Փաստ ինֆո

«Այսօրվա իշխանության մեջ գտնվող երիտասարդների մեծ մասի ծնողները եղել են 1991-95 թվականի կեղծիքների հոր՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի կամակատարները, մեծ մասի ծնողները եղել են պաշտոնյաներ այն ժամանակ եւ դրել են կեղծարարության հիմքերը տեղական մակարդակով: Հիմա ի՞նչ, դնելու են իրենց հայրերին դատեն՝ որպես կեղծարարության մասնակիցնե՞ր, թե ընտրովի պետք է հարցին մոտենան, այնպես, ինչպես այս հակակոռուպցիոն պայքարի, բռնել-բաց թողելու քայլերն են»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց 1991-95 թթ ԳԽ խատգամավոր Ալբերտ Բաղդասարյանը՝ անդրադառնալով կառավարության անցումային արդարադատության ՝ կառավարության ներկայացրած գործիքակազմին:

Հիշեցնենք, որ Արդարադատության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել «Դատական և իրավական բարեփոխումների 2019-2023 թվականների ռազմավարությունը եւ դրանից բխող գործողությունների ծրագիրը հաստատելու մասին» կառավարության որոշման նախագիծը, որտեղ նշվում է, որ անցումային արդարադատության գործիքակազմի շրջանակում պետք է հավաքվեն մարդու իրավունքների զանգվածային, պարբերական խախտումների վերաբերյալ փաստերը: Այդ շրջանակն ընդգրկում է նաեւ 1991 թվականի սեպտեմբերից ի վեր տեղի ունեցած բոլոր ընտրական գործընթացները, 1991 թվականի սեպտեմբերից ի վեր հետընտրական գործընթացում տեղի ունեցած քաղաքական հետապնդումներ:

Ալբերտ Բաղդասարյանի կարծիքով, այս մոտեցումը շատ վտանգավոր է եւ պարունակում է հերթական անգամ հասարակությանը տարանջատելու ռիսկեր: «Շատ խորը եւ վտանգավոր բան է թաքնված դրա տակ: Դա լավագույն դեպքում կծառայի բաժանիր, որ տիրես նպատակին»: Ըստ նրա, անհրաժեշտ է հաստ կարմիր գիծ գծել նախորդ եւ այս կյանքերի միջեւ, գնահատել նախորդ կյանքը եւ նորը կառուցել, ոչ թե անընդհատ հետ դառնալ ու փորփրել անցյալը:

Անդրադառնալով 1991 թվականից ի վեր տեղի ունեցած ընտրակեղծիքներն ու մարդու իրավունքների խախտումներն ուսումնասիրող Փաստահավաք հանձնաժողովի ստեղծման գաղափարին, ԳԽ պատգամավորն ասաց. «Անցյալը փորփրողները երբեք իրենց անցյալը չեն փորփրի, նրանք միշտ փորփրելու են նրանց անցյալը ումն իրենց է պետք, իսկ այդ հանձնաժողովը շատ կնմանվի Ապրիլյան պատերազմն ուսումնասիրող հանձնաժողովին»,-շեշտում է Ալբերտ Բաղդասարյանն ու շարունակում.«Պատկերացնո՞ւ եք այդ տեսակ հանձնաժողովներ ստեղծողները անկախ հանձնաժողով են ստեղծում, որ 1991 թվականից ի վեր ինչ-որ բան քննարկեն: Դա ինձ համար պետությունից բան չհասկացողի կամ միտումնավոր պետությունը թուլացնող, ժողովրդի մեջ միտումնավոր ապագան սպանող քայլ է, որը ոչինչ չի տա»:

Նշենք. որ ներկայացված նախագծում խոսք է գնում 1991-2018 թվականների ընթացքում Հայաստանում տեղի ունեցած խախտումների դեպքերի ուսումնասիրության և դրանց վերաբերյալ տեղեկությունների հավաքման համար Փաստահավաք հանձնաժողով ձեւավորելու անհրաժեշտության մասին, որի գործունեության վերջնարդյունքը զեկույցի հրապարակումն ու դրա հիման վրա կառավարությանն ու ԱԺ-ին խորհրդատվական եզրակացության ներկայացումն է լինելու: Ալբերտ Բաղդասարյանը անցյալը գնահատելու եւ դեպի ապագա նայելու 3 քայլ է տեսնում. «Քաղաքական գնահատական տալ նախորդ դարաշրջանին՝ նպատակ ունենալով հեռացնել նախորդ դարաշրջանի հիմքերն ստեղծող օրենսդրությունը եւ հատկապես Սահմանադրությունը, 2-րդ՝ հասկանալով, որ Սահմանադրությունը կեղծված է ինչ-ինչ նպատակներով, ստեղծել նոր Սահմանադրություն, այլ ոչ թե փոփոխություններ իրականացնել եւ 3-րդ՝ այս նոր Սահմանադրությամբ նախատեսված լիազոր մարմինների ընտրություններ իրականացնել»:

Մեկը մյուսից անջատելն, ըստ ԳԽ պատգամավորի, որեւէ արդյունք տալ չի կարող: Ալբերտ Բաղդասարյանի խոսքով, Նիկոլ Փաշինյանը կարողացել է ամբողջ քաղաքական դաշտին համոզել, որ ամենակարեւորը արդար ընտրություններն են եւ բոլոր հարցերին բալասան կտրվի, եթե արդար ընտրություններ տեղի ունենան, մինչդեռ, եթե համակարգը չի փոխվում , արդար ընտրությունները որեւէ բան փոխել չեն կարող, որովհետեւ համակարգի հիմքը, ըստ ԳԽ պատգամավորի, դրվել է Նախագահի մասին օրենքով, հետո 1995 թվականի, ապա՝ 2005 թվականի եւ այնուհետեւ՝ 2015թվականի կեղծված Սահմանադրությամբ:

«Արդար ընտրություններով կարող ես ընտրել նախագահ կամ վարչապետի կամ սուպերվարչապետի, որը այդ նույն Սահմանադրության ընդամենը մեկ կետով իրավունք ունի ուտել բոլորին, նա ֆանտոմն է: Մենք այդպես պետություն կկառուցե՞նք:Կամ կարող ենք Սահմանադրություն փոխել, բայց այնպիսի դատական համակարգ ունենալ, որ իշխանությունն անընդհատ նույն մասով ուզուրպացվի»,-կարծում է նա: Հանրային քննարկման դրված նախագծում, ի դեպ, խոսք է գնում սահմանադրական բարեփոխումների մասին:

Աղբյուր` Փաստինֆո