Փաստ ինֆո

Ներքին խնդիրների և միջկուսակցական գզվռտեցի համար նման անձեռնմխելի թեմաներին անդրադառնալն առնվազն խոսում է այդ մարդու՝ պետական մտածողությունից հեռու լինելու մասին, որ նա չունի ներքին արգելակներ։ Նախկին իշխանությունների նկատմամբ իր ատելությունը կուրացնում է նրան ցանկացած նման իրավիճակում։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ռուբեն Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի կողմից արված հայտարարությանը, թե իրենց թրքասիրության մեջ մեղադրողները ժամանակին ԱՄՆ-ի իշխանություններին համոզում էին, որ չընդունեն Հայոց ցեղասպանությունը։

Հիշեցնենք, որ Նիկոլ Փաշինյանը նման հայտարարությամբ հանդես է եկել այսօր՝ ԱԺ-ում՝ նշելով, թե հայտնի շրջանակները իրենց մեղադրում են թրքասեր, թրքամետ լինելու մեջ։ Այս կոնտեքստում կասկածի տակ է դրվում խորհրդարանական մեծամասնության և Կառավարության վերաբերմունքը Հայոց ցեղասպանության նկատմամբ։ Մինչդեռ, ըստ նրա, 3 տարվա ընթացքում այս առումով արվել է նախորդ 10 տարում արվածի 50 %-ի չափով աշխատանք։ «Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործում տեղի է ունեցել գլխավոր իրադարձությունը՝ ԱՄՆ-ն ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։ Եթե ՀՀ կառավարությունը չուզենար որ այդ բանաձևն ընդունվի, միանշանակ դա տեղի կունենար։ Հիմա մեզ թրքասիրության մեջ մեղադրողները ժամանակին ԱՄՆ-ի իշխանություններին համոզում էին, որ չընդունեն Հայոց ցեղասպանությունը»,-հայտարարել էր Փաշինյանը։

Ռուբեն Մելքոնյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նշեց, որ կա մի կարևոր հասկացություն, որ կոչվում է պետական մտածելակերպ և պետական շահ, Նիկոլ Փաշինյանը և իր վարչախումբը լիովին զուրկ են պետական շահի ընկալումից, պետականության գիտակցումից։ Մելքոնյանի խոսքով՝ անցնող երեք տարիների ընթացքում նրանք կա՛մ չգիտակցելով, կա՛մ միտումնավոր լրջագույն հարվածներ հասցրեցին մեր պետականության սոլիդությունը, լրջությունն ապահովող տարբեր հիմնասյուների։

«Նրա՝ լրագրողական ինքնությունը՝ վատ իմաստով, սկանդալային հայտարարություն անելու մոլուցքը գերակայում է պետականության շահերին և ԱԺ-ում նրա արած անզուսպ այդ հայտարարությունը, որը հարվածում է մեր ժողովրդին, պետությանը կարևորագույն խնդիրներից մեկին, նրա համար որևէ մեծ խնդիր չէ»,- նշեց Մելքոնյանը։

Ինչ վերաբերում է Փաշինյանի հայտարարությանը, թե Հայաստանը խնդրել է ԱՄՆ-ին՝ չճանաչել Ցեղասպանությունը, Մելքոնյանի դիտարկմամբ, տրամաբանությամբ սահմաններից դուրս է, քանի որ սկսած 1998թ Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման խնդիրը եղել է Հայաստան պետության գերակայությունը, Հայաստան պետությունը և Սփյուռքի տարբեր կառույցներ՝ հետևողական քայլեր են տարել այդ ուղղությամբ։

«Այդ պայքարը, այս անցնող տարիներին այդքան նվիրյալների աշխատանքը, ընդամենը մեկ ոչ ադեկվատ հայտարարությամբ հավասարեցնել զրոյի՝ ուղղակի անթույլատրելի է»,- նշեց Մելքոնյանը՝ ընդգծելով, որ այդ հայտարարությունը որևէ կապ չունի նորմալ տրամաբանության և իրականության հետ, որովհետև Հայ Դատի գրասենյակները, բազմաթիվ սփյուռքյան կառույցներ, Հայաստան պետությունը, ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը, արտաքին քաղաքականությունը տասնամյակներով միտված են եղել այդ նպատակին և ԱՄՆ-ի կողմից Հայոց Ցեղասպանության ճանաչումն այդ նպատակներից մեկն է եղել։

Մելքոնյանի կարծիքով՝ արդեն սովորական է դարձել նման՝ անձեռնմխելի, լուրջ, նուրբ թեմաների վերաբերյալ նման տգետ և նման անհավասարակշիռ գնահատականները, ինչը բնականաբար չի կարող բխել Հայաստանի շահերից։

«Այսօր նույն Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում ասում էր, որ իրենց մեղադրում են թրքասիրության մեջ։ Ի՞նչ է այսօրվա իր քայլը, եթե ոչ թրքասիրություն, միթե՞ չի գիտակցում նա, որ իր ելույթը լսում են նաև թուրքական և ադրբեջանական շրջանակները, երբ թուրքական մամուլում և վերլուծական շրջանակներում արդեն իսկ նրա այս հայտարարությունը շրջանառվում է։ Այս հայտարարության շրջանառումը թուրքական մեդիա տիրույթում և վերլուծական շրջանակներում՝ թրքանպա՞ստ քայլ է, թե հայանպաստ։ Թող այդ մարդն ինքն իրեն հարց տա և պատասխանի, որ մյուս անգամ, երբ խոսի, որ իրենց մեղադրում են թրքսիրության մեջ, ահա այսպիսի տխմար, տգետ քայլերի պատճառով նրանց քաղաքականությունն էլ կարելի է բնութագրել թրքասիրական քաղաքականություն»,- նշեց Մելքոնյանը։

Հետաքրքրվեցինք՝ ի վերջո ԱՄՆ նախագահի կողմից օգտագործված «Ցեղասպանություն» եզրույթն ինքնին կարող է համարվել որպես ճանաչում, թե այդուհանդերձ, իրավական կարգավորումներ են անհրաժեշտ, իրավական ուժ ունի, թե ոչ. Մելքոնյանը նշեց, որ իրավական հունը բոլորովին այլ է, երբ պետության օրենսդիր մարմինն ընդունում է համապատասխան որոշում, որը վավերացնում է նախագահը, բայց ԱՄՆ-ի պարագայում դա ավելի շատ քաղաքական խնդիր է։

«Կարծում եմ՝ ինքն իր ժանրով ունի կարևորություն, որ ԱՄՆ և՛ ներկայացուցիչների պալատը, և՛ սենատը, և՛ նախագահը, կիրառելով Ցեղասպանություն եզրույթը, անդրադարձան այդ հարցին, բայց դա իրավական հետևանքներ չունի։ Ունի քաղաքական հետևանքներ, կարող է ունենալ ազդեցություն՝ այլ երկրների կողմից Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման կամ տերմինի կիրառման համար, կարող է ունենալ նշանակություն՝ ամերիկյան կրթական համակարգում՝ ցեղասպանության դասավանդման մակարդակը փոխելու առումով։ Նշանակություն այն անպայմանորեն կունենա, բայց իրավական նշանակություն և ռեալ քաղաքական հետևանքներ, այսինքն՝ որ Թուրքիան փոխի իր պահվածը Հայաստանի նկատմամբ կամ ինչ-որ քայլեր անի, կարծում եմ, որ չունի»,- նշեց Մելքոնյանը՝ հավելելով, որ կարևոր է տեսնել նաև ԱՄՆ-ի հաջորդ քայլերը՝ Թուրքիայի հետ իր մեծ քաղաքական առևտրում, որը կապված է ռուս-թուրքական հարաբերությունների, թուրք-ամերիկյան տարատեսակ խնդիրների հետ։

Մելքոնյանի դիտարկմամբ՝ մենք տեսնում ենք, որ ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա՝ մեզ սիրաշահում են, ականջ շոյող հայտարարություններով և քայլերով, իսկ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ բավական լուրջ, շոշափելի համագործակցության զարգացում ենք տեսնում ԱՄՆ-ի կողմից։ Զուգահեռներ տանելով մեր զրուցակիցը նկատեց՝ սա շատ նման է Սևրի պայմանագրին, երբ 100 տարի առաջ ԱՄՆ-ն ստորագրեց և մեզ նվիրեց Սևրի պայմանագիր, որը որևէ հետևանք և արդյունք չունեցավ, բայց դրա փոխարեն շուտով ԱՄՆ-ն դարձավ Թուրքիայի դաշնակիցը և խոչընդոտեց նաև հայկական հողերի հնարավոր վերադարձը, իսկ 100 տարի հետո ԱՄՆ նախագահն օգտագործեց «Ցեղասպանություն» բառը, բայց շարունակեց իր համագործակցությունը, այդ թվում՝ ռազմաքաղաքական համագործակցությունը թշնամական երկու պետությունների՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, զուգահեռները շատ ակնհայտ են։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո