ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Խուզարկությունը չի կարող օգտագործվել մարդու մասնավոր կյանքը հրապարակայնացնելու նպատակով. Արթուր Ղամբարյան 03/07/2019 15:47 | Հարցազրույց
Ժողովրդավարական երկրներում տեղեկատվության ազատությունը ենթադրում է ոչ միայն քաղաքացու՝ տեղեկատվություն ստանալու իրավունքի իրացումը, այլ նաեւ պետական մարմինների հաշվետվողականության ապահովումը, ինչն իր հերթին կարեւոր գործիք է կոռուպցիոն դրսեւորումների դեմ պայքարի համար։ Իսկ քրեական գործերով տեղեկատվության ազատությունը նաեւ շոշափում է մարդու մի շարք հիմնարար իրավունքներ, որի չարաշահումը կարող է հանգեցնել մարդու իրավունքների խախտման։ Մինչդատական վարույթում տեղեկատվության ազատության հիմնախնդիրների վերաբերյալ «Փաստինֆո»-ի հարցերին է պատասխանում իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Արթուր Ղամբարյանը։
- Պարոն Ղամբարյան, նախ անդրադառնանք քրեական գործերով տեղեկատվության տրամադրման սկզբունքներին։ Գործող քրդատօրենսգրքի համաձայն՝ նախաքննական մարմինն ունի բացարձակ հայեցողական իրավունք՝ որոշելու՝ երբ եւ ինչ ծավալով տեղեկություններ հրապարակի կոնկրետ քրեական գործով նախաքննության արդյունքների մասին։ Միաժամանակ ունի նաեւ իրավունք՝ արգելելու կողմերին տրամադրելու որեւէ տեղեկատվություն՝ քննության մասին։ Որքանո՞վ եք սա իրավաչափ համարում։
- Ընդհանուր առմամբ՝ հանրային իշխանության որևէ մարմին չպետք է ունենա բացարձակ հայեցողություն: Իրավական պետության սկզբունքներից է այն, որ պետական մարմինների և պաշտոնատար անձանց հայեցողությունը պետք է ունենա իրավական սահմաններ:
Այսպես կոչված՝ նախաքննության գաղտնիքի գործող իրավակարգավորումն ըստ էության խորհրդային քրեադատավարական մտածողության իներցիայի արդյունք է, որը վերանայման կարիք ունի: Նախաքննության մարմինն այս կամ այն տեղեկատվությունը՝ որպես հրապարակման ոչ ենթակա տվյալ որակելիս, պետք է հետապնդի կոնկրետ և առարկայական իրավաչափ նպատակ: Ընդհանուր արգելքներ սահմանելը թույլատրելի չէ: ՀՀ սահմանադրական դատարանն 24.01.2012թ. ՍԴՈ-1008 որոշմամբ ընդգծել է, որ Նախնական քննության գաղտնիության սկզբունքն ինքնանպատակ չէ։ Սկզբունքային մոտեցումը պետք է լինի այն, որ նախնական քննության տվյալների հրապարակման թույլտվություն տալու` վարույթն իրականացնող իրավասու մարմնի հայեցողությունը չպետք է լինի բացարձակ: Այդ կապակցությամբ կայացված որոշումը պետք է հետապնդի նախաքննության շահերի իրական պաշտպանության նպատակ:
- Ի՞նչ ասել է նախաքննական գաղտնիք։ Վարույթն իրականացնող մարմինն արգելում է կողմին հրապարակել նախաքննության տվյալները, բայց արդյոք կա դրա սահմանումը։
- Տվյալ դեպքում խոսքը նախաքննական տվյալների հրապարակելու անթույլատրելիության մասին է: Իրավաբանության մեջ ձևակերպումներն ունեն կարևոր նշանակություն: Նախաքննական մարմինն այս կամ այն տվյալը հրապարակելու արգելք սահմանելիս, պետք է հստակեցնի, թե որ տվյալի մասին է խոսքը: Սկզբունքորեն անթույլատրելի է ընդհանրական հայտարարել, որ, օրինակ՝ հարցաքննության տվյալների հրապարակումն անթույլատրելի է: Բանն այն է, որ նման արգելք սահմանելը կարող է արգելափակել, օրինակ՝ այս կամ այն քննչական գործողության ընթացքը կամ արդյունքները բողոքարկելու իրավունքի իրականացումը: Մի կողմից՝ պաշտպանին զգուշացնում են քննչական գործողության ընթացքում հայտնած տվյալների հրապարակման անթույլատրելիության մասին, մյուս կողմից՝ փաստաբանն իրավունք ունի այդ գործողության ընթացքը կամ արդյունքները բողոքարկել, եթե դրանք վերաբերում են վստահորդի հիմնական իրավունքներին: Նման դեպքում հարց է ծագում՝ դատախազին կամ դատարանին ներկայացված բողոքներում քննչական գործողության ընթացքում ներկայացված տվյալները վկայակոչելն արդյոք խախտում է ՀՀ քր. դատ. օր-ի 201-րդ հոդվածը, արդյոք բողոքում այդ տվյալները վկայակոչելու համար պետք է ստանալ վարույթն իրականացնող մարմնի թույլտվությունը: Չէ որ բողոք ներկայացնելու դեպքում, այդ բողոքի բովանդակությանը ծանոթանում են ոչ միայն դատախազը և դատավորը, այլ նաև, օրինակ՝ գրասենյակի աշխատակիցները: Այս հարցերը կարգավորված չեն, ինչը փաստաբանի համար ստեղծում է անորոշություն:
- Դեպքեր են արձանագրվել, երբ նախաքննական մարմինը տեսանյութ է հրապարակել քննության արդյունքների մասին՝ ներառելով կադրեր նաեւ մարդու բնակության վայրում կատարված խուզարկություններից, կամ հրապարակելով նրա դիմանկարը։ Արդյո՞ք սա անհատական տվյալների, մասնավոր կյանքի պաշտպանության առումով խախտում չէ։
- Սա բավական նուրբ հարց է, որն իրավակիրառողից պահանջում է իրավական մշակույթի և մարդու հանդեպ պետական հարգանքի առկայություն: Խուզարկության նպատակն ապացույցների հավաքումն է, և ոչ թե նրա կենցաղի հրապարակայնացումը: Խուզարկությունը չի կարող օգտագործվել մարդու մասնավոր կյանքի տվյալները թաքնված կերպով հրապարակայնացնելու և նրան արատավորելու նպատակով։ Նման գործելավոճը վկայում է մարդու նկատմամբ պետության հարգանքի բացակայության կամ խախտման մասին:
- Հանրային դեմքերով ներգրավված քրեական գործերում անմեղության կանխավարկածը պե՞տք է գերակայի հանրության հետաքրքրության օբյեկտիվ պահանջին թե՞ այդ դեպքում հանրության տեղեկացված լինելու առավել խիստ պահանջը արդարացի է եւ ավելի շահեկան դիրքում։
- Այս դեպքում մրցակցում են երկու սահմանադրական արժեքներ՝ անմեղության կանխավարկածը և այս կամ այն գործի վերաբերյալ հանրության՝ տեղեկատվություն ստանալու իրավունքը: Մարդու իրավունքների կոնֆլիկտը կամ մրցակցությունը լուծվում է ոչ թե վերացական կանոններով, այլ յուրաքանչյուր կոնկրետ դեպքում մարդու իրավունքների հավասարակշռման (weighing and balancing) մեթոդով, որը չի ենթադրում միմյանց հետ կոնֆլիկտի մեջ գտնվող սկզբունքներից որևէ մեկի անվավերություն: Անմեղության կանխավարկածի և հանրության՝ տեղեկատվություն ստանալու իրավունքի մրցակցության դեպքում իրավակիրառ մարմինը, ով ունի հավասարակշռման մեթոդի կիրառման մասին նվազագույն պատկերացում, յուրաքանչյուր դեպքում պետք է կողմնորոշվի, թե որ արժեքն է գերակայող: Բոլոր դեպքերում, եթե նույնիսկ նախապատվություն է տրվում հանրության՝ տեղեկատվություն ստանալու իրավունքին, անմեղության կանխավարկածը պահանջում է պաշտոնական հաղորդագրություններում ձևակերպումների և շեշտադրությունների օգտագործման հարցում ցուցաբերել ծայրահեղ զգուշություն, նրբանկատություն և մարդու նկատմամբ դրսևորել հարգանք:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
03/29/2024 11:55 Աննկարագրելի քաոս էր,երեխաներին ասել ենք՝ չխոսեք,վերև չնայեք, թուրքերի միջով ենք գնում.գաղթը՝ ՇոշիցՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 03/29/2024 08:17 Ոսկեպարցիներն անհամբեր սպասում են․ «Հրապարակ»
- 03/29/2024 08:13 Սաղաթելյանները՝ իշխանության թիրախում․ «Հրապարակ»
- 03/29/2024 08:08 Դիանա Գալոյանը նոր պաշտոն կստանա՞․ «Հրապարակ»
- 03/29/2024 08:04 Փաշինյանը ոչինչ չի խնայում անձնական պաշտպանության համար․«Հրապարակ»
- 03/29/2024 07:57 Գյումրիում Նիկոլ Փաշինյանին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել. «Ժողովուրդ»
- 03/29/2024 07:48 Նոր դիվանագիտական սկանդալ է հասունանում արտգործնախարարությունում . «Ժողովուրդ»
- 03/29/2024 07:46 Բաղմանյանի մեղավորությունը չի հաստատվում, նրա դեմ ցուցմունք տվողը մեկ միլիոն դոլար պարտք է բանկին. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
- 02/13/2024 21:42 Ադրբեջանը խուսափելու է իրական բանակցային գործընթացից. որոշակի հանձնառություններ է ստանձնել՝ Իրանի դեմ կատարելու, որոնք իրականացնելու ցանկություն այս պահին չունի. Ձյունիկ Աղաջանյան
Մեկնաբանություն
- 03/28/2024 18:41 Հայ ժողովրդին վախեցնում է ադրբեջանի պատերազմով, իսկ ինքը վախենում է Արցախի նախագահից․ և ոչ միայն․․․
- 03/26/2024 13:03 Ադրբեջանի հերթական պահանջը. Արթուր Խաչատրյան
- 03/25/2024 18:12 ԱԺԲ-ն ներկայացրել է, թե ինչ պահանջներ են ներկայացվել Նոր Նորքի ոստիկանության բաժնի մոտ
- 03/25/2024 16:19 Մեկնարկում է «Արցախի երիտասարդության որոշիչ ձայնը» ծրագիրը. Մետաքսե Հակոբյան
Արխիվ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 03/28/2024 23:41 Վեց ծառայակիցների հետ սեռական հարաբերություն ունեցած ոստիկանը 500 հազար դոլար կստանա
- 03/28/2024 18:28 Կինը բռնել է ամուսնուն դավաճանելիս՝ առողջ ապրելակերպի հանդեպ ունեցած սիրո շնորհիվ
- 03/27/2024 23:52 Նույն քաղաքի երեք ուսուցչուհիների ձերբակալել են աշակերտների հետ սեռական հարաբերություններ ունենալու համար
- 03/27/2024 16:30 «Տիտանիկ»-ի հերոսուհու կյանքը փրկած դուռը աճուրդում վաճառվել է 718 հազար դոլարով
Հետաքրքիր է իմանալ
- 03/25/2024 18:55 Գիշերը Լուսնի խավարում է եղել. ինչ ազդեցություն ունի այն մարդու վրա
- 03/25/2024 16:49 Խաբարովսկի երկնքում անհայտ օբյեկտ են նկատել. (տեսանյութ)
- 03/25/2024 13:21 Արեգակնային բռնկումից հետո Երկիրը ծածկվել է հզոր մագնիսական փոթորիկով. սրանից ավելի ուժեղը գրանցվել է շուրջ 20 տարի առաջ
- 03/22/2024 17:29 Իլոն Մասկը ազդարարել է նոր ուղեղային իմպլանտի մասին, որը կույրերին թույլ կտա տեսնել