Փաստ ինֆո

Հայաստանում դեռևս վերջնականապես ձևավորված չէ բարոյական վնասի հատուցմանը վերաբերող նոր իրավակարգավորումներին առնչվող դատական պրակտիկան:

Այս մասին «Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում նշեց փաստաբան Արամազդ Կիվիրյանը՝ իրավունքի զարգացման տեսակետից կարևորելով, թե ինչպիսին կլինի դատական պրակտիկան, այդ թվում՝ Արգիշտի Կիվիրյանի ու Լուսինե Հովսեփյանի հայցադիմումների վերաբերյալ գործերով:

Հիշյալ երկու գործով հայցվոր կողմի ներկայացուցիչը նշեց, որ բարոյական վնասի հատուցման պահանջով Արգիշտի Կիվիրյանի հայցադիմումի գործով Ոստիկանության առարկություն-դիրքորոշումը նույնանում է Լուսինե Հովսեփյանի հայցադիմումի գործով արտահայտած դիրքորոշման հետ:

Ոստիկանությունը, մասնավորապես, նշում է՝ քանի որ վնասը վարչարարությամբ է պատճառվել, ուստի հայցվոր կողմը մինչև դատարան դիմելը պետք է դիմեր վարչական մարմնին, որպեսզի այն ոչ նյութական վնասի հատուցման մասով քննարկվեր, դրանից հետո նոր, ըստ ոստիկանության, հայցվոր կողմը պետք է դիմեր դատարան:

«Մենք, իհարկե, տրամագծորեն այլ դիրքորոշում ունենք՝ նախ և առաջ մեր պահանջը ուղղել ենք ոչ թե վարչական մարմնին, այլ տվյալ դեպքում Հայաստանի Հանրապետությանը»,- նկատեց Արամազդ Կիվիրյանն՝ ընդգծելով, որ ոչ նյութական վնասի հատուցման իրենց պահանջը բխում է նախ և առաջ քաղաքացիական օրենսդրությունից, իսկ Քաղաքացիական օրենսգրքի իրավակարգավորումների համաձայն, անձը զրկված չէ Հայաստանի Հանրապետության դեմ պահանջ ներկայացնել:

Պատասխանողն իր մոտեցմամբ, ըստ հայցվոր կողմի ներկայացուցչի, ցանկանում է ինչ-որ չափով խուսափել պատասխանատվությունից և դրա համար ներկայացնում է այդպիսի առարկություն, որ, տեսե՛ք, ընդդատյա չէ տվյալ դեպքում առաջին ատյանի դատարանին:

Արամազդ Կիվիրյանը գտնում է, որ իրավունքի զարգացման տեսնակյունից նախ և առաջ հետաքրքիր կլինի, թե ինչպիսին կլինեն հետագայում դատարանների կողմից կայացվող դատական ակտերը՝ թող դատարանն ի վերջո պատասխան տա այդ հարցին, թե արդյոք դատարանը իրավասու է քննել այդ պահանջը, թե ոչ:

«Կարևորում եմ հենց այդ գործերը իրավունքի զարգացման տեսանկյունից, քանի որ սկզբունքը նույնն է՝ քաղաքացիական օրենսդրության այն նորմը, որ ուժի մեջ մտավ և որը վերաբերվում է ոչ նյութական վնասի հատուցմանը, այն վերաբերվում է ոչ միայն ոստիկանության ոչ իրավաչափ գործողություններին, այլ նաև վերաբերվում է բոլոր կոնվենցիոն խախտումներին՝ եթե, օրինակ, պետության կողմից թույլ են տրվել ինչ-ինչ կոնվենցիոն խախտումներ և նման պայմաններում անձի մոտ ծագել է նմանատիպ պահանջ ներկայացնելու իրավունք»,- ասաց Արամազդ Կիվիրյանը՝ հավելելով, որ եթե, օրինակ, կյանքի իրավունքի խախտում է տեղի ունեցել, «այդ դեպքում հո կողմը չի՞ դիմելու վարչական մարմնին, ճի՞շտ է»: Բնականաբար հայցվոր կողմը դիմում է դատարան՝ պատասխանող ճանաչելով պետական համապատասխան մարմնին:

«Եվ մենք էլ այս պայմաններում համապատասխան պետական մարմնին ենք ճանաչել որպես պատասխանող և պահանջ ենք ներկայացրել Հայաստանի Հանրապետության դեմ: Եվ այստեղ խոսքը չի գնում ոչ իրավաչափ վարչարարության մասին, ինչպես կողմն է փաստարկում, չնայած Վարչական դատարանով են հաստատվել ոչ իրավաչափ գործողությունները: Սակայն ինքնին մեր պահանջը մի քիչ այլ է, մենք ասում ենք՝ գոյություն ունի անձի սահմանադրական իրավունք, այդ թվում՝ կոնվենցիոն իրավունք, որը տվյալ դեպքում խախտվել է, և տվյալ դեպքում Հայաստանի Հանրապետությունը կրում է ոչ նյութական վնասի հատուցման մասով փոխհատուցում վճարելու պարտականություն:

Հիշեցնենք, որ վերլուծաբան, հասարակական գործիչ Արգիշտի Կիվիրյանը հայցադիմում է ներկացրել Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների դատարան՝ իրեն ազատությունից ապօրինի զրկելու հետևանքով պատճառված ոչ նյութական վնասի հատուցման պահանջով:

2013թ. օգոստոսի 1-ին, Երևանի Արգիշտի 1 hասցեում գտնվող Երևանի քաղաքապետարանի դիմաց հավաք էր տեղի ունեցել, որի ընթացքում Արգիշտի Կիվիրյանի կողմից փորձ էր արվել վրան տեղադրել, նրան բերման էին ենթարկել ոստիկանություն՝ բռնություն կիրառելով:

Մյուս գործով ևս քաղաքացի Լուսինե Հովսեփյանն ու նրա ներկայացուցիչ Արամազդ Կիվիրյանը Հայաստանի Հանրապետությունից պահանջում են ազատությունից ապօրինի զրկելու հետևանքով պատճառված բարոյական վնասի հատուցում:

Հայցվորը 2013թ. մասնակցել է Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցության առնչությամբ նախագահական նստավայրի մոտ տեղի ունեցած բողոքի ակցիային և բերման ենթարկել ոստիկանություն, որտեղ պահվել է օրենքով նախատեսված երեք ժամից ավելի, այն է՝ երեք ժամ քսան րոպե:

Այս գործով դատաքննությունն այսօր ավարտվել է, առաջիկայում կհրապարակվի դատական ակտը:

Աղբյուր` Փաստինֆո