ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Արա Մարջանյան. Հայաստանի համար ԱԷԿ-ի այլընտրանքի բացակայության հարցը հասարակության շրջանում այնքան էլ հստակ չի գիտակցվում 03/01/2021 12:28 | ԼՐԱՀՈՍ
2021թ․ Հայաստանը նշում է ատոմային ոլորտի 55-ամյակը․ 1966 թ. սեպտեմբերի 17-ին ԽՍՀՄ Նախարարների խորհուրդը որոշում կայացրեց կառուցել Կովկասում առաջին ատոմակայանը՝ Հայկական ԱԷԿ-ը: Հենց այս իրադարձությունն էլ դարձավ երկրի ատոմային պատմության սկիզբը:
ՄԱԿ-ի էներգետիկայի գծով ազգային փորձագետ Արա Մարջանյանը կարծում է, որ ատոմային ոլորտը՝ երկրի տնտեսական զարգացման, էներգետիկական անվտանգության և տնտեսության էներգաարդյունավետության բանալին է:
Հայկական ԱԷԿ-ը արտադրում է երկրի ամբողջ էլեկտրաէներգիայի շուրջ մեկ երրորդը: 2019 թ-ին ԱԷԿ-ը արտադրել է շուրջ 2 միլիարդ կվտ / ժամ ՝ տարեկան 6 միլիարդ ընդհանուր արտադրանքով: Ըստ անցյալ տարվա տվյալների, առաջին 9 ամիսներին ԱԷԿ-ը արտադրել է մոտ 1,75 միլիարդ կվտ / ժամ:
«Հայաստանը Հարավային Կովկասի միակ երկիրն է, որտեղ արտադրող հզորությունների ավելցուկ կա, և այն ունակ է էլեկտրաէներգիա արտադրել և արտահանել հարևան բոլոր երկրներ: 2009 թվականին դիտարկվում էր տարեկան շուրջ 1,5 միլիարդ կվտ / ժամ էլեկտրաէներգիա չափազանց գրավիչ գներով արտահանելու հնարավորությունը, ի հավելումն Իրան մատակարարվող 1,5 միլիարդ կվտ/ժամ էլեկտրաէներգիայի: Բայց, ցավոք, այդ նախագիծը այն ժամանակ չիրականացավ: Ապագայի տեսանկյունից անհրաժեշտ է վերանայել տարածաշրջանից Հայաստանի էներգիայի և տրանսպորտային մեկուսացման քաղաքականությունը և վերականգնել Հայաստանի ՝ որպես էլեկտրաէներգիայի տարածաշրջանային մատակարարի դերը, և ուզում եմ հիշեցնել, որ ԽՍՀՄ գոյության վերջին 30 տարիների ընթացքում Հայաստանը յուրահատուկ էներգետիկ հանգույց էր ամբողջ Հարավային Կովկասի համար», - ասաց փորձագետը:
2021 թ-ի հունվարի 14-ին կառավարությունը ընդունեց Հայաստանում էներգետիկայի զարգացման ռազմավարությունը: Այս ռազմավարության 3-րդ կետում՝ Հայաստանի էներգետիկայի ոլորտի զարգացումը մինչև 2040թ, նշվում է, որ Հայաստանն իր արտադրական հզորություններում պետք է ունենա ատոմային բաղադրիչ: Այսպիսով, 2026 թ-ից հետո ատոմակայանի շահագործման ժամկետի երկարացման խնդիրը գերակա խնդիր է, և այն հստակորեն ամրագրված է կառավարության որոշմամբ:
«Ատոմային էներգետիկայի այլընտրանքների բացակայության հարցը շատ կարևոր է Հայաստանի համար, և հասարակության կողմից այնքան էլ հստակ չի գիտակցվում: Հաշվի առնելով Հայաստանի աշխարհագրական դիրքը և առաջնային էներգետիկ ռեսուրսների մատակարարման հետ կապված իրավիճակը, ոչ մի այլ գեներացիան չի կարող ապահովել էլեկտրական ցանցում բազային ծանրաբեռնվածությունը: Իսկ երաշխավորված հզորության տեսանկյունից վերականգնվող էներգիայի աղբյուրները չեն կարող այլընտրանք լինել ատոմակայաններին, քանի որ դրանք չեն կարող երաշխավորել դրանց արտադրությունը տարվա ընթացքում», - ասում է Արա Մարջանյանը:
Ինչ վերաբերում է նոր ԱԷԿ-ին, դա նույնպես ռազմավարության պահանջ է: Դրույթներից մեկում ասվում է, որ Հայաստանը պետք է պահպանի իր արտադրական հզորությունների երեք բաղադրիչների կառուցվածքը և պարտադիր պետք է ունենա ատոմային բաղադրիչ: Սա նշանակում է, որ վաղ թե ուշ Հայաստանը պետք է սկսի կառուցել նոր ատոմակայան կամ նոր բլոկ հին ատոմակայանի հարթակում:
«Ձեռնարկված քայլերը, ցավոք, այնքան էլ ինտենսիվ չեն: Մոտ 7 տարի առաջ Հայաստանը փորձեց հրավիրել ներդրողների համաշխարհային համագումար` Հայաստանում նոր էլեկտրակայան կառուցելու համար: Դժբախտաբար, այդ ժամանակ Ֆուկուսիմա ատոմակայանում վթար տեղի ունեցավ, և դրանից հետո ներդրողների ակնհայտ հետաքրքրության բացակայության պատճառով խափանվեց Հայաստանում նոր ատոմակայանի կառուցման հարցը: Այնուամենայնիվ, Հայաստանը շարունակում է հավատալ, որ այդ հարցը փակված չէ, և որոշակի քայլեր են ձեռնարկվում նոր ատոմակայանի հնարավոր կառուցման համար, առաջին հերթին `հայ մասնագետների համար արդեն հայտնի ռուսական ВВЭР տիպի ռեակտորների հիման վրա: Սրանք շատ հուսալի և հեռանկարային ագրեգատներ են»:
Հայաստանի ատոմային ոլորտի 55-ամյակ
2021թ Հայաստանում նշվում է ատոմային ոլորտի 55-ամյակը։ 1966թ սեպտեմբերի 17-ը դարձավ ատոմային ճյուղի պատմության ելակետը՝ Հայաստանի ԽՍՀ Կառավարության նախաձեռնությամբ ԽՍՀՄ Նախարարների Խորուրդը Հայաստանում առաջին ատոմակայան կառուցելու որոշում ընդունեց։ Նորմատիվային ամբողջ բազան ստեղծվում էր «զրոյից»։ Հայկական ԱԷԿ-ի նախագիծը խորհրդային ատոմագործների ունիկալ տեխնոլոգիական լուծում էր։ Սա առաջին կայանն էր բարձր սեյսմիկությամբ տարածաշրջանների համար։ Դրա օրինակով են այսօր կառուցվում կայանները աշխարհի բարձր սեյսմիկ շրջաններում։ Հայկական ԱԷԿ-ի առաջին էներգաբլոկը շահագործման հանձնվեց 1976թ․ դեկտեմբերի 25-ին, իսկ երկրորդը՝ 1980թ․ հունվարի 5-ին։ Այսօր ՀԱԷԿ-ն ապահովում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի մեկ երրորդից ավելին և ապահովում երկրի էներգետիկ անվտանգությունն ու անկախությունը։ Հայաստանի ատոմային ոլորտը զարգացել է շնորհիվ երկրի գիտական կենտրոնների և ճյուղային ձեռնարկությունների․ Էներգետիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի, ՀՀ կառավարությանն առընթեր միջուկային անվտանգության կարգավորման պետական կոմիտեի, ԱԷԿ-ի շահագործման հայկական հետազոտական ինստիտուտի, , Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի և այլ։
Ատոմային ոլորտը չի սահմանափակվում էներգետիկայով և թույլ է տվել կիրառել տեխնոլոգիաներն այնպիսի ոլորտներում ինչպիսիք են բժշկությունը, գյուղատնտեսությունը, տիեզերքը։ Մասնավորապես, Հայաստանում ակտիվ զարգանում է միջուկային բժշկությունը․ վերջին մի քանի տարիներին երկրում սկվեց իզոտոպների արտադրությունը, առաջին անգամ անցկացվեց պոզիտրոնաէմիսսիոն տոմոգրաֆիան։ Այս ուղղությամբ աշխատանքներ են իրականացնում Ա․Ալիխանյանի անվան Ազգային գիտական լաբորատորիան (ԵրՖԻ), Վ․Ֆանարջյանի անվան Ուռուցքաբանության Ազգային կենտրոնը, Ռոդիոակտիվ իզոտոպերի կենտրոնը, Միջուկային բժշկության կենտրոնը։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02
Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասին
Տեսադարան
05/17/2022 10:49
Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցները
Մամուլ
- 04/19/2024 08:26 Ինչպես են այս տարի նշելու Քաղաքացու օրը․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:18 Ինչո՞ւ ուղղաթիռով․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:15 Հայաստանում դպրոցներ են փակվում. Փաշինյանը խաբել է մաս 202. «Ժողովուրդ»
- 04/19/2024 08:13 ՊԵԿ նախկին փոխնախագահը հրավիրվել է դատախազություն․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:10 Մասնակցե՞լ, թե՞ չմասնակցել «պառադին»․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:02 Ի՞նչ է փոխվել․ ինչո՞ւ Փաշինյանը հետողորմյա արեց․«Հրապարակ»
- 04/19/2024 07:55 Հիվանդանոցներում պետպատվերով բուժումները կասեցվել են. քաոս. «Ժողովուրդ»
Գործ #
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
07/12/2020 18:04
«Դե իմացիր արա, էդ ռուբիլնիկի տեղն էլ ես եմ ասել». Մանկության ընկերը` Կախյանի մեկ տարեկան երեխայի ու հղի կնոջ սպանության մասին
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
Մեկնաբանություն
- 04/18/2024 16:43 Ֆրանկ Փելոնն ԱՄՆ-ին կոչ է արել ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին
- 04/18/2024 15:26 Ալիևը ասել է քայլերի հաջորդականությունը՝ սկզբում կպահանջեն ոչ անկլավային տարածքները, հետո անկլավայինը, հետո ճանապարհներ կուզեն դեպի անկլավներ. սա ՀՀ օկուպացիայի ու խեղդելու ծրագիր է.Հայրապետյան
- 04/18/2024 11:52 Վաղը Սամվել Վարդանյանին հրավիրում են հարցաքննության․խոշտանգման գործով սայլը տեղից շարժվում է․ փաստաբան
- 04/18/2024 11:37 Տավուշում դելիմիտացիայի արդյունքում կլինեն լրջագույն խնդիրներ՝ սկսած անվտանգության բացակայությունից
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/18/2024 22:07 Տիգրան Մեծի պողոտայում հրդեհ է բռնկվել
- 04/18/2024 19:39 Կայծակը հարվածել է Երեւան-Դուբայ չվերթն իրականացնող օդանավին (տեսանյութ)
- 04/18/2024 12:59 Մեկ տարեկան երեխան ընկել է ատրակցիոնից
- 04/18/2024 10:31 Կոտայքում ավտոմեքենան շուռ է եկել, իսկ վիրավորներին գտել են դրանից 15-20 մ հեռու. կա զոհ. shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/18/2024 23:54 Սուրճի ևս մեկ օգտակար հատկություն է հայտնաբերվել
- 04/18/2024 23:38 Կինը բժշկի այցի շնորհիվ բացահայտել է ամուսնու դավաճանությունը
- 04/18/2024 17:08 Քանյե Ուեսթը կասկածվում է տղամարդու վրա հարձակվելու մեջ
- 04/17/2024 23:53 Թվարկել են 40 տարեկանից հետո մաշկի խնամքի հետ կապված տարածված սխալները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ