Փաստ ինֆո

Լիլիթ Մակունցը թյուրիմացություն է, որը պատահաբար, հանգամանքների բերումով է հայտնվել քաղաքական հարաբերությունների մեջ։ Նրան աշխարհի ամենահզոր երկրներից մեկում Հայաստանի դեսպան նշանակելն անարգանք է և՛ պետական հարաբերությունների, և՛ դեսպանական երկրի նկատմամբ։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է Լեհաստանում ՀՀ նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանը։

Նրա խոսքով՝ Լիլիթ Մակունցը փորձառություն չունի ո՛չ քաղաքականության, ո՛չ խորհրդարանական գործունեության, ո՛չ էլ դիվանագիտության մեջ։ Էդգար Ղազարյանի համոզմամբ ամբողջ իշխանական համակարգն այսօր անլրջության վրա է հիմնված, ինչի մասին են խոսում նաև նրանց կողմից ընդունված որոշումները․ «Ռոմանոս Պետրոսյանին նախարար նշանակելը լուրջ է, Լիլիթ Մակունցին դեսպան նշանակելը լուրջ չէ՞։ Պատերազմի ժամանակ Էրատո ջոկատը լուրջ է, Լիլիթ Մակունցի նշանակումն անլու՞րջ է։ Ի՞նչ կապ ունի Լիլիթ Մակունցն ընդհանրապես պետական կառավարման համակարգի հետ։ Եթե այդ կարգի թյուրիմացությունը դարձնում ես քո պետության, ժողովրդի ներկայացուցիչն այդ երկրում, դրանով ուղղակի հայհոյում, վիրավորում ես այդ երկրին»,-նշեց Էդգար Ղազարյանը։

Վերջինս մտաբերեց՝ երբ ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Տիգրան Սարգսյանին նշանակեց ԱՄՆ-ում Հայաստանի դեսպան, դա ԱՄՆ-ն ընդունեց որպես կարևոր, սիմվոլիկ ժեստ․ «Եթե վարչապետի պաշտոնից ազատված մարդը նշանակվում է որևէ երկրում դեսպան, նշանակում է՝ ընդգծվում է այդ երկրի հանդեպ կարևորությունը, վերաբերմունքը։ Եվ ճիշտ հակառակը, դու քո անգլերենի ուսուցչուհուն նշանակում ես այդ երկրում դեսպան։ Դա անարգանք է դեսպանընկալ երկրի նկատմամբ»,-ասաց Էդգար Ղազարյանը։

Նրա խոսքով հերթական անարգանքն այդ քայլի հանրայնացումն է, քանի որ անթույլատրելի է դեսպանի նշանակման ու հաստատման գործընթացը հանրայնացնելը։ Էդգար Ղազարյանի խոսքով դա դեսպանընկալ երկիրն ընդունում է որպես ճնշում, որովհետև նրանք պետք է որոշում կայացնեն՝ նախնական համաձայնություն տա՞ն այդ թեկնածության վերաբերյալ, թե՞ ոչ։

«Այս փուլում հանրայնացնելը դիվանագիտական նորմերի կոպիտ խախտում է, որովհետև մի կողմից դա ճնշում է դեսպանընկալ երկրի վրա, որ անպայման համաձայնություն տան։ Մենք բոլորս իմացանք, բայց ոչ մամուլից, թեկնածուն ինքը հաստատեց այդ տեղեկությունը, ինչն անթույլատրելի է։ Վիեննայի կոնվենցիայով մինչև դեսպան նշանակելը, մեր երկիրը դիմում է դեսպանընկալ երկրին, տեղեկացնում իր մտադրության մասին։ Նրանք քննարկում են և դիվանագիտական նոտա տալիս։ Հիմա եթե քո երկրում հանրայնացնում ես այդ խնդիրը, նշանակում է՝ արդեն ազդում ես դեսպանընկալ երկրի վրա, որ ինքը դրական որոշում կայացնի։ Դա դիվանագիտական նորմերով միջպետական հարաբերություններում անթույլատրելի է։ Էլ չեմ ասում, որ մեր ներքին ընթացակարգերով, այդ բոլոր գրություններն ու գործընթացները պետական գաղտնիք են համարվում, և եթե Լիլիթ Մակունցը հայտնել է, որ քննարկվում է նրան դեսպան նշանակելու հարցը, նշանակում է՝ ինքը հրապարակել է պետական գաղտնիք, ինչը քրեական հանցագործություն է։ Հենց այսօր ՀՔԾ-ն կարող է գործ հարուցել և Լիլիթ Մակունցին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու գործընթաց սկսել»,-ասաց Էդգար Ղազարյանը։

Հարցին՝ ի՞նչը կարող է հանդիսանալ դեսպանի հետկանչի պատճառ և ինչ ազդակ կտա այն տվյալ երկրին, Էդգար Ղազարյանը նշեց, որ հստակ հանգամանքներ չկան, բայց պաշտոնի վերաբերյալ որոշումներ կայացնելը պետք է որոշակի տրամաբանություն ունենա․ «ԱՄՆ-ում գործող դեսպան Վարուժան Ներսիսյանը նշանակվել է այս իշխանության օրոք։ Եթե ինքդ քո նշանակած դեսպանին ընդամենը 2․5 տարի հետո հետ ես կանչում այն դեպքում, երբ այդ դեսպանը չի հայտնվել որևէ դիվանագիտական սկանդալում, որևէ խնդիր չի առաջացրել երկկողմ հարաբերություններում, երբևէ ո՛չ ամերիկյան, ո՛չ հայկական մամուլում չի քննարկվել նրա այս կամ այն գործունեության, քաղաքական անընդունելի հայտարարության կամ անձնական վարքագծի հետ պայմանավորված որևէ գործողություն, նշանակում է՝ որևէ բացատրություն գոյություն չունի։ Իհարկե, մարդիկ ամեն ինչ նկատում են, թե երբ ես նշանակել դեսպան, ուշ ես նշանակել, երկար ժամանակ դեսպան չես նշանակել, թե շուտ ես փոխել։ Դիվանագիտության մեջ պատահական բաներ չեն լինում։ Դրանցից յուրաքանչյուրը երկկողմ հարաբերությունների բովանդակության իմաստով իր մեջ պետք է մի խորհուրդ պարունակի։ Եթե դա իջեցնում ես անլրջության մակարդակի, նշանակում է՝ ինքդ այդ երկրին անլուրջ ձևով ես վերաբերում»,-նշեց Էդգար Ղազարյանը։

Էդգար Ղազարյանը գտնում է, որ մեր արտաքին քաղաքականությունը բոլոր ուղղություններով ձախողված է, մասնավորապես հայ-ամերիկյան հարաբերություններում որևէ օրակարգի մասին խոսք գնալ չի կարող․ «Երկիրը ներսից էլ, դրսից էլ ավիրել են։ Հերթական անլուրջ վերաբերմունքի դրսևորումն է»,-նշեց Էդգար Ղազարյանը։

Վերջինս անդրադարձավ նաև մամուլում շրջանառվող այն լուրերին, որ մեկ այլ որոշմամբ Վլադիմիր Կարապետյանին պատրաստվում են նշանակել Ուկրաինայում ՀՀ դեսպան․ «Մարդ, որը դիվանագիտական ծառայության պաշտոնում հանդես է եկել քաղաքական հայտարարությամբ, վռնդվել դիվանագիտական համակարգից, ամբողջ կյանքում զբաղվել է քաղաքական գործունեությամբ, ձախողել է բոլոր պաշտոններում, մեկ էլ պարզվում է՝ Հայաստանի համար շատ բարդ ուղղության մեջ ՀՀ դեսպան։ Ուկրաինան շատ բարդ, սպեցիֆիկ կարգավիճակ ունի Հայաստանի հետ հարաբերություններում, որովհետև այնտեղ կա հսկայական, ազդեցիկ հայկական համայնք, ազդեցիկ համայնք, բայց կա ռուս-ուկրաինական խնդիր, Ուկրաինա-ադրբեջանական խնդիր։ Այս բարդության կոնտեքստի մեջ Հայաստանն Ուկրաինայում պետք է ներկայացնի կյանքում բոլոր ոլորտներում ձախողած մի թյուրիմացություն»,-ամփոփեց Էդգար Ղազարյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո