Փաստ ինֆո

ՀՀ քաղաքացիները հաճախ են արտերկրից, անծանոթ հեռախոսահամարներից զանգեր ստանում։ Աշխարհագրությունը բազմազան է։ Այս շրջանում զանգեր են ստացվում նաև Սիրիայից։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը տեղեկացրեց, որ զանգերի մի մասը ադրբեջանցիներից են, մյուս մասը պարզապես խարդախությունով զբաղվող խմբերից, որոնք բացարձակապես կապ չունեն այս հակամարտության հետ։

«Նրանք, ովքեր զանգահարում են խարդախության համար, ուզում են հետ զանգահարեք, որպեսզի հեռախոսից գումար գնա։ Զանգը ինքնին ոչ մի վտանգ չի ներկայացնում։ Ադրբեջանցիների դեպքում, փորձում են զանգել, հարցեր տալ, ինֆորմացիա ստանալ հասարակ քաղաքացիներից, կամ ահաբեկելու համար են զանգահարում, այսինքն հայհոյում են և այլն։ Մեծ հաշվով ամուր նյարդերով մարդկանց համար ոչ մի զանգն էլ վտանգավոր չի վերցնելու տեսանկյունից։ Ավելի լավ է չվերցնեն, եթե կասկածներ կան։ Գլոբալ առումով հետ զանգահարելն է խնդիր, ոչ թե զանգին պատասխանելը։ Վախենալ պետք չէ»,- ասաց մեդիափորձագետը։
Զանգերը լինում են նաև այլ հարթակներով՝ Whatsapp, Viber, այստեղ էլ պատմությունը նույնն է։ Հասարակության մոտ խուճապ առաջացնելու համար թշնամին հաճախ դիմում է ֆեյքերի օգնությանը։ Մասնավորապես,նյութեր, լուսանկարներ են տարածվում պատերազմի արդյուքների մասին, որոնք ցավոք, շատ դեպքերում գտնում են իրենց թիրախին։ Նմանատիպ տեղեկությունները հիմնականում կարելի է հանդիպել Ֆեյսբուք սոցիալական կայքում։ Մեդիափորձագետն ասում է՝ հնարավոր չէ ֆեյսբուքը վերահսկել, միայն այն պարագայում, երբ Ֆեյսբուքն ամբողջությամբ փավի։

«Ադրբեջանցիները կոնկրետ թիրախային գովազդ են դնում, որպեսզի Հայաստանում օգտատերերը տեսնեն։ Այստեղ մարդկանց մոտեցումն է կարևոր։ Անտառով գնալիս ամեն հանդիպող կեղտոտ կամ գեղեցիկ բան չես ուտում չէ՞, նույն էլ ֆեյսբուքում՝ պետք է միայն ծանոթ աղբյուրներից տեղեկատվություն ստանալ»։
Մեդիափորձագետն ասում է, որ նույն պատկերն է նաև Թելեգրամում։

«Այստեղ որոշակի քանակի ադրբեջանական կեղծ ալիքներ են բացվում։ Պետք է հետևել այն ալիքներին, որոնց մասին գիտեք, տեսել եք ո՞վ է, ի՞նչ է և այլն։ Մարդիկ կարող են ու պետք է ֆեյսբուքյան գովազդի դեմ բողոքեն (spam)։ Այնպես չէ, որ կախարդական ձևով գովազդը կփակվի, որովհետև սա ֆեյսբուքի հիմնական եկամտի աղբյուրն է ու չկա նման գործիք, որ կարողանա ամբողջ ֆեյք գովազդները փակել։ Մի աղբյուրն էլ որ փակվեց, մյուսից են գովազդ դնելու։ Այնպես չի որ ձեռքերը կտրվում են»։
Յուրքաքանչյուրը պետք է ֆիքսի, որ անհրաժեշտ է օգտվել միայն վստահելի աղբյուրներից, որովհետև թրենդ դարձած ձևով՝ ամեն կասկածելի նյութի տակ ԱԱԾ-ին կամ Ոստիկանությանը նշելով, կեղծ տեղեկությունները չեն զտվելու։

«Սպասել, որ որևէ մեկը իրենց համար պետք է զտի ամբողջ ինտերներտը, կամ այն, որ ասում են ո՞ւր է ԱԱԾ-ն, ո՞ւր է պետությունը, իրենք չեն կարող զտել։ Կա ՛մ պետք է ամբողջ ինտերնետը փակեն, էդ դեպքում մարդիկ կասեն ո՞ւր է մեր ինտերնետը, կա ՛մ մարդիկ պետք է մտածեն իրենց «հիգիենայի» մասին և ամեն տեսած բան հալած յուղի պես չընդունեն»,- ասաց Սամվել Մարտիրոսյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո