Փաստ ինֆո

Ֆեյսբուքյան օգտատերերից կազմված «հանրային ժյուրիի կազմը» դժգոհ լինելով Երևանի քաղաքապետարանի գեղարվեստի հանձնաժողովի ընտրությունից, այսօր ՖԲ-ում «քննարկում» էր ծավալել Մարտի մեկի զոհերի հիշատակի համար ստեղծված հուշարձանի շուրջ: Բաց մրցույթում հաղթած բրոնզից և քարից հուշարձանը կոչվում է «Ազդեցություն և հակազդեցություն»:

Քննարկում ասվածը, բնականաբար, չէր կարող կոռեկտ գնահատականների և քննադատության սահմաններում լինել, քանի որ հայտնի բան է՝ որքան մարդ, այնքան՝ կարծիք ու տեսակետ: Այն էլ՝ հայկական ֆեյսբուքը: Այլ խոսքով, արվեստագետին խարազանում էին, Լինչի դատաստանի ենթարկում:

Թեման համեմատելու չի, բայց քննադատության մոտիվները նույնն են, ինչպես տարիներ առաջ Առնո Բաբաջանյանի քանդակինը, երբ ընկեր ու հարազատ Դավիթ Բեջանյանին դատափետում էին, թե ինչո՞ւ Առնոն Առնոյին նման չէ, քիթը մեծ է, մատները՝ սուր ճանկեր լինեն ասես, մի խոսքով-բզիկ-բզիկ էին անում ստեղծագործողին: Հիմա, 18 տարի անց Առնոյի արձանը երևանցիների ամենասիրելին է, հպարտությունը՝ իր մշակութային միջավայրով, իր գեղագիտությամբ:

Ասածս այն է, որ զանգվածային մտածողությունը երբեք չպետք է դերակատար լինի գեղարվեստական ստեղծագործություններն արժևորելիս: 

Ի վերջո, կրակը չենք ընկել, որ մարդկանց մի զգալի հատված չգիտես ինչու հուշարձան ասվածը շփոթում է մահարձանի հետ, որը պիտի լինի՝ մեծ, մարդաբոյ, լուսանկարչական նմանություններով:

Մասնագիտական մրցույթով անցած և ձայների մեծամասնություն ստացած աշխատանքի հեղինակը անհայտ անուն չէ, Գյումրիում ապրող և ստեղծագործող տաղանդավար քանդակագործ է՝ Ալբերտ Վարդանյան՝ հետաքրքիր մտածողությամբ, ոչ շաբլոն արտահայտչաձևերով:

Բազմաթիվ մեկնաբանությունների մեջ անաչառ հայացք ունեցող արվեստագետներն առանձնանում են: Բնականաբար, նրանք չեն կարող առաջնորդվել ներկայացվող Էսքիզով, ուր չափն ու ֆոտոշոփը իրական պատկեր չեն կարող ներկայացնել:

Աշխատանքն, ըստ իս, շահեկան է, քանզի խորհրդանիշերի միջոցով է քանդակագործն իր ասելիքը ներկայացնում: Արդեն իսկ մասնագետները բարձրաձայնում են, որ իրականը Ալբերտ Վարդանյանի վարպետության շնորհիվ ուշագրավ գործ պիտի լինի: Համամիտ եմ:

Միով բանիվ, հետաքրքիր է իմանալ, ինչու՞ մրցութային մյուս աշխատանքները թաքուն են պահվել, ինչպե՞ս է, որ տարիներ առաջ համանման մրցույթներին ներկայացվող գործերը ցուցադրվում էին ընդհուպ՝ նկարիչների տանը և ցանկացողները կարող էին տեսնել: Էլ չեմ խոսում, որ նմանօրինակ մրցույթների մասին փուլ առ փուլ տեղեկատվություն էր տրվում:

Այս առումով, ինչ խոսք, թերացումն ակնհայտ է: Մասնագետներն ընդգծում են նաև տեղադրության հարցը, տեղը, որի ընտրությունը քաղաքապետարանինն է, ի վերջո, ճարտարապետական լուծումն էր շատերի համար անհասկանալի, մի տեսակ՝ խցկված…

Ընդհանուր առմամբ, այն, որ այս հուշարձանը մահարձան լինելուց շատ հեռու է, արդեն իսկ համարում եմ կարևոր:

Շատ եմ ասել՝ մեր ժամանակը մարդկային, զգացական, կոմպոզիցիոն քանդակներինը պիտի դարձնենք: Քաղաքային այգիներում և պուրակներում, հրապարակներում, պետական և հասարակական շենքերի հարակից բաց տարածքներում միտք ու սիրտ շարժող ճարտարապետական փոքր ձևերի ներկայությունը միջավայրն ավելի գրավիչ կդարձնի: Բնականաբար, ոչ միայն Երևանում:

Հեղինակ՝ Ա.Ե.

Աղբյուր` Փաստինֆո