Փաստ ինֆո

Այլևս պարզ է, որ կառավարությանը չի հաջողվելու հետաձգել երրորդ երկրներից ավտոմեքենաներ ներկրելու Հայաստանին տրված արտոնյալ ժամկետը։ Իսկ դա նշանակում է, որ հաջորդ տարվա հունվարի 1-ի գործելու են բոլորվին այլ հարաբերություններ. մի քանի անգամ բարձրանալու է ավտոմաքսատուրքը, ինչի հետևանքով ավարտվելու է այն երանելի ժամանակաշրջանը, երբ Հայաստանը դարձել էր ավտոմեքենաների առք ու վաճառքի նպաստավոր շուկա` Եվրասիական միության տարածքում։

Այսօր ներմուծվող ավտոմեքենաների զգալի մասը, գուցե նույնիսկ մեծ մասը, մատակարարվում է ԵԱՏՄ անդամ երկրներ և առաջին հերթին Ղազախստան ու Ռուսաստան։ Այդ գործընթացը ավելի վաղ էր սկսվել, սակայն ակտիվացավ հատկապես վերջին մեկուկես-երկու տարիներին։ Դրա վկայություններից մեկն էլ ներմուծվող մեքենաների թվի կտրուկ ավելացումն է։ Անցած տարի այն հասավ 67 հազարի, ինչը ռեկորդային ցուցանիշ էր տրանսպորտային միջոցների ներմուծման առումով։

Ակտիվությունը պահպանվում է նաև այս տարվա ընթացքում։ Արդեն տարեսկզբի յոթ ամիսներին այնքան մեքենա է մտել Հայաստան, որքան անցած ամբողջ տարվա ընթացքում։

Ենթադրվում է, որ մինչև տարեվերջ ներմուծումը կարող է հասնել 120-130 հազարի, գուցե նույնիսկ ավելի շատ։ Թեև արդեն այժմվանից սկսել են որոշակի նախազգուշական միջոցառումներ կիրառել` հետագայում սպասվող խնդիրներից խուսափելու ակնկալիքով։ Մասնավորապես արգելափակվում են այն կայքերը, որտեղից հայաստանյան ներկրողները տրանսպորտային միջոցներ են ձեռք բերում։

Կառավարությունն անհանգստացած է, որ մաքսային նոր դրույքաչափերի ուժի մեջ մտնելուց հետո կարող է կանգնել լուրջ խնդիրների առաջ, եթե շարունակվի նույն տեմպով մեքենաների ձեռքբերումը։ Կասկած չկա, որ կգտնվեն բազմաթիվ ներմուծողներ, ովքեր չեն հասցնի տեղավորվել սահմանված ժամկետների մեջ։ Դժվար չէ պատկերացնել, թե դա ինչ հետևանք կարող է ունենալ։ Ոչ վաղ անցյալում կառավարությունը նման իրավիճակ առջև մեկ անգամ արդեն կանգնել է` աջ ղեկով տրանսպորտային միջոցների ներմուծման համար կիրառվող արգելանքի պատճառով։ Սակայն եթե այն ժամանակ դա հնարավոր եղավ կարգավորել ներքին օրենսդրական դաշտում, ապա հիմա իրավիճակը շատ ավելի բարդ է լինելու։

Բայց իհարկե խնդիրը միայն դա չէ։ Երրորդ երկրներից տրանսպորտային միջոցների ներմուծման մաքսային արտոնյալ ժամկետի ավարտից հետո շատերը կանգնելու են գործազրկության փաստի առջև։ Վերջին տարիներին բազմաթիվ քաղաքացիներ այս ոլորտում էին վաստակում իրենց հացը։ Մաքսատուրքերի բարձրացումից հետո նրանք կորցնելու են այդ հնարավորությունը։ Եվ ընդհանրապես կտրուկ կրճատվելու է Հայաստան մտնող տրանսպորտային միջոցների թիվը։

Սա խնդիր է դառնալու ոչ միայն ոլորտում զբաղված քաղաքացիների, այլև կառավարության համար, որը զրկվելու է բավական լուրջ բյուջետային միջոցներից։ Այսօր յուրաքանչյուր մեքենայի ներմուծումից պետական բյուջեն ստանում է միջին հաշվով շուրջ հազար դոլարին համարժեք գումար։ Դա նշանակում է, որ մինչև տարեվերջ բյուջետային եկամուտներն այս հատվածից կարող են հասնել ընդհուպ մինչև 120-130 մլն դոլարի։

Հաջորդ տարի այլևս նման ակնկալիքներ չեն կարող լինել։ Բյուջեն խոշոր գումարներ կկորցնի այս ոլորտում։

Ու չնայած այժմ դիտարկվում է մաքսատուրքի արտոնյալ ժամկետի ավարտից հետո ներքին օրենսդրության միջոցով հայաստանյան ներմուծողների համար որոշակի նպաստավոր դաշտ ստեղծելու հնարավորությունը, խոսքը մասնավորապես ավտոմեքենաների նրկրումը ավելացված արժեքի հարկից ազատելու մասին է, այնուհանդերձ դրա հավանականությունը մեծ չէ։ Այն անուղղակիորեն առնչվում է ԵԱՏՄ ամբողջ շուկային։ Եվ բացի այդ` հակասում է կառույցի տրամաբանությանը։

Այնպես որ, առաջիկայում կառավարությանը լուրջ փորձություն է սպասվում։ Երրորդ երկրներից տրանսպորտային միջոցների ներմուծման մաքսատուրքերի բարձրացումից մի կողմից տուժելու է պետական բյուջեն, մյուս կողմից` մեծանալու է գործազրկության վտանգը։ Կառավարությունը պատրաստ չէ ոլորտում զբաղված հազարավոր քաղաքացիներին այլընտրանքային աշխատանք առաջարկել։ Իշխանափոխությանը հաջորդած շրջանում աշխատատեղերի ստեղծման առումով այդպես էլ չհաջողվեց առաջընթաց ապահովել։ Ու որքան էլ վարչապետը ժամանակին խոսում էր 51 հազար աշխատատեղերի ավելացման մասին, փաստն այն է, որ Հայաստանում նոր աշխատատեղեր, եթե նույնիսկ ստեղծվում են, ապա այդպիսիք չափազանց քիչ են։

Աղբյուր` Փաստինֆո