Փաստ ինֆո

Այն, ինչ ասել է երեկ Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանը՝ Երեւանի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնի, ավելի ճիշտ՝ այդ պաշտոնից հրաժարվելու վերաբերյալ, դժվար է սենսացիոն համարել, քանի որ տարբեր տարիների այդ թեմային 1-2 անհատ ճարտարապետներ անդրադարձել են: Իհարկե, այդ այսպես կոչված՝ սկզբունքային անդրադարձները միշտ էլ պայմանավորված են եղել տվյալ պահին Երևանի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնը զբաղեցնող անձով: 

Ընդ որում, տարբեր շրջաններում Երևանի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնի ստատուսը տարբեր է եղել՝ եղել են շրջաններ, երբ Ճարտարապետության վարչության պետն էլ եղել է Երևանի գլխավոր ճարտարապետը: Ապա՝ Երևանի գլխավոր ճարտարապետ- Երևանի քաղաքապետի տեղակալի պաշտոն ենք ունեցել, իսկ դրանից հետո այն հայեցողական պաշտոնից քաղծառայության մասնագիտական պաշտոն է եղել: Ապա՝ կրկին օրենքով լրջացվել է այս պաշտոնը, որն, ըստ իս, միշտ էլ ավելի կարևոր պիտի լիներ, քան քաղաքապետի սոսկական չինովնիկ-տեղակալներինը:

Չեմ անդրադառնա այն խնդրին, թե ստատուսների փոփոխությունն ինչ մեսիջներ է պարունակել իր մեջ, պարզապես կարող եմ ասել, որ այն հիմնականում պայմանավորված է եղել գլխավոր ճարտարապետի անձով և ճարտարապետի մասնագիտությունն ու մայրաքաղաքի գլխավոր ճարտարապետի դերի ու նշանակության կարևորումով:

Հիմա, սենսացիոնը թերևս, այն է, որ այդ մասին հայտարարում է Երևանի քաղաքապետի պաշտոնն զբաղեցնող անձը: Այսինքն, արդեն անհասկանալի է դառնում՝ Հայկ Մարության- քաղաքապետի համար Արթուր Մեսչյանի ի՞նչն էր կարևորվել…

Երևանի գլխավոր ճարտարապետի գործառույթը Մարությանն այսօր պատրաստ է բաժանել մի քանի մասնագետների միջև՝ քաղաքապետարանում ձևավորելով մասնագիտական խորհուր կամ նման մի բան: Նկատենք, որ տարբեր տարիների՝ իրենց դերի ու նշանակության առումով կարևորված կամ չկարևորված մասնագիտական-քաղաքաշինական խորհուրդներ ունեցել ենք: Եղել են տարիներ, երբ տարակարծություններով և բուռն վեճերով ուղեկցվող խորհրդի նիստեր են անցկացվել, դրանք իրենց դերն են ունեցել, մասնագիտական բանավեճ է եղել, ընդ որում, որքան էլ՝ հակասական կարծիքներով, սակայն՝ միշտ մասնագիտական էթիկայի շրջանակում: Ինչն այսօր չկա, բացակա է:

Այսօր շատ մեղմ ասած, ճարտարապետական և քաղաքաշինական հանրույթը փսորված է, այն իրականում գոյություն չունի որպես մեկ ամբողջական հանրույթ, համքարություն, գիլդիա:

Բայց խոսենք Երևանի գլխավոր ճարտարապետի մասին, որի որոնումները, Արթուր Մեսչյանի հրաժարականից հետո, այսինքն, բոլորովին վերջերս առկա էին: Այդ փնտրտուքը նույնիսկ տարբեր անուններ էր բերում, ըստ ամենայնի՝ պիտի ենթադրել, որ ինչպես բերեց, այնպես էլ տարա՞վ, քանի որ այն տարրալուծելու խնդիրն է այսօր դրվում: Իսկ մի՞գուցե արդեն ոչ այնքան երիտմասնագետները այդչափ մեծ պատասխանատվության բեռ չե՞ն կարող կամ չե՞ն կամենում ստանձնել:

Բայց այս դեպքում, երբ ցրվում է պատասխանատվությունը, մենք ունենում ենք իրավիճակ, երբ Երևանի քաղաքապետն իր վրա է վերցնում Երևանի քաղաքաշինության ոլորտի ողջ պատասխանատվության բեռը: Ընդ որում, կամովի: Մինչդեռ՝ վերանանք անձերից, այսօր Հայկ Մարությանն է, վաղը՝ մեկ ուրիշը, ի վերջո, Երևանի քաղաքապետը ոչ թե անձ է, այլ՝ ինստիտուտ:

Իսկ որքանո՞վ է արդար, որքանո՞վ է ճիշտ մասնագիտական պատասխանատվությունից հրաժարվելը, չէ՞որ քաղաքաշինական խորհուրդը պիտի ձևավորվի ոլորտի՛ պատասխանատուի շուրջը, որի անունը գլխավոր ճարտարապետ չլինի, համապատասխան վարչության պետ թող լինի, բայց 4-5 հոգանոց խորհուրդը՝ փորձառու մարդկանցով նրա շուրջը պիտի լինի, ոչ թե՝ քաղաքապետի: Իսկ խորհուրդն էլ ռեալ պիտի լինի, ոչ՝ ձևական, ամորֆ մարմին:

Մենք ճարտարապետական ավանդույթներ ունեցող ազգ ենք, և ճարտարապետությունը մեր ազգային դիմագծի կարևոր մասն է, ինչը չես ասի եվրոպացու և ամերիկացու պարագայում: ՈՒստի հստակ և պատասխանատու մարդու առկայությունն այս բնագծում կարևոր է:

Եվ ընդհանրապես, որքանո՞վ է արդարացված առանց մեր երկրի, մեր հոգեկերտվածքի առանձնահատկությունները հաշվի առնելու զանազան եվրոմոդելները վերցնել-կիրառելը: Ի դեպ, ամենակատարյալ գլխավոր հատակագծի և քաղաքաշինական փաստաթղթերի առկայության պարագայում անգամ՝ Եվրոպայում էլ, ԱՄՆ-ում էլ շատ քաղաքներում գլխավոր ճարտարապետը որպես ստեղծագործական կերպար, երևույթ պահպանվում-երևութականացվում է:

Իսկ միգուցե սա նույնպե՞ս ազգն իր արժեքային առանձնահատկությունից զրկելու բաղադրիչ է: Մտածել է պետք:
Անահիտ Եսայան

Աղբյուր` Փաստինֆո