Փաստ ինֆո

Անցած տարի պաշտոնական վիճակագրությունը Հայաստանում բավական բարձր աճ արձանագրեց։ Թվում էր, թե դա տեղափոխվելու է նաև այս տարի։ Սակայն այս տարվա սպասումները բավական համեստ են։ 

Ակնկալվում է 5 տոկոսից ցածր տնտեսական աճը, իսկ դա այն աճը չէ, ինչի հետ կարելի է մեծ հույսեր կապել`սոցիալական իրավիճակի փոփոխության և մարդկանց կյանքի պայմանների բարելավման առումով։ Որպեսզի հասարակությունը զգա տնտեսական աճի ազդեցությունը, անհրաժեշտ է, որ այն ոչ միայն բարձր լինի, այլև որակյալ։ Զարմանալի չէ, որ նախորդ տարվա զարգացումներից հետո հասարակության սոցիալական կյանքում շատ բան չփոխվեց։ Եթե համարենք, որ աճի սպասումներն այս տարի ավելի ցածր են, ապա պետք է ենթադրել, որ շատ բան չի փոխվելու նաև այս տարի։
Հայաստանի այս տարվա տնտեսական աճի ակնկալիքները բարձր չեն ոչ միայն կառավարության, այլև միջազգային կազմակերպությունների մոտ։ Ու դրա համար հավանաբար լուրջ պատճառներ կան։

Չնայած ընձեռնված հնարավորություններին, այնուհանդերձ կառավարությունը չկարողացավ բավարար հիմքեր ստեղծել հետագա կայուն զարգացումների և բարձր աճի համար։ Թերևս պատահական չէ, որ գրեթե բոլոր ոլորտներում աճի սպասելիքներն այս տարի անհամեմատ ավելի ցածր են։

Արդյունաբերության մեջ աճի պոտենցիալը գնահատվում է հազիվ 5 տոկոս։ Ծառայությունների ոլորտում սպասումներն ընդամենը 6 տոկոսի սահմաններում են։ Մեծ ակնկալիքներ չկան շինարարության մեջ։ Աճի պոտենցիալը այս ոլորտում գնահատվում է ընդամենը 4 տոկոս։ Կառավարությունը գրեթե զարգացումներ չի տեսնում գյուղատնտեսության համար։ Ու դրա վկայությունը կանխատեսվող ընդամենը 0,5 տոկոս աճն է։

Տնտեսական զարգացումներից բացի, մեծ սպասելիքներ չկան նաև ֆինանսական ոլորտում։ Խոսքը հատկապես բյուջեն եկամուտների բարվելաման մասին է։ Ստվերային տնտեսության դեմ անհաշտ պայքարող կառավարությունը դրել է համախառն ներքին արդյունքի մեջ հարկերի մասնաբաժինը ընդամենը 0,3 տոկոսով ավելացնելու նպատակ։

Այդպես է, որովհետև այլևս չկա այն հիմնական գործոնը, որ նախորդ տարի դարձավ հարկային եկամուտների բարձր աճի ապահովման և ՀՆԱ-հարկեր հարաբերակցության բարելավման հիմքը։ Խոսքը` տրանսպորտային միջոցների աննախադեպ ակտիվ ներմուծման մասին է, որի արդյունքում բյուջեն ստացավ առնվազն 55 մլրդ դրամի չպլանավորված եկամուտ։

Այս տարի բյուջեն եկամտային խնդիրների կարող է բախվել նաև Հարկային օրենսգրքի այն փոփոխությունների հետ կապված, որոնցով կառավարությունը որոշեց թուլացնել բարձր եկամուտներ ունեցողների կամ սոցիալապես համեմատաբար ավելի ապահովների հարկային բեռը։

Սպասումները, որ դրա փոխարեն բեկում կարձանագրի միկրոբիզնեսը, հիմնավորված չեն։ Այն արտոնությունները, որոնք տարեսկզբից գործելու են միկրոբիզնեսի համար` հեռու են այդպիսի հիմքեր ստեղծելուց։

Հայաստանի տնտեսությանը օդ ու ջրի պես ներդրումներ են պետք`տնտեսության արտադրողականությունը բարձրացնելու համար։ Հայաստանի տնտեսության արտադրողականությունը շատ ցածր է ու քանի դեռ չկան ներդրումներ, անհնարին է սպասել երկարատև և կայուն աճ։ Այդ պայմաններում անիմաստ է լուրջ հույսեր փայփայել նաև տնտեսական ակտիվ զարգացումների հետ կապված։

Աղբյուր` Փաստինֆո