Փաստ ինֆո

«Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի՝ Ռոբերտ Քոչարյանի եւ մյուսների գործով օրերս կայացված դատական ակտում, որով բավարարվել էր մեղադրող կողմի բողոքները՝ գործի վարույթը կասեցնելու եւ ՍԴ ուղարկելու Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի որոշման դեմ ներկայացված, նախագահող դատավոր Արմեն Դանիելյանը անդրադարձել է տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցչի՝ իրենց իրավունքները խախտելու վերաբերյալ հարցադրումներին, Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանական կողմի վարքագծին, ինչպես նաեւ՝ պաշտպանական կողմի ներկայացրած միջնորդության իրավաչափության հարցին։

1. Մասնավորապես, անդրադառնալով տուժողների իրավահաջորդների արդեն նախկին ներկայացուցիչ Վահե Գրիգորյանի կողմից բերված փաստարկին առ այն, որ խախտվել է կողմերի հավասարության և մրցակցայնության սկզբունքը, դատարանն արձանագրել է, որ շուրջ մեկ շաբաթ տևած կալանքի գործով լսումների ժամանակ մեղադրյալ Քոչարյանի պաշտպանները հնարավորություն են ունեցել դատարանին ներկայացնել սույն գործով վարույթը կասեցնելու և ՍԴ ուղարկելու մասին դիրքորոշումներ, մինչդեռ Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից  մայիսի 13-ին արգելվել է բողոքաբերների կողմից նիստին մասնակցությունը և  խնդրո առարկայի վերաբերյալ դիրքորոշում ներկայացնելը։

Ավելին՝ վերաքննիչ դատարանը՝ Արմեն Դանիելյանի նախագահությամբ, գտել է, թե  դատավոր Դավիթ Գրիգորյանն իրականում ոչ թե սեփական նախաձեռնությամբ է որոշում կայացրել քրեական գործի վարույթը կասեցնելու ու ՍԴ դիմելու մասին, այլ փաստացի բավարարել է պաշտպանական կողմի միջնորդությունը։ ( Նշենք, որ դատական ակտը դատավոր Դ.Գրիգորյանը կայացրել է մայիսի 20-ին՝ վկայակոչելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 292 –րդ հոդվածը, որն սահմանում է գործը դատական քննության նախապատրաստելիս ընդունվող որոշումների տեսակը։ Դրանք դատարանը կայացնում է միանձնյա – խմբ)։ Վերաքննիչ դատարանի դատավոր Արմեն Դանիելյանը կատարելով հետեւյալ  մեջբերումն առաջին ատյանի դատարանի որոշումից՝ «գործի նյութերի հետազոտման արդյունքներով, հաշվի առնելով նաև ՀՀ Սահմանադրական դատարան դիմելու վերաբերյալ մեղադրյալ Ռ.Քոչարյանի պաշտպաններ Հ.Խուդոյանի և Ա.Օրբելյանի ներկայացրած փաստարկները, ելնելով քրեական գործը ողջամիտ ժամկետներում քննելու և լուծելու քրեադատավարական օրենքի պահանջից, հաշվի առնելով, որ առկա են հիմնավոր կասկածներ կիրառման ենթակա իրավական ակտերի սահմանադրականության և ՀՀ Սահմանադրության նորմերի իրավական բովանդակության բացահայտման (մեկնաբանման) աոնչությամբ՝ դատարանը փաստում է, որ կիրառման ենթակա և գործի լուծման համար անհրաժեշտ նորմատիվ իրավական ակտերի սահմանադրականության հարցը պարզելու համար անհրաժեշտ է դիմել ՀՀ Սահմանադրական դատարան և քրեական գործի վարույթը կասեցնել» եւ եզրակացրել,  թե այդպիսով  որոշումը կայացվել է քրեական դատավարության օրենսգրքի 31-րդ հոդվածի կարգով կողմի միջնորդության հիման վրա։ Մինչդեռ, այս կապակցությամբ բողոքաբերներն իրենց դիրքորոշումներն արտահայտելու հնարավորություն չեն ունեցել, ինչով և խախտվել է Սահմանադրության 63-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված բողոքաբերների իրենց գործի մրցակցային սկզբունքով քննության ՔԴՕ 23-րդ հոդվածով նախատեսված իրավունքը։

Վերոգրյալը նկատի ունենալով՝ Վերաքննիչ դատարանը փաստել է, որ բողոքաբերների վերը վկայակոչված պնդումը` կողմերի հավասարության և մրցակցայնության սկզբունքը խախտված լինելու վերաբերյալ, հիմնավոր է և ինքնին ինքնուրույն հիմք է արդար դատական քննության իրավունքի խախտում արձանագրելու համար:

Դատարանը միաժամանակ արձանագրել է, որ հիշյալ որոշումը կայացնելիս Առաջին ատյանի դատարանը անտեսել է այդ թվում նաև տուժողների իրավահաջորդների և վերջիններիս ներկայացուցիչի` Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին եվրոպական կոնվենցիայով, ՀՀ Սահմանդրությամբ և քրեադատավարական օրենքով երաշխավորված արդար դատական քննության իրավունքը՝ արդյունքում թույլ տալով քրեադատավարական իրավունքի այնպիսի էական խախտում, որը կարող էր ազդել սույն քրեական գործով ներկայումս /այդ առնչությամբ/ ճիշտ որոշում կայացնելու վրա:
Ինչն ինքնին հիմք է սույն գործով վիճարկվող /գործն ըստ էության չլուծող/ դատական ակտը, այն է՝ Սահմանադրական դատարան դիմելու և քրեական գործի վարույթը կասեցնելու մասին որոշումը բեկանելու և քրեական գործը նույն դատարան նոր քննության ուղղարկելու համար:

2. Վերաքննիչ դատարանը հարկ է համարել անդրադառնալ նաև սույն գործով դատական նիստի ընթացքում պաշտպանության կողմի, մասնավորապես մեղադրյալ Ռոբերտ Քոչարյանի շահերի պաշտպանների դրսևորած վարքագծին. «Պաշտպանության կողմի առանձին ներկայացուցիչների մասնավորապես պաշտպաններ Մ.Պողոսյանի և Կ.Մեժլումյանի պատասխան ելույթները լսելուց հետո, պատասխան ելույթի համար ձայնը տրվել է մեղադրյալ Ռ.Քոչարյանի պաշտպաններին: Մինչդեռ, մեղադրյալ Ռ.Քոչարյանի պաշտպաններից Հ.Խուդոյանը պաշտպանության կողմից պատասխան ելույթի փոխարեն ներկայացրել է իր իսկ կողմից ստորագրված 19.06.2019թ. թվագրմամբ միջնորդություն` ՀՀ սահմանադրական դատարան դիմելու և քրեական գործի վարույթը կասեցնելու վերաբերյալ:

Պաշտպանության կողմը, ըստ էության, չի ցանկացել առկա փուլում պատասխան ելույթով հանդես գալ, փոխարենը, ըստ էության, ցանկացել է, պահանջ է ներկայացրել իր իսկ կողմից ներկայացված միջնորդությունը քննարկելու վերաբերյալ»,-նշված է որոշման մեջ։

Սրա առնչությամբ դատարանն արձանագրել է, որ վերաքննիչ դատարանի կողմից ըստ էության պաշտպանության կողմին առաջարկվել է հանդես գալ պատասխան ելույթով և այդ առնչությամբ ճշտվել է պաշտպանների դիրքորոշումը:

«Մինչդեռ, պաշտպանության կողմը պատասխան ելույթով հանդես գալու փոխարեն ցանկացել է, ըստ էության պահանջ է ներկայացրել, որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից քննարկվի վերը նշված միջնորդությունը, ըստ էության դրանով պայմանավորելով պատասխան ելույթով հանդես գալու հանգամանքը: Այլ կերպ ասած, Վերաքննիչ դատարանի դիտարկմամբ՝ պաշտպանության կողմն ըստ էության հրաժարվել է պատասխան ելույթի առնչությամբ առկա փուլում իր իրավունքներն ըստ էության իրացնելուց, փոխարենը փորձել է Վերաքննիչ դատարանին թելադրել /ուղղորդել/ իր սեփական օրակարգն, ինչն անընդունելի է:

Որպիսի պայմաններում, ստեղծված իրավիճակում պաշտպանության կողմն ըստ էության չարաշահել է իր դատավարական իրավունքները, ինչի արդյունքում ինքն իրեն զրկել է իր իրավունքներն իրացնելու հնարավորությունից»:

3. Անդրադառնալով նաեւ պաշտպանության կողմից նման միջնորդություն ներկայացնելու իրավաչափության հարցին՝ դատարանն արձանագրել է, որ խնդրո առարկային առնչվող ՀՀ Սահմանադրության 169-րդ հոդվածի 4-րդ մասով ամրագրված իրավակարգավորումներից հետևում է, որ դատարանները նորմատիվ իրավական ակտի սահմանադրականության հարցով դիմում են ՀՀ Սահմանադրական դատարան միայն այն դեպքում, երբ իրենց վարույթում գտնվող կոնկրետ գործի լուծումը հնարավոր չէ առանց վիճարկվող դրույթը կիրառելու:

«Բացի այդ, դեռևս 2019 թվականի մայիսի 07-ին թիվ ԵԴ/0253/01/19 քրեական գործը դատավոր Դ.Գրիգորյանի որոշմամբ ընդունվել է վերջինիս վարույթ:

Այլ կերպ ասած, մեղադրյալ Ռ.Քոչարյանի և մյուսների վերաբերյալ քրեական գործը ներկայումս գտնվում է Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի վարույթում /դատավոր Դ.Գրիգորյան/:

Մինչդեռ, Վերաքննիչ դատարանին դատական նիստում /գրասենյակի միջոցով/ պաշտպանության կողմից ներկայացված հիշյալ միջնորդությունը իր մեջ ներառում է նաև քրեական գործի վարութը կասեցնելու վերաբերյալ պահանջ, հետևաբար, առկա պայմաններում, այն որպես այդպիսին ի սկզբանե չէր կարող դիտարկվել իրավաչափ:
Դատարանն ընդգծել է նաեւ, որ պաշտպանության կողմի հիշյալ միջնորդությունը քննարկվող իրավիճակում, ինչպես հետաձգելու, այնպես էլ առանց քննության թողնելու իրավաչափ հիմքեր առկա չեն եղել, ինչը նման միջնորդության քննարկման արդյունքում պետք է հանգեցներ դրա /կոնկրետ/ լուծման, արդյունքում վերադաս դատարան բողոքարկման հնարավորության և ինչն իր հերթին կհանգեցներ գործի հնարավոր անհարկի ձգձգման:

Սա, ըստ դատարանի, պաշտպանության կողմի՝ առկա պայմաններում նման միջնորդություն ներկայացնելն ուղղված էր գործի հնարավոր անհարկի ձգձգելուն, ինչը ևս վկայում է պաշտպանության կողմից իր իրավունքներից ոչ բարեխիղճ օգտվելու, իր դատավարական իրավունքներն ըստ էության չարաշահելու մասին:

Ինչպես արդեն հայտնել են Վերաքննիչ քրեական դատարանը հունիսի 25-ին բավարարել է մեղադրող կողմի բողոքները եւ բեկանել  Երեւանի ընդհանուր իարվասության դատարանի՝ գործի վարույթը կասեցնելու եւ ՍԴ ուղարկելու մասին որոշումը։

Նշենք, որ այս որոշումը ենթակա է բողոքարկման  ստանալու պահից 15-օրյա ժամկետում։

Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպաննեն արդեն հայտարարել են, որ վերաքննիչ քրեական դտարանի որոշումները բողոքարկելու են։

Աղբյուր` Փաստինֆո