Փաստ ինֆո

Ադրբեջանում այսօր մեծ զորահանդես է: Հարևան երկրում տոնում են արցախյան պատերազմում տարած հաղթանակը: Զորահանդեսը պատվել են երեսուն տարի հաղթանակը միայն երազում տեսած Իլհամ Ալիևն ու հայերի նոր ցեղասպանությունն արդեն  պլանավորած Ռեջեբ Թայիբ Էրդողանը: Հաղթանակի անչափելի բերկրանքը չթաքցնելով, Բաքվի  կենտրոնից Ալիևն ու Էրդողանը  հրապարակում են այս անգամ արդեն՝  Հայաստանի Հանրապետության ոչնչացման ճանապարհային քարտեզը՝ Սյունիք- Սևան- Երևան…Ձեռքերն Ալլահին մեկնած՝ Էրդողանը հանգիստ շունչ է քաշում. «Էնվեր փաշայի հոգին այսօր փառավորվեց»,- ասում է Թուրքիայի առաջնորդը:

Իսկ թե ինչո՞ւ  է Բաքվում հայ – ադրբեջանական պատերազմի հաղթանակին նվիրված զորահանդեսի ընթացքում Թուրքիայի նախագահը հիշատակում երիտթուրքերի ցեղասպան առաջներդ Էնվեր փաշային, «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պարզեցինք թուրքագետ, ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, պատմաբան Ռուբեն Մելքոնյանից. .

- Պարոն Մելքոնյան, Ադրբեջանը  Բաքվում այսօր տոնում էր իր հաղթանակը:  Իսկ ի՞նչ էր անում այնտեղ Էրդողանը:

- Էրդողանը նույնպես տոնում էր՝ հաղթանակի իր բաժինը…Սա թուրք- ադրբեջանական համատեղ ծրագիր էր: Հետևաբար, պատերազմի հաղթական զորահանդեսի ժամանակ, բնականաբար, Էրդողանի ներկայությունը նույնիսկ չէր էլ քննարկվում, ինչը, ևս մեկ անգամ ապացուցում է Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միասնականությունը, ինչպես նաև նրանց միասնական ջանքերը՝ ընդդեմ Արցախի, Հայաստանի և հայության: Այս փաստը բացահայտ և ընկալելի է բացառապես բոլորի համար,  նույնիսկ այլ երկրների, բացի Հայաստանի Հանրապետության օրվա իշխանություններից և նրանց սատարող անընկալելի զանգվածից, որը չտեսնելով  իրական և վտանգավոր թշնամուն, շարունակում է մտացածին թշնամիներ փնտրել երկրի ներսում: 

- Ի՞նչ տողատակով Էրդողանը Բաքվում հիշատակեց  երիտթուրք պարագլուխ Էնվեր փաշայի անունը:

- Էրդողանի այսօրվա ելույթը հատուկ ուշադրությամբ պետք է վերլուծել, որը ոչ պակաս ագրեսիվ և վտանգավոր ակնարկներ էր պարունակում, քան Ալիևինը: Մասնավորապես, երկու կետի վրա կուզենամ հրավիրել ձեր ուշադրությունը: Առաջինը որոշ առումներով  սիմվոլիկ է և վերաբերում էր ձեր կողմից նշված՝ Էնվեր փաշայի հիշատակությանը: Այո, Էրդողանը կարծում է, թե այսօր փաշայի  հոգին փառավորվել է: Մենք գիտենք, որ սրանից հարյուր տարի առաջ Էնվեր փաշայի եղբայրը, իր իսկ հորդորով  Արցախի որոշակի տարածքներ էր գրավել, որտեղ հայերի կոտորած էր կազմակերպել: Եվ, ահա, այսօր Էրդողանը Բաքվում զորահանդեսի ընթացքում, հիշելով Էնվեր փաշային, ցանկացավ ցույց տալ, որ իրենք ևս երիտթուրքական պարագլուխների գործի ուղիղ շարունակողն են: Երկրորդ դրվագը, որը ցանկանում եմ առանձնացնել այդ ելույթից, այն է, որ Էրդողանը խոսեց որոշ նյութական վնասների մասին, որն իբրև հասցրել է  հայկական  զինուժը՝ Ադրբեջանի տարածքում ավիրելով շենքեր և շինություններ, այդ թվում նաև, իբր մզկիթներ և այլն: Էրդողանը խոսեց այն մասին, որ այդ վնասների հատուցման նպատակով պետք է պատասխան պահանջել հայկական կողմից: Սա չափազանց վտանգավոր շեշտադրում էր այն առումով, որ ստացվում է՝ Հայաստանը պետք է նաև ֆինասական հսկա փոխհատուցում տա պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական կողմին հասցված իբր վնասների համար, ինչը վստահաբար միլիարդների հասնող գումարների հայց է լինելու:  Այլ կերպ ասած, Էրդողան -  Ալիև ելույթն այսօր չափազանց  վտանգավոր սպառնալիքների արսենալ էր, որը թուրք - ադրբեջանական տանդեմը փորձելու է ներկայացնել Հայաստանի դեմ, լավ իմանալով, որ Հայաստանի այս իշխանությունները որևէ տեսակի դիմադրողականություն չունեն այս ամենին հակադարձելու  և երկիրը վերջնական կործանման չտանելու համար:

- Պարոն Մելքոնյան, նման հայտարարությամբ վերջերս հանդես եկավ նաև Ալիևը՝ խոսելով  պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական կողմին հասցված նյութական վնասների մասին, որի առնչությամբ, խոսակցությունների մակարդակով տեղեկություն  տարածվեց, թե, իբր այդ  վնասները փոխհատուցելու համար Ադրբեջանին կարող են զիջվել նաև հարավային սահմանից՝ Սյունիքի որոշ տարածքներ: Փաստորեն,  Էրդողանն այսօր շարունակեց Ալիևի վտանգավոր թեզը՝ ինչ-որ կերպ հաստատելով դա …

- Այո, ասեմ ավելին՝ սա թուրք- ադրբեջանական արդեն իսկ ուրվագծվող  ապագա ծրագիրն է: Ադրբեջանն անպայման շարունակելու է արդեն  Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ իր ռազմատենչ քաղաքականությունը, արդեն հենց այս ուղղությամբ: Պատրաստվենք, որ Ալիևի հաջորդ քայլը լինելու է՝ տարածք գումարի դիմաց բանաձևը, թիրախում Սյունիքն է: Սա արդեն իսկ  հստակ ուրվագծված սպառնալիք է:

- Հաշվի առնելով այսօրվա  զորահանդեսին Ալիև - Էրդողան տանդեմի լկտի և ամբարտավան վարքը, կարո՞ղ ենք հետևություն անել, որ մեզ առաջիկայում, գուցե ամենամոտ ապագայում, նոր պատերազմ է սպասվում,  այս անգամ արդեն՝ Հայաստանի Հանրապետության հետ :

- Եթե մինչ այս մենք տարիներով բարձրաձայնում և ահազանգում էինք այն մասին, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը ռեալ  սպառնալիք են Արցախի և Հայաստանի Հանրապետության ու հայության գոյության համար, ապա վերջին պատերազմի արդյունքում մենք մեր աչքերով տեսանք դա: Չգիտես ինչի, կամ միգուցե արդեն  հայտնի է թե ինչու, վերջին երկուսուկես տարիների ընթացքում մեր երկրում իշխում էր լիովին հակառակ՝ բարի թուրքերի հետ երկխոսության գնալու և նրանց ներելու  տրամադրվածությունը: Սրանով այդ ուժերն ու մարդիկ թուլացնում էին  իրական սպառնալիքի նկատմամբ  մեր հասարակության և ժողովրդի  ունեցած զգոնությունը: Այսօր էլ Թուրքիան շարունակում է ռեալ և խիստ վտանգավոր սպառնալիք մնալ՝ Հայաստանի և հայության գոյության համար, առհասարակ, իսկ թե ապագայում ի՞նչ դրսևորումներ կունենա այդ սպառնալիքը  ուղիղ Հայաստանի Հանրապետության վրա, դժվար է ասել:  Մի բան հաստակ է՝ Թուրքիան, ինչպես հարյուր տարի առաջ, այսօր նույնպես և գուցե ավելի շատ, չի ցանկանում հանդուրժել հայի գոյությունը, այլ կերպ ասած, Թուրքիան պատրաստ է նոր ցեղասպանություն իրականացնել՝այս անգամ արդեն վերջնական  հայաջնջման նպատակով:

Այսօր արդեն նրանք բացահայտ հռչակեցին իրենց հաջորդ թիրախները: Մասնավորապես Ալիևի խոսքում Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության նկատմամբ այսօր  կոնկրետ  վիրավորանք և սպառնալիք հնչեց, ընդ որում, հստակ տեղանունների տեսքով՝ Սյունիք – Սևան- Երևան: Բոլորովին այլ հարց է, թե ի՞նչ է այս մասին մտածում այսօրվա հայաստանյան իշխանությունը: Զարմանալի է, որ այս իշխանություններն ու Փաշինյանը հատկապես,  «դուխով» են միայն իրենց երկրի ներսում, իրենց իսկ հայրենակիցների նկատմամբ՝ ձերբակալելով Արցախի գոյության համար պայքար մղած նախկին նախագահներին, հեղինակազրկելով  նույն թուրքի նկատմամբ փայլուն հաղթանակներ  տարած գեներալներին, նվաստացնելով հերոսից մինչև ամենահասարակ հայ ժողովրդին և այսպես շարունակ: Ուղղակի անհասկանալի է, թե ինչո՞ւ այս վարչապետը որևէ կերպ չի արձագանքում իր հասցեին հնչեցրած Ալիևի բազմաթիվ, մինչև անգամ՝ անձնական բնույթի նվաստացուցիչ վիրավորանքներին: Ես վստահ էլ չեմ, որ այսօրվա՝ Ալիև - Էրդողան հոխորտանքներից հետո, պարտված իշխանության պարտված ղեկավարը  որևէ կերպ կհակադարձվի նրանց:

- Իսկապես, պարոն Մելքոնյան, սա ուղղակի անհավատալի է՝ այսօրինակ լռությունը…Էլ վիրավորանք  չմնաց, որ Ալիևը չհնչեցնի սրա հասցեին և ի պատասխան՝ ձայն բարբառո անապատի…

- Սա իմ պատկերացումներից դուրս բան է՝  ո´չ ղեկավարի, ո´չ զուտ տղամարդկային արժանապատվության տեսանկյունից դատելով, ես չեմ կարողանում հասկանալ այդ մարդու լռությունը: Չգիտեմ ինչպե՞ս կարելի է մեկնաբանել սա …

Հեղինակ՝  Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո