ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկությունների ստացման սահմանափակումը վերացնող նախագիծը կարող է կամայականությունների հանգեցնել. Սիրանուշ Սահակյան 09/12/2019 20:28 | Հարցազրույց
Կառավարությունն այսօրվա նիստում ընդունել է «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» և ««Բանկային գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրինագծերի փաթեթը, որով նախատեսվում է առանձին դեպքերում հնարավորություն ստեղծել՝ ստանալ բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկություններ առանց սուբյեկտային սահմանափակման: Ներկայիս կարգավորումներով նման տեղեկություններ հնարավոր է ստանալ միայն կասկածյալ ու մեղադրյալ հանդիսացող անձանց վերաբերյալ։ Առաջարկվող փոփոխությունների ու հնարավոր ռիսկերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է «Իրավական ուղի» ՀԿ համահիմնադիր, Բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիկայի հանձնաժողովի նախկին նախագահ Սիրանուշ Սահակյանի հետ։
-Տիկին Սահակյան, կառավարությունը նախագծերի փաթեթի ընդունումը հիմնավորում է կոռուպցիայի դեմ պայքարի արդյունավետության ապահովմամբ։ Վարչապետը կառավարության նիստին հայտարարեց՝ կամ պայքարում ենք կոռուպցիայի դեմ, կամ չենք պայքարում, որովհետև կիսապայքարը ընդունելի չէ։
-Նախագծի կարգավորումն ուղղակի կապ չունի կոռուպցիայի դեմ պայքարի հետ եւ ոչ էլ միտված է կոռուպցիոն հանցագործություններով որպես կասկածյալ կամ մեղադրյալ չհանդիսացող անձանց բանկային տվյալներին տեղեկանալուն։ Եթե ուսումնասիրում ենք հանցագործությունները, շուրջ 60 հանցագործություն է նախատեսված, ընդ որում, ամենաընդգրկուն ցանկով՝ սկսած հոգեբուժական հիվանդանոցում ապօրինի պահելուց մինչեւ սպանություն, հափշտակություն, նաեւ այնպիսի հանցագործություններ, ինչպիսիք են, օրինակ` անասնաբուժական կանոններ խախտելը։ Այսինքն, այդ ցանկի ուսումնասիրությունից հստակ է, որ միջոցառումը միտված չէ կոռուպցիայի դեմ պայքարին, ոչ էլ՝ փողերի լվացման կամ ահաբեկչության դեմ պայքարին։ Միջազգային պրակտիկայում, քանի որ բանկային գաղտնիք հանդիսացող տվյալների ձեռքբերումը ներխուժում է մարդու մասնավոր կյանքի, եւ որպես կանոն, ֆինանսական ինստիտուտների կայունության տեսանկյունից ավելի խիստ ռեժիմ է նախատեսում, նման բաց կարգավորումները նախատեսվում են իմ մատնանշած նպատակներով՝ կոռուպցիայի դեմ պայքար, փողերի լվացում, կազմակերպված հանցավորություն եւ այլն։ Այս նախագիծը շատ լայն հանցագործություններ է նախատեսել եւ խնդրահարույց հարցերից մեկն այն է, որ հստակ չէ, թե ինչ չափանիշներով են որոշվել այդ հանցագործությունները։ Իհարկե, դա միակ խնդիրը չէ։ Գաղափարը չհերքելով, որովհետեւ ես ինքս էլ կարծում եմ, որ առանձին հանցագործությունների դեպքում պայքարը կարող է արդարացնել նաեւ մեղադրյալի կամ կասկածյալի կարգավիճակ չունեցող անձանց հասանելիությունը, գտնում եմ, որ այն բավարար երաշխիքներ չունի եւ պրակտիկայում կարող է կամայականությունների հանգեցնել։ Նախ, կասկածյալ կամ մեղադրյալ չներգրավված անձը շատ ընդհանրական է եւ օբյեկտիվ սահմանափակման դրսեւորում չկա։ Օրինակ , կոնկրետ գործի հետ ողջամիտ կապը, առնչակցությունը հանցագործությանը, որ թեեւ բավարար ապացույցներ ձեռք չի բերել վարույթն իրականացնող մարմինը, որ անձը հանդիսանում է կոռուպցիոն գործով կասկածյալ կամ մեղադրյալ, բայց դրա հետ մեկտեղ ունի բավարար ապացույցներ՝ հիմնավորելու անձի կապը տվյալ հանցագործությանը։ Այս տեսանկյունից, ստացվում է, որ ցանկացած անձի բանկային տվյալներին, որը որեւէ առնչություն չունի հանցագործությանը, որը որեւէ կարգավիճակ չունի, այս ընթացակարգի շրջանակներում կարող է հասանելիություն տրվել։ Ընդ որում, քրեական գործ հարուցելու որոշման տեսանկյունից դատական վերահսկողությունը առերեւույթ հանցագործության մասին փաստերի նկատմամբ խիստ սահմանափակ է եւ այստեղ հնարավոր կամայականությունները չափազանց լայն են։ Այսինքն, արհեստականորեն կարող են գործ հարուցել եւ այդ հարուցված գործի շրջանակում ցանկացած անձի բանկային գաղտնիք հանդիսացող տեղեկություններին հասանելիություն ունենալ։ Այսինքն, չափելի անձանց շրջանակ չկա։ Մյուս խնդիրը այն է, որ էական հանգամանքներ բացահայտելու նպատակով կարող են այդ տվյալները հավաքել, բայց , թե ինչ կարելի է հասկանալ «գործի համար էական նշանակություն ունեցող հանգամանք» ասելով, չափազանց լայն է եւ ցանկալի կլիներ, որ առնվազն նեղացվեր։
-Հետհեղափոխական Հայաստանում մենք ականատես եղանք, թե ինչպես հանրահավաքի հարթակից վարչապետը բանկային գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ հրապարակեց, որը կապ ուներ աղմկահարույց քրեական գործի հետ։ Ի՞նչ եք կարծում, արդյո՞ք այս նախագիծը կարող է կապ ունենալ վերջին շրջանում ընթացող գործընթացների հետ եւ թաքնված քաղաքական նպատակներ հետապնդել ու ծառայել որպես միջոց՝ անցանկալիների նկատմամբ ճնշում գործադրելու համար։
-Ցանկացած իշխանություն նաեւ քաղաքական ենթատեքստ ունեցող գործերով չարաշահումներ թույլ տալու միտումներ ունի եւ ցուցաբերում է։ Միակ միջոցը, որը կապահովի, որ քաղաքական նպատակներով իրավական ինստիտուտները չխեղաթյուրվեն, այն օրենսդրական երաշխիքներն են, որոնք ի սկզբանե դրվում են եւ հետագայում իրավակիրառ պրակտիկայում պետք է բացառեն այդ հնարավորությունը եւ պաշտպանության հնարավորություն տան անձանց։ Ինձ համար մտահոգիչ է այն, որ առանձին հանցագործությունների քննության ժամանակ արդարացված գաղափարի լուծումները կամայականության դեմ երաշխիքներ չեն տրամադրում եւ այս տեսանկյունից, ցանկացած դատական պաշտպանություն ավելի շատ լինելու է վերացական, որովհետեւ այդ միջամտության հիմքերը այնքան հսկայական են, որ չարաշահումների տեղիք են տալիս, որոնք տեղավորվում են իրավական կարգավորման մեջ։ Եվ եթե նմանատիպ կարգավորում կա, մենք չենք կարող բացառել հետագայում դրանց՝ քաղաքական նպատակներով լայնամասշտաբ օգտագործումը։
-Այս նախագիծը կապ ունի՞ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» նախագծի հետ։
-Կարծում եմ մյուս նախագիծն արդեն իսկ ինքնուրույն լուծումներ տվել է ու նախատեսել է շատ ավելի պարզեցված կարգով բանկային գաղտնիքին ծանոթանալու հնարավորություն ապօրինի գույքի ուսումնասիրությունների շրջանակներում, ընդ որում, այդ նախագծով նախատեսված կարգավորումները ավելի խնդրահարույց են , քան «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» և ««Բանկային գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրինագծերի փաթեթը։ Այսինքն, պետությունը այս պահին հետեւյալ քաղաքականությամբ է գնում՝ նա քրեադատավարական կարգավորումների շրջանակներում առհասարակ տարաբնույթ հանցագործություններով բանկային գաղտնիքի հասանելիության մեխանիզմներ է ստեղծում՝ առանց լուրջ երաշխիքներ ստեղծելու անձանց համար եւ մյուս կողմից, շատ ավելի պարզ եւ թույլ դատական վերահսկողության ընթացակարգեր է նախատեսում կոռուպցիոն հանցագործությունների բացահայտման շրջանակներում,այսպես կոչված ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործերով ուսումնասիրությունների ժամանակ եւ այստեղ շատ մեծ գործիքակազմ է տալիս դատախազությանը՝ շրջանցելով քրեական դատավարությամբ նախատեսված շեմերը։
-«Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» նախագիծը նախատեսում է 50 մլն եւ ավելի դրամից բարձր արժեքի ապօրինի ճանաչված գույքի բռնագանձում պետբյուջե։ Այս շեմն արդարացվա՞ծ է։
-Նախ, այդ շեմն արդարացում չունի։ Մեր երկրում, գիտեք, 5 միլիոն դրամից ավելի գույքային ձեռքբերումը կամ պարտավորության նվազումը, եթե օրինական եկամուտներով չի հիմնավորվում, դիտարկվում է որպես ապօրիի հարստանալ։ Հիմա, ստացվում է, որ 5 միլիոնի շեղումը բավարար է՝ եզրակացնելու, որ ապօրինի հարստանալ կա եւ անձին ենթարկում են քրեական պատասխանատվության ՝ հանգեցնելով նաեւ գույքից զրկման, մինչդեռ, եթե հիմնավորվում է, որ 50 միլիոն դրամի եւ ավելի գույք ունի, կարծես թե պետությունը հետեւողականություն չի ցուցաբերում մինչեւ 50 միլիոնանոց, օրինակ, 40 միլիոնանոց գույքը բռնագանձելու տեսանկյունից, որը ցույց է տալիս, թե ինչքան անհետեւողական եւ անհամաչափ հանրային քաղաքականության հետ գործ ունենք ։ Երկրորդ, ամենախնդրահարույց հարցն այն է, որ իրենք ելնում են գալիս այն կանխավարկածից, որ այս միջոցառումը կարող է հետադարձ ուժ ունենալ եւ ուսումնասիրության առարկա կարող են դառնալ, օրինակ, ուսումնասիրությանը նախորդող 10 տարիների ընթացքում ձեռք բերված գույքը , բայց նույն տրամաբանությամբ քննարկման առարկա չեն դարձնում 15 կամ 20 տարի առաջ ապօրինի ձեռքբերված գույքի բռնագանձման հարցերը։ Մի կարգավորում ունեն, որով ուղղակիորեն նշվում է, որ նախագիծը չի տարածվելու 1991թ սեպտեմբերի 21-ից առաջ ձեռք բերված գույքերից առաջ, որը տրամաբանական է, որովհետեւ մենք նոր պետություն ենք ձեւավորել եւ նախորդ պետության իրավական խնդիրների մեջ ներխուժելը եւ հիմնավոր չէ եւ ռեսուրսատար է, բայց անհասկանալի է, թե անկախ պետության տեսանկյունից ինչո՞ւ է տարբեր նշանակություն տրվում ՝ գումարները թալանվել են 1995թ. իշխանությունների կողմից, թե՞ , օրինակ՝ 2015 թվականի ։ Այստեղ ես քաղաքական լուծումների եմ տեսնում, այլ ոչ թե իրավական։
-Եթե հաշվի առնենք, որ գործող իշխանությունը սերտ կապեր ունի Ձեր նշած ժամանակահատվածում իշխանության եղած անձանց եւ շրջանակների հետ, կարող՞ ենք նկատել, որ նախագիծը նրանց խնայել է։
-Կարգավորման մեջ ուղղակիորեն նշված է՝ ուսումնասիրությանը նախորդող 10 տարիները եւ բացառիկ դեպքերում՝ 1991-ից մինչև այդ 10 տարին, բայց կարծում եմ, որ պետք է ընդհանուր կանոն լինի եւ որեւէ նշանակություն չպետք է ունենա, թե որ քաղաքական ուժին պատկանող կամ հարող ներկայացուցիչներն են ապօրինի գույքի սեփականատեր դարձել։ Այս դեպքում, եթե լուծումները նման սկզբունքային լինեն, կարող ենք խոսել լուրջ ջանքերի մասին, որոնք միտված են պետականության ուժեղացմանը, հակառակ՝ խտրական կարգավորումների դեպքում մենք սկսում ենք հետեւություններ անել, որ գործընթացները ունեն առավելապես քաղաքական, այլ ոչ թե իրավական տիրույթ։
-Եվ վերջին հարցը, վերադառնանք «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» և ««Բանկային գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրինագծերի փաթեթին ։ Առաջարկվող փոփոխությունները չե՞ն վանի Հայաստան պոտենցիալ ներդրողներին։ Ինչպես ասում են՝ բիզնեսը գաղտնիություն է սիրում։
-Ընդհանրապես՝ այո, բանկային գաղտնիքի պաշտպանությունը գործոն է ներդրումային միջավայրի եւ ֆինանսական ակտիվության տեսանկյունից։ Կարծում եմ՝ բոլորին է հանրահայտ, որ Շվեյցարիան, Լյուքսեմբուրգը եւ այլ հայտնի բանկային կենտրոնները կարողացել են իրենց բանկային համակարգը կայացնել հենց բանկային գաղտնիքի պաշտպանության հետ կապված լուջ երաշխիքներ սահմանելով։ Կարծում եմ՝ եթե բավարար երաշխիքներ չնախատեսվեն եւ կամայական ձեւով ցանկացած անձի տվյալներին հասանելիություն տրամադրվի, որը հանցագործության հետ որեւէ առնչություն չունի, մենք ունենալու ենք գումարային մեծ արտահոսք ։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/25/2024 08:19 Տարածվել ա, կարդացվել ա՝ բավարար ա, էլի․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:16 Ընդդիմադիրները հիասթափված են․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:13 Ինչ ցանել ես, այն էլ կհնձես. Ծիծեռնակաբերդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո թերեւս, արժե թարմացնել ՔՊ-ականների հիշողությունը. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 08:10 «Քարֆուրի» տերերը հեռանում են Հայաստանից․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 08:03 Գերիների հարցով կակտիվանան․ «Հրապարակ»
- 04/25/2024 07:53 Դեսպան չնշանակվեց, կուսակցությունն էլ, փաստացի, գոյություն չունի. «Ժողովուրդ»
- 04/25/2024 07:50 Բնակարան, մեքենա․ ի՞նչ հայտարարագիր է ներկայացրել Տավուշի նոր դատախազը. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/24/2024 18:54 Հրդեհ Կամո գյուղում
- 04/24/2024 17:33 Նոր Գեղիում բախվել են «Mercedes»-ը, «06»-ն ու տրակտորը. պապը, տատը, նրանց դուստրն ու 2 անչափահաս թոռները տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 04/24/2024 13:15 Եղանակը առաջիկա 5 օրերին
- 04/24/2024 10:18 Քաղաքացին նախկին ճոպանուղու շենքի 2-րդ հարկից ընկել է զրոյական հարկ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ