Փաստ ինֆո

Մեն- մի մարդու՝ Փաշինյանի ձեռամբ և որոշմամբ գունաբաժանում և կերպարանք ստացած Լեռնային Ղարաբաղի քարտեզի զննումը ուղղակի խարան է դարձել բոլորիս համար: Մոտ 3 տասնամյակ առաջ պատմական Արցախի տարածքների մի հատվածն ազատագրելով՝ հայությունն, ըստ էության՝ արդեն 30 տարի պատմական կարևոր հաղթանակ արձանագրած ազգի կերպարային առանձնահատկությունների կրողն էր՝ զգալիորեն թոթափված ցեղասպանության ենթարկված ազգի հոգեբանական սինդրոմից:

Անցած մի քանի օրերի ընթացքում հայության զգալի հատվածի բախումը՝ կոնկրետ տարածքային կորուստներին /հաղթելու ենք, հաղթելու ենք՝ մանտրայից հետո/ , իսկ արցախայության՝ ուղղակի փաստական բախումը և տուն, տեղ, ծննդավայր, նախնյաց հիշատակների կորստյան իրականությունը՝ շոկային ապրումների մեջ են ընկղմել ողջ ազգին:

Նայում ես քարտեզին և ակնհայտ է դառնում, որ այստեղ Փաշինյանը որքան էլ ճամարտակի, չի կարող ցույց տալ այն լուծումը, որը լավ էր լինելու միաժամանակ՝ Հայաստանի , Արցախի և Լեռնային Ղարաբաղի համար: Այսինքն, նայում ու հասկանում ես, որ նա ուղղակի ճգնել է, որ ադրբեջանի համար գերազանց լուծում լինի: Հայաստանն ու Արցախը՝ գրողի ծոցը: Թուրք և ազերի սիրողի ու ներողի կերպարն է գալիս կանգնում դիմացդ, քանի որ ներկայացվող քարտեզը նաև թուրք սիրելու մասին է: Նաև՝ բրիտանացի սիրելու: Ամերիկացի՝ նաև: Բնականաբար՝ Իրան չսիրելու և հուրախություն ԱՄՆ-ի և Բրիտանիայի՝ հաճոյանալու մասին է: Ո՞վ է թույլ տվել, արտոնել Փաշինյանին, որ համաձայնություն տա Հայաստանի՝ հարավային սահմանից՝ Մեղրիի մի հատված կտրել- ճանապարհի վերածելուն, ինչ է, թե՝ Նախիջևանն ու ըստ այդ քարտեզի՝ ադրբեջանին անցնող՝ Ղարաբաղը միանան իրար: Ինչ է, թե՝ Թուրքիա-Նախիջևանից ճանապարհը Հայաստանի միջով կորությամբ Զանգելան մտնի: Դե, գիտեք՝ Զանգելանն առաջնահերթ ազատվող տարածք է համարվում, քանի որ այստեղ բրիտանական գահը շահ ունի՝ Զանգելանի ոսկին է հիմա էլ ուզում շահագործի:

Հարց է ծագում՝ Հայաստանի և Արցախի տարածքը շռայլորեն սրան-նրան նվիրաբերելու համար մենք՝ հայերս ինչու՞ պիտի հանդուրժենք Փաշինյան-վարչապետ: Հայ զինվորի հաղթանակը պարտության վերածած, հայության ռազմաքաղաքական և տնտեսական շահը թուրք-ադրբեջանական տանդեմին և Արևմուտքին նվիրող /բնականաբար, գինն ինքը գիտի/կերպարը ի՞նչ գործ ունի մեր երազանքների և իղձերի հետ: Ի դեպ, Իրանն արդեն իսկ արձագանքել է այս փաստին, քանի որ այս համատեքստում Թուրքիան և ադրբեջանն այլևս Փաշինյանի թույլտվությամբ կարող են շրջանցել Իրանը և առանց նրա՝ Հայաստանի միջով՝ Մեղրիով մտնել Ղարաբաղ:

Ի դեպ, ՀՀ վարչապետն իր համաձայնությունն է տվել, որ 4-րդ դարում Գրիգոր Լուսավորչի հիմնադրած Ամարասի վանքը, որտեղ Մեսրոպ Մաշտոցը բացել է Արցախի առաջին դպրոցը, տրվի ադրբեջանին, մեկ այլ՝ 4-րդ դարյա ճարտարապետական սքանչելիք Դադիվանքը՝ նույնպես, Ծիծեռնավանքը, Գտչավանքը, Տիգրանակերտ քաղաքը, մթա 1-ին դարում Տիգրան Մեծի կառուցած, մի քանի տարի առաջ պեղումների արդյունքում հայտնաբերված… Մի խոսքով՝ բազմաթիվ հոգևոր մշակութային կենտրոններ, որոնք դեռ խորհրդային շրջանում ադրբեջանի կազմում լինելու դաժան ճակատագրից նոր-նոր էին թոթափվել, վերակառուցվել…

Ի վերջո, լավրովյան պլանի մեջ երբևէ չեղած՝ Հադրութի շրջանը, հայոց մշակութային մայրաքաղաք Շուշին, որը տարիներ շարունակ վերակառուցեցին մերոնք, գուրգուրեցին որպես զարդ ու հիմա՝ զինվորների վկայությամբ իսկ՝ ուղղակի նվիրում են թշնամու՞ն: Շուշին, անառիկ Շուշին, որ կյանքի գնով ազատագրել էին մերոնք 1992-ի մայիսին:

Հայաստանը՝ օղակում

Ոչ միայն Արցախը, այլև՝ Հայաստանն է փաշինյանական կնքված փաստաթղթով թշնամու օղակում հայտնվում Տավուշի կողմից, Սյունիքի Մեղրիի կողմից: Արդյունքում՝ նաև՝ Քարվաճառի հարևանությամբ՝ սահմանային է դառնում Վարդենիսը: Իսկ Ախուրյանի կողմից հիշու՞մ եք, երևի՝ դեռ ամիսներ առաջ էր խոսվում՝ Թուրքիան պատրաստվում է վերակառուցել ավերված Անիի պատմական կամուրջը /Մետաքսի ճանապարհի կամուրջ/, որը գտնվում է հայ-թուրքական սահմանին՝ Ախուրյան գետի վրա։ Այս մասին ամիսներ առաջ հայտնել էր Թուրքիայի տրանսպորտի, ծովագնացության ու կապի նախկին նախարարը: Ի հավելումն, Գյումրիում , ստրատեգիական նշանակության կառույց հանդիսացող Շիրակ օդանավակայանի հարևանությամբ իսրայելական ընկերությունը կառուցում է լոգիստիկ կենտրոն՝ նպատակ ունենալով ազատ տնտեսական գոտու վերածել Հայաստանի այդ հատվածը: Հետևանքներն արդեն իսկ պատկերացնելի են:

Հեղինակ Ա.Ե.

Աղբյուր` Փաստինֆո