ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Աշխարհում ամեն օր մահանում է 7000 նորածին. ՅՈՒՆԻՍԵՖ 10/19/2017 17:27 | ԼՐԱՀՈՍ
Նյու Յորք, Ժնև, Վաշինգթոն, 19 հոկտեմբերի, 2017թ.-ն Ըստ ՄԱԿ-ի զեկույցի, 2016թ.-ին ամեն օր 15000 երեխա է մահացել մինչև 5 տարին լրանալը. այդ մահերի 46 տոկոսը կամ 7000 նորածին մահացել է կյանքի առաջին 28 օրերի ընթացքում:
Մանկական մահացության մակարդակն ու միտումները 2017 զեկույցում ասվում է, որ թեև 2016թ.-ին մինչև հինգ տարեկան երեխաների շրջանում արձանագրվել է մահացության նոր ցածր ցուցանիշ՝ 5.6 միլիոն երեխա 2000թ.-ի գրեթե 9.9 միլիոնի դիմաց, նույն ժամանակահատվածում մինչև 5 տարեկան մանկական մահերի նորածնային շրջանի մահացության համամասնությունը աճել է 41 տոկոսից՝ հասնելով 46 տոկոսի:
«2000թ.-ից ի վեր 50 միլիոն երեխայի կյանք է փրկվել, ինչը վկայությունն է կառավարությունների և զարգացման ծրագրերի գործընկերների լուրջ հանձնառության՝ լուծել կանխարգելի մանկական մահերի խնդիրը», – նշեց ՅՈՒՆԻԵՖ-ի առողջապահության բաժնի ղեկավար Ստեֆան Սվարթլինգ Փիթերսոնը (Stefan Swartling Peterson): «Բայց եթե մենք չանենք ավելին կանխելու երեխաների մահը ծնվելու առաջին իսկ օրը կամ ծնունդին հաջորդող օրերի ընթացքում, այս առաջընթացն ամբողջական չի լինի: Մենք ունենք անհրաժեշտ գիտելիքներ և տեխնոլոգիաներ, մենք պարզապես պետք է հասցնենք դրանք այնտեղ, որտեղ դրանց կարիքն ամենաշատը կա»:
Ըստ Մանկական մահացության գնահատման միջգերատեսչական խումբը կազմող կազմակերպությունների (ՅՈՒՆԻՍԵֆ, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպություն, Համաշխարհային բանկ, ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական հարցերի բնակչության բաժին) զեկույցի, ներկայիս միտումներով 2017-ից 2030թթ.-ի միջև ընկած ժամանակահատվածում 60 միլիոն երեխա, որոնց կեսը՝ նորածիններ, կմահանա մինչև 5 տարին լրանալը:
Նորածինների մահվան դեպքերի մեծամասնությունը տեղի է ունենում երկու տարածաշրջաններում՝ Հարավային Ասիայում (39 տոկոս) և Աֆրիկայի ենթասահարյան հատվածում (38 տոկոս): 5 երկրների՝ Հնդկաստան (24 տոկոս), Պակիստան (10 տոկոս), Նիգերիա (9 տոկոս), Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն (4 տոկոս) և Եթովպիա (3 տոկոս) բաժին է ընկնում արձանագրված բոլոր մահվան դեպքերի կեսը:
«Որպեսզի համընդհանուր առողջապահության ծածկույթ ապահովենք և որպեսզի ավելի շատ երեխաներ ապրեն և բարգավաճեն, մենք պետք է աշխատենք ամենաանբարենպաստ տարածքներում ապրող ընտանիքների համար»,- նշեց Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության ընտանիքների, կանանց և երեխաների առողջության բաժնի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Ֆլավիա Բուստրեոն (Dr Blavia Bustreo): «Հիվանդությունները կանխելու համար, ընտնանիքներն հարակավոր է ֆինանսական հզորություն, և պետք է, որ նրանց ձայնը լսելի լինի և որակյալ ծառայությունները մատչելի լինեն: Ծառայությունների բարելավումն ու ժամանակին իրականացվող խնամքը ծննդաբերության ընթացքում և հետո պետք է առաջնահերթ լինեն»:
Զեկույցում նշվում է, որ շատ կյանքեր կարելի է փրկել, եթե աշխարհում նվազի անհավասարությունը: Եթե բոլոր երկրները հասնեն բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում արձանագրվող մահերի միջին ցուցանիշին, մինչև 5 տարեկան երեխաների մահերի 87 տոկոսը կարելի էր կանխել և գրեթե 5 միլիոն կյանքեր կարող էին փրկվել 2016թ.-ին:
«Ճիշտ չէ, որ 2017 թ.-ին հղիությունն ու ծննդաբերությունը դեռ կանանց կյանքին սպառնացող պատճառներ են, և որ ամեն օր 7000 նորածին է մահանում»,- նշեց Համաշխարհային բանկի խմբի առողջության, սնուցման և բնակչության բաժնի գլխավոր տնօրեն Թիմ Էվանսը: «Առողջության համընդհանուր ծածկույթի հաջողության լավագույն չափանիշն այն է, որ յուրաքանչյուր մայր պետք է ոչ միայն հնարավորություն ունենա հեշտությամբ օգտվել առողջապահական ծառայություններից, այլև որ այդ ծառայությունները լինեն որակյալ և մատչելի՝ ապահովելով առողջ և որակյալ կյանք երեխաների և ընտանիքների համար: Մենք հանձն ենք առնում ընդլայնել մեր ֆինանսավորումը՝ աջակցելով երկրների պահանջներին այս ոլորտում, այդ թվում առաջարկելով նաև նորարարական մեխանիզմներ, ինչպիսին է Գլոբալ ֆինանսավորման կառույցը»:
Թոքաբորբը և փորլուծությունը գլխավորում են վարակիչ հիվանդությունների ցանկը, որոնք համաշխարհային մասշտաբով խլում են մինչև հինգ տարեկան միլիոնավոր երեխաների կյանքը՝ կազմելով մահացությունների համապատասխանաբար 16 և 8 տոկոսը: 2016 թ.-ին վաղաժամ ծննդի և ծննդաբերության ընթացքում առաջացող բարդությունները նորածինների մահացության 30 տոկոսի պատճառ են դարձել: Բացի մինչև հինգ տարեկան երեխաների շրջանում արձանագրված մահվան 5.6 միլիոն դեպքերից, ամեն տարի 2.6 միլիոն մեռելածնության դեպք է գրանցվում, որոնց մեծ մասը կարելի էր կանխարգելել:
Երեխաների կանխարգելելի մահացությանը կարելի է վերջ դնել՝ ա) բարելավելով հղիության և ծննդաբերության ընթացքում առողջապահության ոլորտի հմուտ մասնագետների ծառայությունների հասանելիությունը, բ) կենսափրկիչ միջամտությունների միջոցով, ինչպիսիք են պատվաստումները, կրծքով կերակրումը և մատչելի դեղորայքը, գ) մեծացնելով ջրի և սանիտարական պայմանների հասանելիությունը, որոնք ներկայումս անհասանելի են աշխարհի ամենաաղքատ համայնքների համար:
Զեկույցի մեջ առաջին անգամ տեղ են գտել նաև 5-14 տարեկան երեխաների մահացության մասին տվյալներ մահվան այլ պատճառներով, ինչպիսիք են պատահարները և վնասվածքները: 2016 թ.-ին մահացել է մոտավորապես 1 միլիոն 5-14 տարեկան երեխա:
«Այս նոր հաշվետվությունը ընդգծում է մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացությունը նվազեցնելու գործում 2000 թ.-ից սկսած զգալի առաջընթացը»,- ասաց ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի տնտեսական և սոցիալական հարցերով տեղակալ Լիու Ժենմինը (LIU Zhenmin): Չնայած այս առաջընթացին՝ տարբեր տարածաշրջաններում և երկրներում, հատկապես Աֆրիկայի ենթասահարյան հատվածում երեխաների կյանքի պահպանման գործում նշանակալի անհամաչափություններ դեռ կան: Այդուհանդերձ, այս տարիքում հեշտությամբ կարելի է կանխարգելել մահվան շատ դեպքեր պարզ, ծախսարդյունավետ միջամտությունների միջոցով, որոնք կատարվում են մինչև ծննդաբերությունը, դրա ընթացքում և անմիջապես հետո: Անհավասարությունը նվազեցնելը և ամենախոցելի նորածիններին, երեխաներին և մայրերին հասնելը կարևոր է Կայուն զարգացման նպատակների՝ երեխաների կանխարգելելի մահերին վերջ դնելու թիրախին հասնելու համար և երաշխավորելու, որ ոչ ոք չանտեսվի:
Զեկույցի մեջ նաև ասվում է, որ.
Աֆրիկայի ենթասահարյան հատվածում կատարված մոտավոր ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ յուրաքանչյուր 36 երեխայից մեկը մահանում է կյանքի առաջին ամսում, մինչդեռ աշխարհի բարձր եկամուտ ուեցող երկրներում այս հարաբերակցությունը կազմում է 1-ը յուրաքաչյուր 333-ի դիմաց:
Եթե առաջընթացի տեմպը չբարելավվի, ավելի քան 60 երկիր չի հասնի մինչև 2030 թ.-ը նորածինների կանխարգելելի մահացությանը վերջ դնելու ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման նպատակին, և կեսը չի հասնի մինչև 2050 թ.-ը յուրաքանչյուր 1,000 ծնունդից 12 նորածնային մահացության դեպք գրանցելու նպատակին: Այս երկրները կազմում են 2016 թ.-ին նորածնային մահացության դեպքերի մոտ 80 տոկոսը:
Իրավիճակը Հայաստանում՝
Վերջին 23 տարիների ընթացքում Հայաստանը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի աջակցությամբ կիսով չափ կրճատել է մանկական մահացությունը: 2015թ.-ի տվյալներով մանկական մահացության ցուցանիշը կազմել է 8.8՝ յուրաքանչյուր 1000 կենդանածնի հաշվով: Հայաստանում նորածինների 75 տոկոսը մահանում է կյանքի առաջին 28 օրերի ընթացքում:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/24/2024 08:18 Փաշինյանը տավուշցիներին երաշխիքներ չի տվել, որ Ադրբեջանին այլ տարածքներ չեն հանձնվելու․«Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:12 Սա դեռ թատրոնի առաջին արարն է․ «Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:08 Ամաչում են մարդամեջ դուրս գան․ «Հրապարակ»
- 04/24/2024 08:04 Հաջորդ քայլը լինելու է ապրիլի 24-ի հիշատակի օրվանից հրաժարվելը․«Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:20 Տավուշը պայքարում է, համայնքապետն ԱՄՆ-ում է․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:17 Ծիծեռնակաբերդ այցը պաշտոնական այցերի պրոտոկոլային մաս չէ․ ԱԳՆ-ն՝ Ղազախստանի նախագահի այցի մասին․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 08:14 Համերգն առանց տեղական «իշխանիկների»․ «Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/24/2024 10:18 Քաղաքացին նախկին ճոպանուղու շենքի 2-րդ հարկից ընկել է զրոյական հարկ
- 04/24/2024 00:29 ՃՏՊ՝ Աբովյան-Նոր Հաճն ավտոճանապարհին. կա տուժած
- 04/23/2024 22:26 Հրդեհ՝ Սիլիկյան թաղամասում
- 04/23/2024 18:18 Ձերբակալվածների պահման վայրում հայտնաբերվել է տղամարդու կախված մարմին, ով ձերբակալվել էր կնոջ մորը ծանր վնասվածք պատճառելու համար
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ