Փաստ ինֆո

«Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ»-ի 60 տոկոս բաժնետոմսերը վերջերս ձեռք բերած ռուս գործարար Ռոման Տրոցենկոն «Փաստինֆո»-ի տեղեկություններով պատրաստվում է գնել նաև Թեղուտի հանքավայրի բաժնետոմսերը, ինչը նշանակում է՝ նրա ձեռքում են հայտնվում Հայաստանի 5 խոշոր հանքավայրերը։

Նշենք, որ նա հանդիսանում է նաև Սոթքի ոսկու հանքավայրի խոշոր բաժնետերը։ Նրան է պատկանում Ագարակի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը և Մեղրաձորի հանքավայրը։

Նկատենք, որ Զանգեզուրի կոմբինատի բաժնետոմսերի ձեռքբերումն էլ տեղի է ունեցել հանրության համար ոչ այնքան թափանցիկ եղանակով, որի արդյունքում բաժնեմասի 15 տոկոսը նվիրվել է նաեւ  Հայաստանի կառավարությանը: Ավելին՝ ռուս օլիգարխ Տրոցենկոն հավակնում է ձեռք բերել նաեւ Թեղուտը՝ այդպիսով իր ձեռքը կենտրոնացնելով 5 խոշոր հանք։

«Փաստինֆո»-ի տեղեկություններով Ռոման Տրոցենկոյի և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջեւ բանակցությունների միջնորդը եղել ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը։ Ռուս գործարարին հաջողվել է ստանալ կոմբինատի 60 տոկոս բաժնետոմսը, որը նաեւ պահանջել է, որ ՀՀ իշխանությունները դադարեցնեն քրեական հետապնդումը կոմբինատի արդեն նախկին խոշոր բաժնետեր Մհեր Պոլոսկովի նկատմամբ։

Այս մութ գործարքին  դեռ կանդրադառնանք, սակայն ակներեւ է, որ Տրոցենկոն Հայաստանի հանքարդյունաբերության ոլորտում գերիշխող դիրք է ձեռք բերում՝ ըստ էության սահմանելով մոնոպոլիա։

«Փաստինֆո»-ն փորձեց հասկանալ, թե ինչ վտանգներ է իր մեջ պարունակում Հայաստանի ընդերքի կենտրոնացումը օտարազգի օլիգարխի ձեռքին։

Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ նշեց, որ բնականաբար այստեղ վտանգներ կան։ Նրա խոսքով ցանկալի և պարտադիր է, որ ընդերքը ՀՀ-ի ձեռքում լինի.

«Քանի որ մեր սեփականաշնորհումները շատ ավելի խորքից են գալիս, դա պետք է հետևողական քայլերով իրականացվի։ Այնպես, որ պետության հեղինակությանը չվնասենք։ Պետք է հետգնում իրականացվի ու դառնա հանրային, պետական սեփականություն»,-նշեց մասնագետը։

Հարցին, թե ինչպես պետք է Հայաստանի ընդերքը վերադարձվի ՀՀ-ին՝ առանց ներդրողներին բացասական ազդակներ տալու, Նաիրի Սարգսյանը նկատեց՝ դա, իհարկե, չպետք է իրականացվի օրվա իշխանության հայտարարությունների համատեքստում։ Այդ գործընթացը պետք է տեղի ունենա բացառապես իրավական դաշտում՝ հաշվի առնելով պոտենցիալ ներդրողների, ինչպես նաև այժմյան բոլոր սեփականատերերի շահերը։

«Չպետք է ստիպողաբար հետ վերադարձվեն, այլ օրինակ հասունանա իրավիճակ, երբ սեփականատերը ցանկանում է վաճառել բաժնետոմսերը, և պետությունն այդ ժամանակ ձեռք բերի դրանք։ Այսինքն առքուվաճառքի ժամանակ պետք է ձեռք բերի բաժնետոմսերը»,-ասաց Նաիրի Սարգսյանը։

Դիտարկմանը, որ երբ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի 15 տոկոս բաժնետոմսերը փոխանցվեցին ՀՀ կառավարությանը, մասնավորապես ՀՀ վարչապետի աշխատակազմին, անվստահություն առաջացրեց հանրության շրջանում, Նաիրի Սարգսյանն ասաց, որ վարչապետի աշխատակազմը պետք է հեռու լինի դրանից, քանի որ ոչինչ չի հասկանում բաժնետոմսերի կառավարումից։

«ՀՀ ասելով չենք հասկանում օրվա իշխանություն։ Դա պետք է կառավարի օրինակ Ֆինանսների նախարարությունը։ Պետք է ՀՀ-ին պատկանեն ամբողջ բաժնետոմսերը, լինի պաշտոնյայի նշանակման հստակ կարգ, որ բոլոր կոռուպցիոն ռիսկերը բացառվեն»,-նշեց Նաիրի Սարգսյանը։

Բացի այդ նա շատ վտանգավոր համարեց մեկ անձնի ձեռքին հանքերի կենտրոնացում՝ փաստելով, որ Հայաստանի ընդերքի և ռազմավարական նշանակության օբյեկտները կուտակվում են մեկ մարդու ձեռքում, և այդ մարդուց ՀՀ-ն կախման մեջ է գտնվում, քանի որ այդկերպ վտանգվում է նաև պետության անկախությունը։

«Օրինակ` կարող է որոշում կայացվել, որ հանքավայրերը 6 ամսով չեն աշխատում և գնում են վերազինման։ Պատկերացնու՞մ եք՝ ինչ կկատարվի, ինչքան մարդ սոված կմնա, ինչքան արտարժույթի ներհոսք կդադարի, ինչ կկատարվի հարկահավաքման դաշտում ընդամենը մեկ մարդու որոշումից։ ՀՀ-ն ուղղակի կոլապսի եզրին կկանգնի»,-ասաց Նաիրի Սարգսյանը՝ հավելելով, որ կառավարությունը պետք է այս ամենը հաշվի առնի և ունեցած-չունեցած բոլոր հնարավորությունները, գործիքակազմն աշխատեցնի և երբեք նման բան թույլ չտա։

Նաիրի Սարգսյանը նաև նկատում է՝ նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ ներկայիս վարչապետն անընդհատ հայտարարում էր, որ ամբողջը սեփականաշնորհելու է, խլելու է և հետ է վերցնելու, և այս համատեքստում բաժնետոմսեր նվեր ստանալը վտանգում է նաև Հայաստանի ներդրումային դաշտը։

«Վերջերս մի քանի պոտենցիալ ներդրողների հետ հանդիպումներ եմ ունեցել։ Յուրաքանչյուր ներդրող հարց է տալիս՝ եթե Հայաստանում բիզնեսով զբաղվեն, իրենց ձեռքից այն կխլե՞ն, թե՞ ոչ։ Եթե Հայաստանում բիզնեսով զբաղվեն, իրենց կվնասե՞ն, թե՞ ոչ։ Եթե մի երկրում, երկրի վարչապետն ուրիշի սեփականությունը հանդիսացող գույքի վրա աչք է դնում և ասում՝ խլելու է, պետականացնելու է, դա շատ վտանգավոր է»,-հավելեց Նաիրի Սարգսյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո