Փաստ ինֆո

ԲԴԽ նախագահի պաշտոնակատար Գագիկ Ջհանգիրյանի՝ տարիքային սահմանափակմամբ պայմանավորված պաշտոնավարման սահմանադրականության հարցը կվիճարկվի Սահմանադրական դատարանում։ Սահմանադրագետ, ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արամ Վարդևանյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նշեց, որ «Հայաստան» խմբակցության կողմից համապատասխան դիմումն արդեն ներկայացվել է ՍԴ։

Պատգամավորի դիտարկմամբ՝ ՀՀ դատական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքի 80-րդ հոդվածի համաձայն՝ ԲԴԽ ոչ դատավոր անդամների վրա տարածվում են դատավոր անդամներին ներկայացվող պահանջները, որոնց շարքում է նաև տարիքային ցենզը, միևնույն ժամանակ ՀՀ դատական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքի մեկ այլ՝ 86-րդ հոդվածով, որով սահմանվում է ԲԴԽ անդամների լիազորությունների դադարումը, դադարեցումը և կասեցումը՝ , ըստ էության, նախատեսվում է նաև մի փոքր ավելի ընդհանուր ձևակերպում, բայց ուղղակիորեն չի նախատեսում հենց տարիքային ցենզը՝ ԲԴԽ ոչ դատավոր անդամի վերաբերյալ։ Այսինքն՝ թեև տարիքային ցենզի հանգամանքը բառացի գրված չէ, բայց, ըստ Վարդևանյանի, դա անուղղակի ենթադրում է։ Դրույթն ուսումնասիրելու դեպքում, կարծես թե, բավականին հստակ է և պետք է ենթադրի, որ ԲԴԽ ոչ դատավոր անդամը ևս չպետք է գերազանցի 65 տարեկան տարիքային շեմը, բայց քանի որ բառացիորեն գրված չէ, կարծես թե, այն տարընկալումների, տարաբնույթ մեկնաբանությունների առարկա է դարձել հենց նույն Գագիկ Ջհանգիրյանի ընտրության դեպքում։ Վարդևանյանը նշեց, որ վերլուծվել է Սահմանադրության համապատասխան հոդվածները, որոնք վերաբերում են ԲԴԽ կազմավորմանը և գործունեությանը, մասնավորապես, Սահմանադրության 174-րդ հոդվածում կրկին բառացիորեն նշված չէ, որ ԲԴԽ անդամներից դատավոր անդամները չեն կարող գերազանցել 65 տարեկան տարիքային շեմը, նույնը նշված չէ նաև ԲԴԽ ոչ դատավոր անդամների դեպքում, սակայն, ուսումնասիրելով ԲԴԽ-ի՝ որպես դատարան հանդես գալու լիազորությունը, ունենում ենք իրավիճակ, որ դատավորներն անհավասար պայմաններում են հայտնվում՝ ցանկացած այլ ֆիզիկական անձից՝ նման իրավիճակում։

«Ցանկացած ֆիզիկական անձ կարող է ակնկալել, որ եթե իր նկատմամբ ներգործություն պետք է տեղի ունենա, ապա դատավորը չի կարող գերազանցել 65 տարեկանը։ Դա ունի տարբեր պատճառներ, ի վերջո, հենց Սահմանադրությամբ է նախատեսված, որ դատավորը կարող է պաշտոնավարել մինչև 65 տարին լրանալը։ Նույն Սահմանադրությունը նախատեսում է, որ ՍԴ դատավորները կարող են պաշտոնավարել մինչև 70 տարին լրանալը։ Այդ տարիքային վերին շեմերը տրամաբանություն ունեն, ամեն դեպքում, Սահմանադիրը դա նախատեսում է։ Ինչպե՞ս կարող է լինել, որ դատավորի դեպքում, երբ իրեն են կարգապահական պատասխանատվության ենթարկում, չունենա այն նույն հավասար պայմանները, ինչ ցանկացած այլ անձ, այն է՝ ունենալ իր առջև դատարան, որն, օրինակ, 65 տարին լրացած չէ»,- նշեց Վարդևանյանը՝ հավելելով, որ այս հիմնավորումների համակցությամբ հստակ ներկայացվել է, որ առաջանում է սահմանադրականության խնդիր՝ և՛ որոշակիության, և՛ հավասարության, և՛ դատավորների արդար դատաքննության տեսանկյունից։

Այլ խոսքով՝ Գագիկ Ջհանգիրյանի կազմով ԲԴԽ-ն չի կարող օրինական դատարան լինել դատավորների համար, Ջհանգիրյանի կազմով՝ դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին միջնորդությունների քննությամբ խախտվում են դատավորների՝ արդար դատաքննության իրավունքը։

Բացի այդ՝ Վարդևանյանը հիշեցրեց նաև Սահմանադրական դատարանի համապատասխան՝ ՍԴՈ-1488 որոշումը, որը վերաբերում է ԲԴԽ-ի կողմից դատավորի լիազորությունների դադարեցման որոշմանը, որի շրջանակներում ՍԴ-ն ծավալուն որոշում է ընդունել, որում վերլուծվել է ԲԴԽ լիազորությունները, կարգավիճակը, ոչ դատավոր և դատավոր անդամների կարգավիճակը։
«ՍԴ-ն այդ որոշման մեջ անդրադարձ է կատարել Դատական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքի 80-րդ հոդվածին և բառացիորեն նշել, որ դատավոր և ոչ դատավոր ԲԴԽ անդամների վրա տարածվող սահմանափակումները նույնական են գրեթե »,- նշեց Վարդևանյանը՝ հավելելով, որ ՍԴ-ն նախկինում արդեն որոշակիորեն պատասխանել է այդ հարցին և հիմա ժամանակն է ավելի հստակեցնելու այդ հանգամանքը։

Ինչ վերաբերում է ԲԴԽ նախկին նախագահ Գագիկ Հարությունյանի ընտրության հարցին, քանի որ վերջինիս 65 տարին ևս լրացած էր, Վարդևանյանը նշեց, որ ՍԴ-ին հասցեագրված դիմումում այդ հանգամանքը ևս վերլուծվել է, Գագիկ Հարությունյանի ընտրությունը տեղի է ունեցել ոչ թե Դատական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքի ընդհանուր կանոնների, այլ՝ անցումային դրույթի հիման վրա։
Վարդևանյանը նկատեց՝ Սահմանադրությունը նախատեսում է, որ ԲԴԽ անդամները պաշտոնավարում են 5 տարով, մինչդեռ, ԲԴԽ առաջին կազմում եղել են ԲԴԽ անդամներ, որոնք ընտրվել են 3 տարի ժամկետով պաշտոնավարելու կարգավիճակով, ինչը ևս անցումային դրույթով պայմանավորված։

«Անցումային դրույթները մեկանգամյա օգտագործման դրույթներ են։ Անցումային դրույթը որոշակիորեն ճկունություն էր տվել, սխալ էր, թե ոչ՝ հիմա այդ հարցը չեմ բարձրաձայնում։ Անցումային դրույթը վերաբերում էր բացառապես ԲԴԽ առաջին կազմին, Գագիկ Ջհանգիրյանն այլևս ԲԴԽ առաջին կազմի մեջ չէր, որը ձևավորվում էր անցումային դրույթի հիման վրա»,- նշեց Վարդևանյանը։

Նշենք, որ Գագիկ Ջհանգիրյանի՝ ԲԴԽ անդամի պաշտոնում ընտրվելու և նրա պաշտոնավարման հարցի իրավաչափության հարցը բարձրացվել է նաև Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախկին դատավոր Կարինե Պետրոսյանի կողմից, որը նախ դիմել էր ԲԴԽ՝ պահանջելով «ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 160-րդ հոդվածի 5-րդ կետի կարգով հայտարարություն հրապարակել՝ Գագիկ Ջհանգիրյանի լիազորությունները դադարելու վերաբերյալ, իսկ ԲԴԽ-ի կողմից դիմումը մերժելուց հետո Պետրոսյանը հայցադիմում է ներկայացրել Վարչական դատարան։ Բացի այդ՝ Պետրոսյանը նշված հարցը բարձրացրել է նաև ՍԴ-ում, սակայն դիմումը վարույթ չի ընդունվել այն պատճառաբանությամբ, որ այս վեճը վերացական սահմանադրական վերահսկողության առարկա է, իսկ ԱԺ դիմումները հենց վերացական սահմանադրական վերահսկողության շրջանակներում են ներկայացվում։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո