Փաստ ինֆո

«Պարզունակ մակարդակում գերառաջադիմականներին զգային ամեն ինչ թվում է ոչ այնքան ժամանակակից, ուստի սկսում են նախապատվությունը տալ տեղական և համաշխարհային մշակույթի միավորման ճանապարհներ, որոնք իրականում կեղծ են։ Կեղծ են նախ և առաջ այն պարզ պատճառով, որ հայ գրականությունը համահունչ և սերտ կապերով կապված է եղել համաշխարհային գրականության հետ,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի Հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի դոցենտ Նարինե Դիլբարյանը և հավելել,-եթե մենք ուզում ենք մեր երեխաներին խորապես կրթել համաշխարհային գրականության գանձերով և գրական համապարփակ ճաշակ ձևավորել, ապա ինչո՞ւ ենք մոռանում, որ կա նաև արևելյան և հեռավոր արևելյան հզոր գրականություն, որը չգիտես ինչու ներառված չէ նոր հայեցակարգի կետերով և ստվերում է մնացել։ Հենց սրա համար եմ ասում, որ այս հայեցակարգը ծայրաստիճան կեղծ է»։ «Փաստինֆո»-ն ավելի վաղ տեղեկացրել է, որ կրթության նախարարությունը շրջանառության մեջ է մտցրել հանրակրթության պետական առարկայական չափորոշիչների և օրինակելի ծրագրերի նախագիծը, որը քննադատության է արժանացել մասնագիտական համայնքի կողմից։

Անդրադառնալով այն դիտարկմանը, որ, ըստ նոր հայեցակարգի, Հայ գրականության հանրակարթական ծրագրից դուրս են մնացել ողջ Ոսկեդարն ու Միջնադարը, ընդ որում այնպիսի հեղինակներ, ինչպիսիք են՝ Մովսես Խորենացին,Շնորհալին, Գրիգոր Նարեկացին, Մխիթար Գոշը, Քուչակը, Սայաթ - Նովան և այլ հեղինակավոր անուններ, Նարինե Դիլբարյանը նկատում է.« Հասկանո՞մ եք, որպեսզի կարդալ և ընկալել Նարեկացի, Խորենացի և վերոհիշյալ մյուս հեղինականերին, սա ենթադրում է բավականաչափ գիտելիքների և համապատասխան ջանքերի ներդրում, իսկ եթե նպատակ է դրվում գնալ կրթության ժողովրդավարական ճանապարհով ձևավորել միջին աշակերտի, ապա նրանց համար այս հեղինակները թերևս համարվել են անիմաստ։Այս թեմայով հնչած քննադատությունների ֆոնին և հանրային ճնշման ներքո, այսօր ԿԳՄՍ պաշտոնական կայքում մի հայտարարություն զետեղվեց, ըստ որի՝ այդ հեղինակները կընթերցվեն կրթական ծրագրի շրջանակներում։ Ես ուզում եմ հասկանալ՝ ի՞նչ է նշանակում այդ ձևակերպումը, ի՞նչ է նշանակում՝ կընթերցվեն...Այս ծրագրի խնդիրը պարզապես որոշ հեղինակների բացառումը չէ, որովհետև, ինչպես արդեն ասվեց, այդ հեղինակները ներկայացնում են մի ողջ դարաշրջան, իսկ գրականությունն ունի սկիզբ, ընթացք, զարգացում։ Ստացվում է, որ այստեղ խախտվում է գրականության ժամանակագրությունը և արդյունքում դիցուք զարգանում է վերլուծական մտքից զուրկ, պարզապես ընթերցանության հմտություններ ունեցող մարդկանց մի սերունդ, որը, ցավով եմ արձանագրում՝ շատ վտանգավոր տեղ է տանում»։

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում Նարինե Դիլբարյանը հարց է ուղղում՝ իսկ նկատե՞լ եք, որ այդ նոր հայեցակարգում գիտելիքն ու հմտությունը, չգիտես ինչու, իրարից անջրպետված են. «Ամենայուրօրինակն այն էր, որ հայեցակարգում գրված էր, թե իրենք եռաչափ գիտելիքներ են տալու սերնդին։ Պարզվում է՝ մինչ այս մենք բոլորս երկչափ կրթություն ենք ստացել, այսինքն միայն գիտելիք և հմտություն, իսկ հիմա եկել են նոր չափորոշիչներ, որոնք կտան նաև հասկացություն։ Ստացվում է գործ ենք ունենալու հասկացություն, գիտելիք և հմտություն եռաչափ համակարգի հետ... Ես այստեղ տեսնում եմ կեղծ գիտականության դասական դրսևորում, որովհետև առանց հասկացության չկա գիտելիք։ Սա ինչ -որ տեղից վերցված և մեխանիկորեն թարգմանված հայեցակարգ է, որն ուղղակի ծիծաղելի իրավիճակի մեջ է դրել այդ հայեցակարգը մշակողներին։ Օտարի փորձն առանց տեղայնացնելու կիրառելով, այս մարդիկ հայտնվել են հանրային պարսավանքի թիրախում, ինչպես նաև՝ անհեթեթ իրավիճակում»։
ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի Հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի դոցենտ Նարինե Դիլբարյանն անհանգստացած է՝ նոր հայեցակարգում նա որևէ անգամ չհանդիպեց այն մասին, որ գրականությունը ազգային ինքնություն ձևավորող գլխավոր գործքներից մեկն է.«Եթե այս ամեն իրականություն է, ապա մենք ձևավորելու ենք անանցյալ, անապագա, սահմանափակ մտածողությամբ սպառողների սերունդ, որոնց առհասարակ ընդունակ չեն լինելու դիմակայել համաշխարհային մրցակցությանը, այսինքն՝ չեն կարողանալու լինել ինքնիշխան և ազգային պետության լիարժեք քաղաքացիներ»։

Հիշեցնենք, որ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել հանրակրթության պետական առարկայական չափորոշիչների և օրինակելի ծրագրերի նախագիծը։ Նախագծում ներառված են «Հայոց լեզու», «Գրականություն», «Մայրենի», «Հայոց պատմություն», «Համաշխարհային պատմություն», «Հասարակագիտություն», «Ես և իմ հայրենիքը», «Ֆիզիկական կուլտուրա», «Շախմատ», «Նախնական զինվորական պատրաստություն», «Օտար լեզուներ», «Մաթեմատիկա», «Թվային գրագիտություն և համակարգչային գիտություններ», «Ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն», «Աշխարհագրություն», «Բնագիտություն», «Բնություն», «Ես և շրջակա աշխարհը», «Տեխնոլոգիա», «Արվեստ», «Կերպարվեստ», «Երաժշտություն» առարկաների չափորոշիչներն ու օրինակելի ծրագրերը։

Հեղինակ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո