Փաստ ինֆո

Հայկական բանակն իր  ծննդյան տոնն այս տարի առանձնահատուկ կարգավիճակում է «տոնում»: Հետպատերազմյան ճգնաժամը, անդառնալի մարդկային կորուստներն ու խաթարված տարածքային ամբողջականությունը խեղել են՝ տարածաշրջանում ամենամարտունակ բանակի համբավը վայելող հայկական զինված ուժերի նախկին փառքը: Բայց, քանի  որ հայաստանյան վերջին ամիսների ողբերգությունը եղկելի դավաճանության ու լկտի հայատյացության աննախադեպ ակտ էր, հայկական զինված ուժերում շատ շատերը հիմնավոր լավատեսությամբ պնդում են, որ ստեղծված իրավիճակը խիստ ժամանակավոր և շտկելի իրողություն է:     

Հայաստանի Հանրապետության անպարտելի բանակում ստեղծված ճգնաժամի, դրա պատճառների, հետևանքների, ինչպես նաև՝ ճգնաժամից դուրս գալու ուղիների մասին «Փաստինֆո» -ն զրուցել է Հայաստանի Զինված ուժերի և բանակաշինության գործում կարևորագույն ավանդ ունեցող ռազմական վերլուծաբան Դավիթ Ջամալյանի հետ:

- Պարոն Ջամալյան, որպես ռազմական վերլուծաբան, ինչպե՞ս կբնորոշեք այսօր հայկական Զինված ուժերում առկա իրավիճակը:

- Սա ազգային աղետ է՝ առանց դույզն ինչ չափազանցության: Սա Ցեղասպանությունից հետո մեզ պատուհասած ամենամեծ աղետալի  ողբերգությունն է՝ թափված մեր պետության գլխին, որի հեղինակը, կազմակերպիչն ու կյանքի կոչողը ՀՀ-ում վարչապետի աթոռը զբաղեցնող անձն է՝ իր թուրքահպատակ մանկուրտների թիմով: Այնուամենայնիվ, մենք պետք է կարողանանք դուրս գալ այս աղետից, ուղղենք մեր մեջքը և հետ վերադարձնենք տարածաշրջանում՝ ամենամարտունակ բանակն ունեցող ծանրակշիռ գործոնի դերակատարումը, ինչպիսին որ կայինք, մինչ թուրքական խամաճիկներին Հայաստանում իշխանության գալը: Ամենամեծ ողբերգությունը կայանում է հենց նրանում, որ այս աղետը մենք ինքներս ենք բերել մեր գլխին: Իհարկե, նկատի չունեմ պետականամետ ու սթափ մտածողությամբ այն մարդկանց, ովքեր շատ լավ գիտեին, թե ով է Փաշինյանն ու շատ լավ հասկանում էին դավաճանությանը միտված նրա ենթատեքստերը, որ ստահակը թաքցնում էր ճղճղան ձայնով գոռգոռացող  հայրենասիրական ճառերի ետևում: 

- Անկախությունից ի վեր՝ 30 տարիների ընթացքում, առաջին անգամ մեր բանակը գլխիկոր է…

- Ռազմի դաշտում մեր բանակը չի պարտվել: Թշնամին մեր բերդը գրավեց ներսից՝ ստոր դավաճանության արդյունքում: Արևմտյան մանիպուլյատիվ հնարքների կիրառմամբ, մենք ինքներս իշխանության բերեցինք մանկուրտ թուրքահպատակների մի խմբի, ովքեր կյանքի կոչեցին արևմուտքից, բառացիորեն, իրենց թելադրած դավաճանական և դավադիր ծրագիրը՝ միտումնավոր և գիտակցված պարտության տանելով բանակն ու հանձնելով Արցախը: Այնուամենայնիվ, ես հիմնավորված լավատեսություն ունեմ, որ այս իրավիճակը շտկելի է, որովհետև մարդիկ սթափվում են, հասկանում են, թե ինչ է կատարվել իրականում: Բայցի այդ, հանրային տիրույթում այսօր առողջ միտում կա՝ մարդիկ հարց են տալիս՝ իսկ ի՞նչ պետք է անենք: Սա  նշանակում է, որ, ցավոք,  պետականության իմունիտետի թուլացումից ու մեզ պատուհասած այս ողբերգությունից հետո, ազգի իմունիտետն, այնուամենայնիվ, սկսել է աշխատել: Ազգն ինքնակազմակերպվում է, միայն ցավոք, որ դա տեղի է ունենում երկիրը բացարձակ անիշխանության հասցնելուց հետո միայն: Ես վստահ եմ, որ մենք ավելի հզոր բանակ ենք կառուցելու, վերականգնելու ենք տարածաշրջանում մեր ունեցած այն տեղն ու դիրքը, որ ունեինք ոչ  վաղ անցյալում: Ասեմ ավելին՝ վստահ եմ,  որ մենք վերականգնելու ենք նաև Արցախի տարածքային ամբողջականությունը:

- Ի՞նչ  ճանապարհով մենք կարող ենք հասնել դրան:  

- Որպես առաջին և հիմնական նախապայման՝ մանկուրտների իշխանությանն անհապաղ հեռացնելով: Երկրորդ հեթին՝ փոխադարձ լիարժեք վստահությամբ բարեկամ Ռուսաստանի հետ սերտ համագործակցությունը վերականգնելով: Այն, ինչ միտումնավոր կերպով ավերվել է հայ – ռուսական հարաբերություններում, պետք է վերականգնվի: Սա, բնականաբար, պետք է անի միայն նոր  և պետականակենտրոն իշխանությունը: Առանց հայ –ռուսական ջերմ և դաշնակցային հարաբերությունների լիարժեք վերականգնման, մեր պետականությունը որևէ ապագա չի կարող ունենալ: Մենք հիմա հայտնվել ենք մի այնպիսի իրավիճակում, երբ առանց Արցախի սահմանադրորեն ամրագրված տարածքի, որն, ուղղակի, սկուտեղի վրա դրած, դավաճան Փաշինյանը նվիրեց թշնամուն, մեր պետականությունն այլևս կենսունակ չէ:

- Փաստորեն, կատարվածից հետո,  Ռուսաստանի Դաշնության դերը  նկատելիորեն մեծացավ ոչ միայն ողջ  տարածաշրջանում, այլ նաև՝ մեր պետականության լինելիության հարցում…

- Ստացվել է այնպես, որ այսօր մեր՝ թե´ ֆիզիկական գոյությունը, թե´ պետականության լինելիության հարցը մեծապես կախված է Ռուսաստանի հետ կառուցվելիք հարաբերությունների որակից: Ուզենք, թե չուզենք, մենք հայտնվել ենք այսպիսի  իրավիճակում, որի հետ հաշվի չնստելը անհեռանկար և կործանարար կարող է լինել, ընդհանրապես մեր  գոյության հարցում: Եթե նախկինում հայկական պետականությունը կենսունակ էր դառնում երեք ուժերի շնորհիվ՝ Արցախի տարածքային ամբողջականության, հայկական բանակի և Ռուսաստանի Դաշնության հետ սերտ դաշնակցային հարաբերությունների շնորհիվ, ապա պատերազմից հետո առաջին երկու նախապայմանները Փաշինյան կոչվածն, ուղղակի, զրոյացրել է: Մնացել է միայն վերջին շանսը, որի շնորհիվ, մենք կարող ենք ինչ – որ կերպ քարտեզի վրա պահել մեր պետության  ֆիզիկական գոյությունը: Հետևաբար, հենվելով մեր բնական դաշնակցի հետ առողջ հարաբերություններ կառուցելու հեռանկարի վրա, մենք պետք է փորձենք շտկել դավաճանության արդյունքում կորացած մեր մեջքը: Չմոռանանք նաև, որ Արցախի գլխին պատուհասած այս աղետը ոչ միայն կործանարար դարձավ ողջ հայության, այլև մեր դարավոր  դաշնակից՝ Ռուսաստանի և բարեկամ Իրանի համար, վտանգելով նաև նրանց կենսական շահերը:   

- Պարոն Ջամալյան,  տարիներ շարունակ դուք  ձեր անմիջական մասնակցությունն ու ջանքերն եք ներդրել՝ հայկական Զինված ուժերի և բանակաշինության դժվարին գործում: Մեծ դժվարությամբ,  այնուամենայնիվ,  կուզենայի հարցնել՝ ի՞նչ զգացողություններ ունեք այսօր…

- Իսկապես բարդ հարց է… Չգիտեմ ինչպես պատասխանեմ… Բացի կորստի ցավից՝ այն, որ ես հայրենիք եմ կորցրել, այնուամենայնիվ, շատ հիմնավորված լավատեսություն ունեմ, առանց որի ես, ուղղակի, կկոտրվեի…Պատկերացնելով իրերի դրությունը և հասկանալով, որ սա անբնական վիճակ է՝ ոչ միայն հայության, այլ նաև մեր դաշնակիցների համար, միաժամանակ, վստահ լինելով, որ մենք ունեինք բոլոր շանսերը պատերազմում հաղթելու և Արցախի 12 հազար կմ տարածքը լեգիտիմացնելու համար, միևնույն ժամանակ՝ լուծելու Արցախի իրավասյուբեկտիվության հարցը, վստահ եմ, որ այդ նախադրյալները ոչ միայն չեն անհետացել, այլ ավելի ընդգծված են դարձել: Հետևաբար, կորստի ծանր ցավը ես փորձում եմ իմ մեջ խեղդել ահա այս լավատեսությամբ, որ, նորից եմ կրկնում՝ բացարձակ հիմնավոր հիմքեր ունի: Մեր ազգը ոտքի է կանգնում՝ առջևում Հայաստանի ու Արցախի արժանապատիվ հաղթանակն է՝ փակելու համար մեր, իսկ մեղքով մեզ պատուհասած պատմության այս ամոթալի էջը:    

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո