ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Տանկերի, ԲՏՌ-ների մեջ վառված զինվորներ էին տեղափոխվում, բավական շատ էին կյանքի ցուցումով վիրավորները. մեր լավ սերունդը կորցրեցինք. Բժիշկների ու բուժքույրերի հուշերը՝ պատերազմից 12/19/2021 23:49 | Ադրբեջանական ռազմական ագրեսիա-2020
Պատերազմը սկսվելուն պես առաջնագծում կանգնած էին սպիտակ բանակի մարտիկները։ Տոնոյան ԲԿ-ի գրեթե բոլոր բժիշկներն ու բուժքույրերը անմնացորդ նվիրումով մասնակցեցին բոլոր աշխատանքներին:
«Բոլորը մթության մեջ էր։ Միայն վիրահատարանն էր լուսավոր։ Զարմանալի էր, նման բան չէին տեսել, բոլորը տխուր էին։ Շատ սոված էինք, բայց ոչինչ չասացինք ու մեկ ժամում վիրահատարան պատրաստենք առաջին հարկում։ Հետո բերեցին զինվորներին։ Անդադար վիրավորներ էին բերում։ Սկզբնական շրջանում վերջույթներից էին վիրավորները։ Առաջին օգնությունը ցուցաբերում էինք, ուղարկում էինք Ստեփանակերտ։ Աշխատում էր 50 բժիշկ»,- «Փաստինֆո»-ին պատմել է վիրահատարանի բուժքույր Մարիամ Սիմոնյանը, որը պատերազմի առաջին օրերից մեկնել էր Արցախ` օգնելու բժիշկներին:
Տոնոյան ԲԿ անեսթեզիոլոգիայի բաժանմունքի վարիչ Արա Տեր-Ստեփանյանը սեպտեմբերի 27-ին արդեն Հադրութում էր։ Փորձառու բժիշկն ավելի հմտորեն է կարողանում թաքցնել իր զգացմունքները։ Պատմում է, որ 44- օրյա պատերազմի ժամանակ իրավիճակն անկանխատեսելի էր։
«Ծայրահեղ ծանր վնասվածքներ էին։ Այնպիսին, որոնք որ մեր այսօրվա բժշկական գրականության մեջ չի նկարագրվում։ Կային նաև հիվանդներ, որոնք տանկերի, ԲՏՌ-ների մեջ վառված էին ու պահանջվում էր շատ ծանր բուժում, խորը մասնագիտական գիտելիքներ, որը ի փառ մեր տղաների ու բժիշկների, կարողացել ենք մաքսիմում կազմակերպել, տեղում կատարել անհրաժեշտ վիրահատություններ և իսկապես շատ կյանքեր փրկվել են մեր կողմից»։
Բժիշկներն ու բուժքույրերն աշխատում էին ժամացույցի պես։ Վիրավորների չդադարող հոսքը ստիպում էր նրանց անընդհատ աշխատել՝ վաղ առավոտից մինչև ուշ գիշեր, երբեմն նաև մինչև հաջորդ լուսաբաց։ Բուժքույրը պատմել է, որ առաջնային աշխատանքն էր կանգնեցնել արյունահոսությունն ու ցավազրկել։ Իսկ վիրահատարանում միանգամից 4 սեղան էին զբաղեցնում։ Պատերազմի առաջին օրերին բուժքույրերի կարիք կար, օգնում էին նաև բժիշկները։ Անասթեզիոլոգը պատմել է՝ բոլորը ծարահեղ ծանր, կյանքի ցուցումով հիվանդներ էին։
Հադրութի հոսպիտալում ռումբերի տակ վիրավորներին ընդունում էին, արագ բուժօգնություն ցույց տալիս, ապա տեղափոխում Ստեփանակերտի հանրապետական հիվանդանոց: Ադրբեջանական հրթիռների թիրախում թե՛ հոսպիտալի շենքն էր, թե՛ վիրավորներին տեղափոխող մեքենաները։
«Ես հիշում եմ, մի տղա կար, աչքն էր վնասվել։ Արյունահոսում էր, ասում էր ուժեղ եղեք, 25 թուրք եմ խփել, էլի եմ գնալու։ Ասում էր՝ ինձ ինչա՞ եղել։ Չէր զգում իրա հետ ինչա կատարվում։ Ասում էինք՝ լավացի կգնաս։ Մինչև պալատկաներում տեղավորում էին, ասում էին մենք լավ ենք, դա սկզբում էր, երբ վերջույթների վիրավորներ էին բերում։ Հետո որովայնի վիրավորումներով էին բերում ու շատ էին մահերը։ Շատ էինք խոսեցնում տղաներին, բայց մեզ մոտ երկար չէին մնում։ Հետո թեյ էինք դնում, մեր սանիտարկաները բաժանում էին երեխքեին, տաք շորեր էինք բաժանում»,- պատմել է բուժքույր Մարիամը։
Բժիշկն էլ հիշողություններով կիսվել է ու հիշել, թե որքան ծանր դեպքերի են ականատես եղել, երբեմն նաև բժշկական պրակտիկայում առաջին անգամ։
«Ամենածանր, սարասափելի բաներից մեկը, որ տեսել ենք՝ տղա էին բերել երկու թևի տրավմատիկ ամպուտացիայով՝ բազուկների հատվածից։ Զարմանալի էր, որ երկու ձեռքը կտրված տղան չէր լացում, անգամ ես եմ ուզում լացել, տղամարդու նման դիմանում էր՝ ցավալի էր շատ։ Աչքը դուրս ընկած հիվանդ էին բերել։ Երկրորդ անգամ էի կյանքում տեսնում։ Հետո նույն հիվանդը Ստեփանակերտի հոսպիտալում մահացել էր գանգուղեղային ծանր տրավմայից»,- պատմել է բժիշկը։
Հադրութում պատերազմի առաջին օրերին գտնվող բուժքույրը դաժան տեսարաններին երկար չկարողացավ դիմանալ։ Խոսել ու վերհիշել չի կարողանում։ Հիվանդանոցում ուժ էր գտնում աշխատելու։
«Սկզբում առաջին օգնություն էինք ցույց տալիս, բայց եթե բարդ էր, որովայնի հատվածում վիրավորումներ կար, այնպես էր, որ հինգ ժամ վիրահատում էինք, արյունահոսությունը չէր դադարում։ Կյանքեր կար, որ չկարողացանք փրկել։ Շատ էի լացում, առանձնանում էի, որ զինվորները չնկատեին։ Փաթաթվում էինք իրենց։ Մենք այդ ժամանակ շատ ուժեղ էինք, հենց վերադարձա, նյարդերս թուլացան, չեմ կարողանում մոռանալ։ Մեր լավ սերունդը... իրենց գնահատել է պետք։ Ասում էի՝ աստված ջան ուժ տուր մենք երեխեքին օգնենք, ինչքան կարողացանք արեցինք, բայց լավ սերունդ կորավ»։
Մանրամասները՝ տեսանյութում
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/25/2024 08:19 Տարածվել ա, կարդացվել ա՝ բավարար ա, էլի․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:16 Ընդդիմադիրները հիասթափված են․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:13 Ինչ ցանել ես, այն էլ կհնձես. Ծիծեռնակաբերդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո թերեւս, արժե թարմացնել ՔՊ-ականների հիշողությունը. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 08:10 «Քարֆուրի» տերերը հեռանում են Հայաստանից․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:03 Գերիների հարցով կակտիվանան․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 07:53 Դեսպան չնշանակվեց, կուսակցությունն էլ, փաստացի, գոյություն չունի. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 07:50 Բնակարան, մեքենա․ ի՞նչ հայտարարագիր է ներկայացրել Տավուշի նոր դատախազը. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/25/2024 22:46 Թումանյան փողոցում գտնվող ռեստորաններից մեկի ծխատարում հրդեհ է բռնկվել
- 04/25/2024 19:49 Կիրանցում ականազերծման աշխատանքների ընթացքում վիրավորում է ստացել զինծառայող. ՊՆ-ն հաստատում է
- 04/25/2024 19:24 Կիրանցում ականի պայթյունից քաղաքացի է վիրավորվել. Հրատապ
- 04/25/2024 10:19 Ուղևորը վարորդի աչքերին քիմիական նյութ է փչել. վերջինս այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց. shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ