Փաստ ինֆո

Եթե մինչև ԳՇ հայտարարությունը արտահերթ ընտրությունների օրակարգը լեգիտիմ և խելամիտ էր, ապա դրանից հետո իրավիճակն այլ է, քանի որ մենք ունեցանք վարչական ռեսուրսի ակտիվ և բացահայտ ներգրավվածությամբ հանրահավաքների կազմակերպում, և ցինիզմը նրանում է, որ կազմակերպիչները չեն էլ հերքում՝ինչպես էին ավտոբուսներով մարզերից մարդկանց ներգրավում հանրահավաքներին: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Ալեն Ղևոնդյանը:

«Շատ պատահաբար ԱԺ-ում հայտնված մարդիկ, ովքեր փոխխոսնակներ են կամ շարքային պատգամավորներ են, ասում են՝ որևէ խնդիր չենք տեսնում ավտոբուսներով մարդկանց տեղափոխելու մեջ, մինչդեռ տարիներ շարունակ նախկիններին մեղադրում էին ընտրական տեղամասեր ավտոբուսներով բերելու մեջ: Սա երեսպաշտության սիմֆոնիա է»,-ասաց քաղաքագետը:

Ալեն Ղևոնդյանը համոզված է, որ եթե իշխանությունը վարչական ռեսուրսով հանրահավաք է կազմակերպում, նույն վարչական ռեսուրսով ընտրություն է անցկացնելու, հետևաբար, այդ ընտրությունները ոչ միայն լինելու են անօրեն և ոչ լեգիտիմ, այլև շատ վտանգավոր՝ Հայաստանի անվտանգության տեսանկյունից.

«Փաշինյանը որևէ կերպ չի կարողացել ապահովել վարչապետի իր պարտավորություններից բխող՝ Հայաստանի շահերին համապատասխանող գործառույթներ, հակառակը՝ մենք ունեցել ենք տարածքային կորուստներ, կորցրել ենք Արցախը, ունեցել են հազարավոր զոհեր, վիրավորներ, խեղված ճակատագրեր»,-ասաց Ղևոնդյանը:

Անդրադառնալով ԼՀԿ ղեկավար Էդմոն Մարուքյանի և Նիկոլ Փաշինյանի այսօրվա հանդիպմանը և ընտրությունների շուրջ բանակցություններին՝ քաղաքագետը նշեց, որ Մարուքյանի և իր քաղաքական թիմի համար ընտրական օրակարգը կոմֆորտ է, որովհետև իրենց քաղաքական գործունեությունն այդ դաշտում է արդյունավետ, օպտիմալ և հասցեական:

«Նրանք բավարար ռեսուրս չունեն, որպեսզի մարդկանց փողոց հանեն, փողոցային քաղաքականությամբ զբաղվեն, կարող ենք նշել, որ նրանք անհրաժեշտ ռեսուրս չունեն ԱԺ-ում, որպեսզի կարողանան շոշափելի դերակատարում ունենալ, այնուամենայնիվ, իրենց քաղաքական պատկերացումները տեղավորվում են ընտրական պրոցեսների մեջ»,-ասաց Ղևոնդյանը:

Քաղաքագետը նշեց, որ կան էլեմենտներ, որոնց շուրջ քաղաքական առևտուր կգնա, կախված նրանից, թե ով ինչ կառաջարկի և իրենց զիջումների նվազագույն շեմը, որտեղ կհայտնվի.

«Եթե մենք ուշադրություն դարձնենք ԼՀԿ-ի քաղաքական վարքի դրսևորումներին վերջին 2.5 տարում, նրանք ունեն բավական կաշկանդվածություն, շատ հարցերում, չնայած քննադատական դիրքերից են հանդես գալիս, երբեմն այդ քննադատությունները բավական սուր են լինում, երբեմն ավել կամ պակաս հիմնավոր, բայց պետք է հասկանալ, որ նրանց տիրապետած ռեսուրսը խիստ որոշակի և կոնկրետ է, հետևաբար, քաղաքական պայքարի մեջ, նրանք գերադասում են ընտրական պրոցեսը և ոչ այլ տիպի քաղաքական գործիքակազմ»,-ասաց քաղաքագետը:

Ալեն Ղևոնդյանի խոսքով՝ քաղաքական ուժերն այս պահին խնդիր ունեն իշխանություն վերցնելու, ու եթե այդ կուսակցությունները հասկանում են, որ սեփական ներուժով և ռեսուրսով , կամ նոր քաղաքական կշռով կարող են իշխանություն վերցնել, նրանք դա կվերցնեն, իսկ եթե հասկանում են, որ իրենց ռեսուրսը թույլ է և խնդիրներ կարող են ի հայտ գալ, գնում են բանակցությունների, որպեսզի ավելի պատրաստված մտնեն քաղաքական խաղի մեջ.

«Ինձ համար ըմբռնելի չէ մեկ էլեմենտ, մենք խոսում ենք քաղաքական իշխանության մասին, բայց այն, ինչ -որ տեղի է ունեցել Հայաստանում, դա պետական շահի հետ կապված երևույթ է, և այստեղ իշխանության կռիվը չպետք է լիներ, պետք է պետություն չկորցնելու խնդիր լիներ»,-ասաց զրուցակիցը:

Քաղաքագետը կարծում է, որ քաղաքական ուժերը պետք է քայլեր կատարեն, այլ ոչ թե գնան կոմպրոմիսների՝ ԱԺ-ում ավել մանդատ ունենալու համար:

Ալեն Ղևոնդյանը համոզված է, որ եթե ընտրություններ լինեն բռնություն միանշանակ լինելու է, քանի որ ատելության այն չափաբաժինը, որը ներմուծվել է հասարակության մեջ 2.5 տարիների ընթացքում, հիմա էլ շարունակվում է.

«Պետք է հասկանալ, որ վարչական ռեսուրսի կիրառումը կարող է հանգեցնել բախումների և լուրջ խնդիրների, ընտրական գործընթացների անցկացման լեգիտիմության և օրինականության հետ կապված միանշանակ հարցեր են լինելու»,-ասաց Ղևոնդյանը:

Քաղաքագետը կասկածում է, որ իշխանությունն ամեն դեպքում կգնա ընտրությունների.

«Եթե հետևում ենք գործող իշխանություններին, նրանց ամենասիրած զբաղմունքը սեփական թեզերը, սեփական հրամանները և հաղորդագրությունները հերքելն է, ամեն առավոտ կարող է նոր իրողության հետ առերեսվենք: Դա նշանակում է, որ անգամ վաղը, եթե գործող վարչապետը հայտարարություն տարածի, ապա մեծ հավանականությամբ կարող է ասել՝ ես նման հայտարարություն չեմ արել կամ ինձ սխալ եք հասկացել: Սա մի ծաղրածուի կրկես է և ցավոք ծաղրածուները քաղաքական որոշում ընդունելու լիազորությամբ են օժտված, դրա համար ես խիստ թերահավատ եմ, որ ընտրություններ կլինեն, բայց չեմ բացառում, որ այս տարբերակը կընտրվի»,-ասաց քաղաքագետը՝ հավելելով, որ մենք այսօր ոչ թե քաղաքական իշխանություն փոխելու խնդիր ունենք, այլ ունենք պետություն պահպանելու խնդիր:

Անդրադառնալով խորհրդարանական ընդդիմության և իշխանության՝ ընտրությունների վերաբերյալ քննարկումներին, քաղաքագետը արձանագրում է, որ աճուրդի գնալ գործող իշխանությունների հետ՝ ընտրությունների օրակարգով, այդքան էլ տեղին չէ.

«Ես կարծում եմ, պետությունը հետևողականորեն ձախողման տանող սուբյեկտի հետ գնալ բանակցությունների , դա նշանակում է մտնել նրանց խաղի մեջ և նրանց հնարավորություն տալ գործածել բոլոր այն գործիքները, որոնց նա տիրապետում է՝ իմանալով, որ ժողովուրդն ունի քաղաքական և քաղաքացիական ոչ բարձր մակարդակ»,-ասաց զրուցակիցը:

Քաղաքագետը համոզված է, որ իրավիճակի թոթափման և կարգավորման եղանակներ կան և դրա լուծման առաջին քայլը պետք է լիներ, որ վարչապետը և իր թիմակիցները միանգամից հրաժարականի դիմումներ գրեին և հրապարակային կերպով ներողություն հայցեին ժողովրդից և ՀՀ քաղաքացիներից.

«Հասկանալով, որ իրենք ձախողում և դավաճան բառերի հոմանիշներ են, իրենք պետք է ուղղակի քաղաքական այս օրակարգից դուրս գային: ԱԺ-ն և կառավարությունը, որոնք որոշակի ծավալով կմնային, իրենց գործառույթների շրջանակներում կիրականացնեին որոշակի գործառույթներ՝ հետագայում արտահերթի օրակարգով»,-ասաց զրուցակիցը:

Հարցին՝ արդյոք ընդդիմությունը կունենա բավարար լծակներ՝ ընտրական գործընթացը վերահսկելու համար, քաղաքագետը պատասխանեց.

«Եթե ցուցիչ վերցնում ենք Բաղրամյանում կազմակերպվող հանրահավաքները, , դրանց կազմակերպչական ներուժը, կարծում եմ, ընդդիմության համար լինելու է շատ դժվար»:

Մեր այն դիտարկմանը՝ թե արդյոք խորհրդարանական ընդդիմությունը չպետք է մինչ ընտրությունների շուրջ համաձայնության գալը որոշակի նախապայմաններ դներ Փաշինյանի առջև, քաղաքագետը չբացառեց, որ գուցե քննարկվել է նաև այդ տարբերակը.

«Միգուցե այդ հարցադրումները քննարկվել են, ես կարծում եմ, որ խորհրդարանական ընդդիմությունը պետք է քաղաքական կամք ունենա, և քաղաքականը պետականից կարողանա տարանջատել , իսկ մանիպուլյատիվ տեքստերը, այն զանգվածների համար է, որոնք աչքի չեն ընկնում քաղաքական բարձր գիտակցությամբ, բայց ոչ այն մարդկանց համար, ովքեր այդ պրոցեսներում բավական հմուտ են»,- ասաց Ալեն Ղևոնդյանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո