Փաստ ինֆո

Առանց Ադրբեջանի հետ սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացի էլ ադրբեջանական ագրեսիան հստակ գնահատական ունի՝ զորքերի ներխուժում, ներթափանցում ՀՀ տարածք։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության նախկին պատգամավոր, ադրբեջանագետ Տաթևիկ Հայրապետյանը։ 

Նրա խոսքով մեզ շարունակ փորձում են ներկայացնել, որ սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացը լրացուցիչ երաշխիք է ՝ ադրբեջանական ագրեսիան զսպելու ճանապարհին, մինչդեռ դա այդպես չէ։ Տաթևիկ Հայրապետյանը նշում է, որ Հայաստանն ունի միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններ, որով դարձել է ՄԱԿի անդամ, և անգամ առանց սահմանագծման ու սահմանազատման, այդ ագրեսիան նշանակում է զորքերի ներխուժում։

Նրա արձանագրմամբ՝ մայիսի 12-ից հետո ՀՀ սուվերեն տարածք ադրբեջանական զինված ուժերի ներխուժումից հետո միջազգային հանրությունից այդ հայտարարություններն ու գնահատականները եղել են։

«Այդ ժամանակ ԱԳՆ-ն իր գործունեությամբ կարողացավ հասնել նրան, որ՝ ի տարբերություն 44-օրյա պատերազմում հնչած գնահատականների, հստակ գնահատականներ ունեցանք այդ թվում ԱՄՆ-ից, Կանադայից, Հնդկաստանից, Ֆրանսիայից։ Մայիսի 12-ին ադրբեջանական զինված ուժերի առաջխաղացումը ՀՀ տարածքում որակվեց որպես ադրբեջանական զորքերի ներխուժում։ Ցավոք սրտի, երբ ՀՀ վարչապետն այդ ժամանակ հայելային հետքաշման մասին հայտարարություն արեց, ադրբեջանական կողմը հայտարարեց, որ դա իր տարածքն է, և այդ նույն միջազգային հանրությանը դա ներկայացրեց որպես վիճելի տարածք, ինչից հետո հարցը տեղափոխվեց այլ հարթություն»,-նշեց ադրբեջանագետը։

Վերջինս նկատեց՝ միջազգային հանրության հայտարարությունների որակը կտրուկ փոխվել է հայելային հետքաշման վերաբերյալ այդ առաջարկից հետո, որ ոչ միայն չաշխատեց, չզսպեց Ադրբեջանին, այլ ավելի արձակեց Ադրբեջանի ձեռքերը։ Երբ սեփական տարածքը ներկայացնում ես որպես վիճելի տարածք, որևէ ուժային կենտրոն անկախ իր վերաբերմունքից, ավելի հստակ հայտարարություն չի անելու։ Տաթևիկ Հայրապետյանը նշեց՝ նոյեմբերի 16-ի ադրբեջանական ագրեսիայից հետո միջազգային հայտարարություններն արդեն լղոզված էին և կողմերին սահմանագծման ու սահմանազատման կոչ էին անում։

«Չեմ կարծում՝ ճիշտ է, որ ադրբեջանական ագրեսիային, ճնշումներին ընդառաջ գնալով սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացի գնալ։ Այդ գործընթացին պետք է գնալ, բայց խնդիրն այն է, թե ինչպես և ինչ միջավայրում ու ոչ ուժի սպառնալիքի ներքո»,-նշեց ադրբեջանագետը՝ հավելելով, որ եթե կարողանայինք միջազգային հանրությունից համաչափ արձագանք ստանալ, իսկ դրանք ստանում էինք նախքան հայելային հետքաշման մասին հայտարարությունը, ապա հստակ գործիքակազմ կունենայինք՝ մեր հետագա քայլերը կազմակերպելու տեսանկյունից։

Անդրադառնալով Հայաստանի ու Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարների միջև օպերատիվ կապի ստեղծմանը և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, որ այդ շփման արդյունքում պետք է ակնհայտ դառնա նաև, թե ով է ավելի շահագրգիռ սադրանքների մեջ, ով՝ ոչ, Տաթևիկ Հայրապետյանը նկատեց՝ օպերատիվ կապի մասին խոսակցությունները վաղուց են և այդպես էլ հստակ չեղավ, թե այդ կապը կար, թե ոչ և եթե կար, ապա ինչպես աշխատեց։

Ադրբեջանագետը գտնում է, որ պաշտպանության նախարարների միջև այդ կապի հաստատումը նույնիսկ 90-ականների պատերազմի ժամանակ է գործել, և հաճախ արդյունավետ է եղել՝ ինչ-ինչ խնդիրներ արագ կազմակերպելու, կարգավորելու տեսանկյունից, հետևաբար դա ինքնին բացասական երևույթ չի կարող համարվել։

«Խնդիրն այստեղ այն է, թե ինչպես ես ներկայացնում դա։ Այսինքն` մինչև հիմա մեզ համար հարցակա՞ն է եղել, թե ով է սադրանքների դիմում։ Մինչև հիմա պետք է հասկանա՞նք, թե ով է սադրանքների դիմում, թե՞ այլ կողմերի ենք ուզում բացատրել։ Անգամ միջազգայինների համար դա այնքան պարզ է»,-ասաց Տաթևիկ Հայրապետյանը։

Ինչ վերաբերում է Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե իրենք ցանկանում են Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորել, սակայն միջանցքի հարց չի քննարկվելու, Տաթևիկ Հայրապետյանը նշում է, որ Թուրքիան չի գնա հարաբերությունների կարգավորման։

«Որքան հետքայլ ես անում, անում՝ սա էլ կանենք, ճանապարհ էլ կտանք, դուք կկապվեք իրար հետ, մենք խնդիր չունենք, որ թուրքական աշխարհը կապվի, մենք ոսկոր չենք ձեր կոկորդում ու նմանատիպ տեքստեր ես հնչեցնում, դրանից չի նշանակում, որ նրանք քեզ հետ սահման են բացելու։ Վարչապետը, որը մեկ տարի առաջ նշում էր, որ Թուրքիան վերադարձել է Հարավային Կովկաս ցեղասպան քաղաքականությունը շարունակելու նպատակով, մեկ տարի անց դրա վերաբերյալ կասկածնե՞ր ունի կամ ցանկանում է լրացուցիչ ճշգրտումնե՞ր մտցնել այդ հարցում»,-նշեց ադրբեջանագետը։

Վերջինս ընդգծեց՝ իրավիճակի վերաբերյալ հստակ գիտակցություն ու գնահատական պետք է լինի, ինչպես նաև պետական ու հանրային մակարդակով համարժեք քայլեր։ Տաթևիկ Հայրապետյանը նշում է, որ չկա որևէ բանական մարդ, որը խաղաղություն չցանկանա, սակայն այդ քարոզը բացասական է ընդունվում, քանի որ մի կողմից խոսում են խաղաղության դարաշրջան բացելու մասին, իսկ մյուս կողմից նորից զինծառայողներ են գերեվարվում, տարածքային կորուստներ լինում և Ադրբեջանի նախագահը սպառնում է բռունցքով հարվածել մեր գլխին։

«Նշանակում է՝ պարզապես ինքնախաբեությամբ ես զբաղված և թմրացնում ես սեփական հանրությանը։ Չեմ ասում դրա հակակշիռը Ալիևի քարոզած ատելությունն է, բայց համաչափ զգոնություն պետք է լինի հանրության ներսում, իրավիճակի գիտակցում, որ արձագանքն էլ իրավիճակին համարժեք լինի։ Սահմանին կանգնած է հայ զինվորը, բայց հասարակությունն այդ զինվորի թիկունք է և հասարակական տրամադրությունները ևս կարևոր են՝ զինվորի հետագա գործողությունների տեսանկյունից»,-ամփոփեց Տաթևիկ Հայրապետյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո