ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Տառապել սովից ու կարիքից, թե՞ կորոնավիրուսից 04/20/2020 13:21 | Կորոնավիրուս
Տառապել սովից ու կարիքից, թե՞ կորոնավիրուսից. Հարցս ամենևին էլ հռետորական չէ, այլ շատ հստակ: Կարծում եմ կհամաձայնեք, որ այս հարցն աստիճանաբար ավելի մեծ թվով մարդկանց է սկսում հուզել: Վստահ եմ, բոլորն իրենց առօրյայում ականատես են լինում օրեցօր համազգային կարանտինի նորմերը խախտող ավելի շատ քաղաքացիների: Համաձայնեք, որ խախտողների գերակշռող մասի դրդապատճառն այն չէ, որ նրանք չեն գնահատում սեփական կյանքն ու առողջությունը, այլ այն, որ ուղղակի անհնար է այսքան երկար հարկադիր պարապուրդի պայմաններում հոգալ սեփական կենսաապահովման պահանջները:
Ըստ էության, քաղաքացիները ակնկալում էին, որ պետությունը կփոխհատուցի հարկադիր պարապուրդի հետևանքով չաշխատած գումարների շոշափելի մասը, որը թույլ կտար առնվազն հոգալ նվազագույն կարիքները: Գնահատենք, թե որքանով են արդարացված քաղաքացիների նման սպասումները, նույնիսկ այսքան բարդ իրավիճակում գտնվող պետությունից: Սկսենք բոլորին քաջ հայտնի փաստից, որ պետությունն ունի մի շարք հիմնական գործառույթներ, որոնց հնարավոր չէ դասակարգել ըստ կարևորության՝ անվտանգության, սոցիալական, տնտեսական, բնապահպանական, առողջապահական և այլ գործառույթներ: Փաստ է, որ առանց պետական հիմնական գործառույթների զուգահեռ իրականացման պետությունը չի կարող գոյատևել: Որպես օրինակ, դիտարկենք ներկայիս իրողությունները, երբ պետությունն իր առողջապահական գործառույթն իրականացելիս բախվել է նախադեպը չունեցող խնդրի, այն է՝ չկառավարվող մահաբեր համաճարակը: Համաճարակի դեմ պայքարի ընթացքում պետության կարիքները պարբերաբար ավելանում են հավելյալ ֆինասական, մարդկային, տեխնիկական և այլ տեսակի ռեսուրսների տեսքով: Արդյո՞ք հնարավոր է մի իրավիճակ, երբ պետությունը հայտարարի, որ սահմանին կանգնած զինվորները և պայմանագրային զինծառայողները մեզ համար այս պահին առաջնային չենև բանակին հատկացված ռեսուրսները փոխանցի առողջապահական համակարգին: Պատասխանը միանշանակ է՝ ոչ, քանի որ պետությունն իր անվտանգության ապահովման գործառույթը պարտավոր է սպահովել 24 ժամյա անդադար ռեժիմով: Ինչպես արդեն նշեցի, պետական կառավարման մյուս բոլոր հիմնական գործառույթները հավասարազոր են և նույնպես ենթակա են կատարման անընդհատության ռեժիմով: Այս պահին մահաբեր վարակի դեմ պայքարի պետության գլխավոր գործիքը մարդկանց ինքնամեկուսացման պայմանների ապահովումն է, ինչը ենթադրում է իրավիճակից բխող սոցիալական և տնտեսական մարտահրավերներ: Պետության հիմնական գործառույթներից որևէ մեկի խափանումը չի կարող հիմնավորվել մեկ այլ հիմնական գործառույթի ապահոման անհրաժեշտությամբ: Ժողովրդավարական և սոցիալական պետությունն իր տնտեսական և սոցիալական գործառույթների շրջանակում պարտավոր է անհատի համար ապահովել ազատ շուկայական և մրցակցային պայմաններում բարիք ստեղծելու և սպառելու իրավունքը, ինչպես նաև սոցիալական պաշտպանվածության իրավունքը: Այսօր մենք բախվել ենք մի իրողության, երբ պետությունն իր առողջապահական խնդիրը լուծելու համար, պարտադրված զրկել է քաղաքացիների գերակշիռ մասին տնտեսվարելու և վաստակելու իրավունքից: Պետության գործողություններն օրինական են և օրինաչափ, սակայն միևնույն է վերջինիս չեն ազատում իր ոչ պակաս կենսական նշանակություն ունեցող գերծառույթների իրականացումից:
Հաշվի առնելով վերոհիշյալ հանգամանքները, պետությունն առնվազն պետք է պարտավորվածություն զգա ապահովել իր քաղաքացիներին կենսաապահովման մինիմալ պայմաններով, որպեսզի չշեղվի իր բնականոն հունից և հնարավորինս քիչ վնասներով դուրս գա այս իրավիճակից: Հակառակ դեպքում մարդիկ պարտադրված դուրս կգան ինքնամեկուսացման ռեժիմից և կվերադառնան իրենց աշխատաքային առօրյային, որի հետևանքով պետությունը կզրկվի համաճարակի դեմ պայքարի ամենաարդյունավետ գործիքից, արդյունքում ունենալով առողջապահական ռիսկերի կտրուկ ավելացում: Եթե այսօր արդեն զարգացած երկրները սկսում են գնալ տնտեսությունների վերագործարկման ճանապարհով, ապա մեր երկրում դժվար կացությունից ելնելով են քաղաքացիները նախաձեռնում տնտեսական գործունեություն: Ենթադրում եմ, որ եթե մոտակա օրերին պետությունը տնտեսական և սոցիալական խնդիրների լիարժեք լուծումներ չնխաձեռնի (ընդլայնի հակաճգնաժամային փաթեթների շահառուների շրջանակը, ավելացնի նոր ավելի արդյունվետ փաթեթներ), պարտադրված կլինի տնտեսությունը գործարկի ոչ թե մասնակի, այլ ամբողջ ծավալով: Զարգացած երկրները պարտադրված են վերագործարկում տնտեսությունները, քանի որ իրենց շուկաներին անհրաժեշտ խոշոր ֆինանսական հոսքեր ապահովելու սահմանափակ հնարավորություններ ունեն (պետական պարտքի ծավալները սովորաբար գերազանցում են երկրի ՀՆԱ-ի ծավալներին): Այդ առումով, մեր երկրում վիճակն այդքան էլ բարդ չէ, որովհետեվ մեր երկրի պետական պարտքը գտնվում է ՀՆԱ-ի 50% շրջանակում, ինչը միջազգային չափորոշիչներով համարվում ցածր և կառավարելի ֆինանսական բեռ: Սա հնարավորություն է տալիս կառանտինի պայմաններում առնվազն երեք ամսվա համար անհրաժեշտ ֆինանսական հոսքեր ապահովել:
Հուսանք, տնտեսության վերագործարկումից առաջ կլինի հաշվարկ և ռիսկերի գնահատում, թե ինչքան կծախսի պետությունը, եթե մեր ազգաբնակչությանը պահի կառանտինի պայմաններում հավելյալ մեկ-երկու ամիս `ապահովելով լիարժեք սոցիալական և տնտեսական աջակցություն, ինչից հետո նոր կվերագործարկի, քանի որ ողջ ծավալով վերագործարկումը կարող է կտրուկ ավելացնել վարակակիրների թիվը՝ կանգնեցնելով պետությանն ավելի լուրջ ու ծանր ֆինանսական հոգսերի առջև: Ինչպես ասում են, «ժլատը վճարում է կրկնակի», հուսով եմ դա մեզ չի սպառնա: Քաղաքացու պահանջն արդար է, երբ սոցիալական պաշտպանություն է պահանջում մի երկրից, որն իրեն հռչակել է ժողովրդավարական և սոցիալական պետություն:
Տնտեսագետ Էդուարդ Պետրոսյան
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/19/2024 08:26 Ինչպես են այս տարի նշելու Քաղաքացու օրը․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:18 Ինչո՞ւ ուղղաթիռով․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:15 Հայաստանում դպրոցներ են փակվում. Փաշինյանը խաբել է մաս 202. «Ժողովուրդ»
- 04/19/2024 08:13 ՊԵԿ նախկին փոխնախագահը հրավիրվել է դատախազություն․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:10 Մասնակցե՞լ, թե՞ չմասնակցել «պառադին»․ «Հրապարակ»
- 04/19/2024 08:02 Ի՞նչ է փոխվել․ ինչո՞ւ Փաշինյանը հետողորմյա արեց․«Հրապարակ»
- 04/19/2024 07:55 Հիվանդանոցներում պետպատվերով բուժումները կասեցվել են. քաոս. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
Մեկնաբանություն
- 04/19/2024 13:36 Խոշտանգման հետևանքները՝ Շենգավիթի քննչական բաժնում․ փաստաբանն ահազանգում է
- 04/18/2024 16:43 Ֆրանկ Փելոնն ԱՄՆ-ին կոչ է արել ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին
- 04/18/2024 15:26 Ալիևը ասել է քայլերի հաջորդականությունը՝ սկզբում կպահանջեն ոչ անկլավային տարածքները, հետո անկլավայինը, հետո ճանապարհներ կուզեն դեպի անկլավներ. սա ՀՀ օկուպացիայի ու խեղդելու ծրագիր է.Հայրապետյան
- 04/18/2024 11:52 Վաղը Սամվել Վարդանյանին հրավիրում են հարցաքննության․խոշտանգման գործով սայլը տեղից շարժվում է․ փաստաբան
Արխիվ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
- 04/19/2024 22:52 Ծնողները դստեր ննջասենյակում հայտնաբերել են մանկապիղծի թաքնված տեսախցիկը
- 04/18/2024 23:54 Սուրճի ևս մեկ օգտակար հատկություն է հայտնաբերվել
- 04/18/2024 23:38 Կինը բժշկի այցի շնորհիվ բացահայտել է ամուսնու դավաճանությունը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ