Փաստ ինֆո

«Մայրցամաքային իրավական համակարգում ընդհանրապես ընդունված չէ Գերագույն դատարանի մոդելը, այն անգլոսաքսոնական իրավական համակարգի մոդել է: Եթե չեմ սխալվում, անգամ Վենետիկի հանձնաժողովը եզրակացություններ ունի, որտեղ բացասաբար է անդրադարձել մայրցամաքային պետություններում Գերագույն դատարանի ստեղծմանը, օրինակ, Սահմանադրական եւ Վճռաբեկ դատարանների լիազորությունների մեկտեղմանը մեկ մարմնում»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը՝ անդրադառնալով Գերագույն դատարան ստեղծելու վերաբերյալ քննարկումներին, որոնք ընթանում են Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի շրջանակում:

Սահմանադրագետի խոսքով՝ եթե եվրոպական պետությունների օրինակները, եթե դիտարկենք, նախ՝ պետությունների մեծամասնությունում գործում են առանձին Սահմանադրական դատարաններ եւ երկրորդ, լիազորությունները հստակ տարանջատված են:

«Մայրցամաքային իրավական համակարգերում ՍԴ-ն, որպես առանձին օղակ դատական իշխանության համակարգում տարանջատված է մյուս օղակներից, իսկ օրինակ, անգլոսաքսոնական երկրներից, եթե դիտարկենք, ԱՄՆ-ն, այնտեղ գործում է Գերագույն դատարանը եւ ընդհանրապես, մյուս օղակները ունեն սահմանադրական վերահսկողության լիազորություն: Եթե մենք այդ ուղղությամբ ենք գնում, դա մեր իրավական համակարգի վերափոխում է լիովին նոր համակարգի, ինչը վերլուծության տեղիք է տալու՝ նպատակահարմարության եւ արդյունավետության տեսանկյունից»,-ասաց Գոհար Մելոյանը:

Նշենք, որ Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի օրակարգում Գերագույն դատարանի ստեղծման հարցի քննարկումն է, ի թիվս այլ փոփոխությունների: Նախատեսվում է այն ստեղծել ՍԴ-ի եւ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունների միավորման ճանապարհով:

Գոհար Մելոյանի խոսքով, եթե վերլուծենք Հայաստանի սահմանադրական արդարադատությունը, կգանք այն համոզման, որ այն բացասական չի եղել եւ առհասարակ, դատական իշխանության համակարգում չեն եղել այնպիսի թերություններ, որոնք հիմք կտային գնալ համակարգի փոփոխության:

«Ես որպես սահմանադրագետ կարող եմ ասել եւ կարծում եմ, մասնագիտական հանրությունն էլ կկիսի այս կարծիքը, որ բավականին ծանրակշիռ փաստարկներ պետք է բերվեն դատական համակարգն այս ուղղությամբ տանելու համար: Սակայն, նշեմ, որ ամբողջական եզրակացություն անելու համար պետք է ուսումնասիրենք համապատասխան նախագիծը եւ հասկանանք, թե կառույցների ինչպիսի բաշխմամբ են պատկերացնում կամ նախատեսում Գերագույն համակարգի ինստիտուտը, արդյո՞ք պատրաստ են ամբողջ դատական իշխանությունը վերադասավորել եւ գործառույթների բաշխում կատարել եւ մեզ, որպես իրավական համակարգի, կառավարման մոդելով մոտեցնել անգլոսաքսոնական մոդելին: Պետք է հասկանալ. թե արդյունավետության եւ առհասարակ ներդրման հնարավորության տեսանկյունից այն որքանով է կիրառելի»:

Միեւնույն ժամանակ, սահմանադրագետը չի բացառում, որ առաջարկվող մոդելը կարող է կապված լինեն ՍԴ-ի շուրջ ընթացող զարգացումների հետ: «Եթե դուք հիշեք ի սկզբանե այն զարգացումները, որոնք սկսում էին ՍԴ-ի շուրջ, այսպես կոչված արհեստական ճգնաժամն էր օրակարգ բերվում, այդ ժամանակ իշխանական թեւի մի շարք ներկայացուցիչների կողմից հնչեցվեց Գերագույն դատարան ստեղծելու օրակարգը: Հնարավոր է, որ իրենք հենց այդ օրակարգն են վերլուծել եւ մտածել, որ դա լավագույն տարբերակն է, այսպես կոչված իրավական տարբերակով ՍԴ-ի ոչ ցանկալի դատավորներից ձերբազատվելու համար: Ամեն դեպքում, կարծում եմ, որ չի կարելի անձնավորման արդյունքում այսպիսի համակարգային կապիտալ լուծումներ գնալ, որոնք հնարավոր է լրջագույն հետընթացի քայլ դիտարկվի»:

Գոհար Մելոյանի խոսքով, ՍԴ-ի ձեւավորումն ու սահմանադրական արդարադատության իրականացումն անընդմեջ էվոլյուցիա է ապրել եւ այդ համակարգի խնդիրներին պետք է շատ նրբորեն մոտենալ:

«Ես արդեն նշեցի, որ մայրցամաքային իրավունքի երկրներում հիմնականում գործում է այն մոդելը, որը ներդրված է մեր երկրում»,-եզրափակեց Գոհար Մելոյանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո