Փաստ ինֆո

Կառավարությունն այսօրվա նիստին հավանություն տվեց «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքում և «Պաշտոնատար անձանց գործունեության ապահովման, սպասարկման և սոցիալական երաշխիքների մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրինագծերի փաթեթին՝ այն համարելով անհետաձգելի։

Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանի առաջարկով փաթեթը խորհրդարանը կքննարկի արտահերթ նիստով։

Հիշեցնենք, սա այն նախագիծն է, որը մասնագիտական շրջանակների կողմից սուր քննադատության էր արժանացել ու ստացել «պետական մակարդակով ՍԴ դատավորներին կաշառելու» պիտակը։

Նախագիծը ՍԴ դատավորներին վաղ կենսաթոշակի անցնելու, պարզ ասած, հեռանալու համար երաշխիքներ է տրամադրում՝ մինչեւ 2020 թվականի հունվարի 31-ը հրաժարական ներկայացնելու դեպքում գործող կարգավիճակի ու աշխատավարձի պահպանման տեսքով։

Սահմանադրական դատարանի եւ նրա նախագահ Հրայր Թովմասյանի շուրջ ընթացող զարգացումների ֆոնին , այս նախագիծը, փաստորեն, իշխանության համար անցանկալի ՍԴ գործող դատավորներից ազատվելու տարբերակներից մեկն է։

Փաստաթղթրի հիմնավորման մեջ նշված է, որ 2015 թվականի սահմանադրական փոփոխությունները նշանավորեցին նոր Սահմանադրական դատարան ունենալու՝ սահմանադրի տեսլականը, բայց ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ սահմանադրությամբ նախատեսված Սահմանադրական դատարանի կազմավորման մոդելը դեռևս լիարժեքորեն կյանքի չի կոչվել:

Նկատենք, որ այս հենց այս մտահոգությունն էր առաջ քաշում ՍԴ-ի դատավոր եւ իրեն ՍԴ նախագահ հռչակած Վահե Գրիգորյանը, երբ հանդես եկավ ՍԴ-ում իր կարծիքով գոյություն ունեցող ճգնաժամի եւ այն հաղթահարելու ուղիների մասին հայտնի նամակով։ Ի դեպ, նույն նամակում առաջարկվող լուծումներից մեկը հենց ՍԴ՝ դատավորների վաղ կենսաթոշակի անցնելու հնարավորության ստեղծումն էր։

Կառավարության նիստին վարչապետ Փաշինյանը հայտարարեց, որ 2015թ Սահմանադրական փոփոխությունների քարոզարշվին վերը նշված մոդելը լայնորեն քարոզվել է։ Նշեց, որ ըստ այդմ, ՍԴ-ի դատավորների պաշտոնավարման ժամկետ է սահմանված 12 տարին, իսկ նախագահի համար՝ 6 տարին, որին պետք է ընտրի ՍԴ-ն։

«Այս բոլոր դրույթները ուժի մեջ են մտել մյուս դրույթների հետ, բայց այս փոփոխություններով նախատեսված դրույթները հնարվոր չի լինի իրականացնել առնվազն մինչեւ 2035թ»,-հայտարարեց Փաշինյանը, շարունակելով. «Փաստորեն, հեղինակները մի կողմից ասել են, թե գտել են երազանքի ՍԴ-ի մոդելը, մյուս կողմից արել գործողություններ, որոնք ՀՀ-ին մինչեւ 35 թվիվը թույլ չեն տալու ունենալ երազանքի ՍԴ»։

Նկատենք, որ նշված մեխանիզմի ներդրման վերաբերյալ փորձագիտական կարծիք էր հայտնել Վենետիկի հանձնաժողովը, որը շեշտել էր՝ կարգավորումը բացառապես կամավոր պետք է լինի։ Չնայած այս հանգամանքին իրավաբանական հանրույթը լուրջ կասկածներ ունի կամավորության սկզբունքի հետ կապված։

Նշենք, որ գործող ՍԴ 9 անդամներից միայն 2-ը՝ Արման Դիլանյանն ու Վահե Գրիգորյանն են խորհրդարանի կողմից ընտրվել գործող Սահմանադրության՝ ամբողջությամբ ուժի մեջ մտնելուց ՝2018 ապրիլ 9-ից հետո։ Մյուս 7 դատավորներն ընտրվել են նախորդ Սահմանադրության կարգավորումների շրջանակում։

Սա նշանակում է, որ իշխանությունը, ինչպես Նիկոլ Փաշինյանը ձեւակերպեց, սահմանադրի «երազած ՍԴ»-ի ձեւավորման համար առնվազն ակնկալում է, որ գործող ՍԴ –ի 7 դատավորները կամավոր կօգտվեն վաղ կենսաթոշակի անցնելու մեխանիզմից։

Նախագծի հիմնավորման մեջ նշվում է, որ մեծ թվով դատավորների կողմից հրաժարական ներկայացվելու դեպքում հնարավոր ճգնաժամը կանխելու նպատակով առաջարկվում է կարգավորում, համաձայն որի, եթե վաղ կենսաթոշակի անցնելու նպատակով հրաժարական է ներկայացրել ՍԴ-ի ավելի, քան երեք դատավոր, ապա ՍԴ դատավորի թափուր տեղի համար ընտրությունն անցկացվում է սահմանված ՍԴ-ի դատավորի թափուր տեղի համար թեկնածուների առաջադրումներ կատարելու համար օրենքով սահմանված ժամկետը լրանալուց հետո՝ 15 օրյա ժամկետում:

Աղբյուր` Փաստինֆո