիելյան
- 04/29/2023 19:31 Երևանի քաղաքապետարանը չի արտոնել «Գոյ» թատրոնի բեմադրած «Գարեգին Նդժեհ» ներկայացման բեմականացումը. Արթուր Սահակյան (տեսանյութ)
- 04/20/2023 20:37 Բանակցող կողմը նպատակ չունի խաղաղություն հաստատել և իր բոլոր ջանքերն ուղղում է նրան, որ իր կողմից ծրագրվող պատերազմն իրավաչափ ճանաչվի այլ պետությունների կողմից. Մելիքյան
Մեկնաբանություն
- 06/10/2023 21:02 Հորդանան` հայկական ինքնությանն ու հայ համայնքին առնչվող կարևոր հարցերով․ Արման Թաթյան
- 06/10/2023 19:46 Հիշեք Դիլիջանի այն վայրենի ոստիկանին. Աշոտին ասեք հոր գլուխը քիչ տանի անհեթեթ հեքիաթներով. Արսեն Բաբայան
- 06/10/2023 18:51 Սեղանին դրված է մի շատ վտանգավոր օրենսդրական նախաձեռնություն, որ չարամիտ նպատակներ ունի. վաղը կանդրադառնամ դրան. Մելիքյան
- 06/10/2023 17:12 Իշխանությունը հայտնվել է ոչ լեգիտիմության դաշտում. Անդրանիկ Թևանյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 06/10/2023 21:24 Արարատի մարզում՝ Toyota-ի մեջ հայտնաբերվել է մարզում հայտնի 37- ամյա առևտրականի դին. shamshyan.com
- 06/10/2023 18:06 Հրդեհ Ապարանում. շուրջ 160 հակ անասնակեր է այրվել
- 06/10/2023 15:54 Փրկարարներն իրականացրել են ամրացման աշխատանքներ
- 06/10/2023 14:24 63-ամյա կինը հիվանդանոցում մահացել է
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
- 01/29/2021 20:41 Անշարժ գույքի կադաստրային արժեքը բարձրանում է. Նոր սակագները կգործեն փետրվարի 1-ից
- 08/21/2020 17:15 Պաշտպանեք Ձեզ՝ ոչ իրավաչափ վարչական ակտերից
Անցուդարձ
- 06/08/2023 23:31 Կանայք նշել են իրենց գլխավոր երազանքները
- 06/08/2023 15:40 Զազրելի պատմություն Կանադայում, որը ցնցել է բոլորին. վհուկնե՞ր են, թե՞ աղանդավորներ՝ հայտնի չէ
- 06/07/2023 18:12 Աննա Հակոբյանը Բրյուսելում էր, Փաշինյանը Սոչի է գնացել Արփիի հետ (լուսանկար)
- 06/07/2023 17:36 Բրիտանուհին աղջկա հետ սեքսի համար տղամարդ է ձևացել ու հայտնվել բանտում
Հետաքրքիր է իմանալ
- 06/03/2023 20:41 Ծննդաբերության ժամանակ մասնագետի սխալ միջամտությունը կարող է երեխայի անխոսության պատճառ դառնալ. Մասնագետը զգուշացնում է (տեսանյութ)
- 05/19/2023 16:11 Մարգարիտա Սիմոնյանը պայթուցիկի նմանվող ծանրոց է ստացել. պարզվել է՝ սեռական արկածների համար իր է
- 05/19/2023 12:13 9 մլն. եվրոյի կոկաինով ճամպրուկն ինքնաթիռից ընկել է իտալացու տան կտուրին
- 05/16/2023 11:41 Իլոն Մասկի կարծիքով՝ Սորոսը ատում է մարդկությունը