Փաստ ինֆո

Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 3 դատավորի  կարգապահական տույժի ենթարկելու նպատակով փաստաբան Եղիշե Բազոյանը դիմել է Արդարադատության խորհրդին:

Ըստ փաստաբանի՝  քաղաքացիական գործով դատավորներ Մ.Հարթենյանի (նախագահող), Ն. Բարսեղյան և Լ.Գրիգորյան կազմի կողմից թույլ է տրվել ակնհայտ կոպիտ դատական սխալ՝ շրջանցվել է դատարանների նախագահների խորհրդի համապատասխան որոշմամբ  սահմանված պարտադիր վարքագիծ դրսևորելու կանոնները, ինչի հետևանքով սահմանափակվել է անհատ ձեռներեց Թամարա Սահակյանի արդար դատաքննության և դատարան դիմելու իրավունքը:

Այսպիսով, գործի նախաքննության անդրադառնալով նշենք, որ «Կոկա-Կոլա Հելլենիկ Բոթլինգ Քամփնի Արմենիա» փակ բաժնետիրական ընկերությունն ընդդեմ Ա/Ձ Թամարա Սահակյանի «Վարդ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության, երրորդ անձ` Անահիտ Նալբանդյանի  գումարի բռնագանձման պահանջի մասին հայց է ներկայացրել դատարան, որի շրջանակներում  հակընդդեմ հայց  է ներկայացրել  Ա/Ձ Թամարա Սահակյանը՝ պայմանագրային պարտավորությունների խախտման հետևանքով պատճառված վնասի հատուցման և պայմանագրային պարտավորությունները կատարելուն պարտավորեցնելու պահանջի մասին:

Ա/Ձ Թամարա Սահակյանը  ձեռնարկատիրական գործունեություն է  իրականացրել «Կոկա-Կոլա Հելլենիկ Բոթլինգ Քամփնի Արմենիա» ընկերության հետ, սակայն երկար տարիներ միասին աշխատելուց հետո ինչ-ինչ պատճառներով «Կոկա-Կոլա»-ն դադարեցրել է պայմանագիրը, այդ պայմանագրային հարաբերությունների ժամանակ առաջացած մատակարարման գումարը ընկերությունը ժամանակից շուտ պահանջել է Ա/Ձ Թամարա Սահակյանից:

Պայմանագրի դադարեցման հետ միասին «Կոկա-Կոլա»-ն իր վստահորդից պահանջել է այդ պայմանագրով մատակարարված տարաժամկետ վճարման պայմանագրով մատակարարված ապրանքատեսակների գումարը:

«Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում Ա/Ձ Թամարա Սահակյանի ներկայացուցիչ Եղիշե Բազոյանը նշեց, որ հայցի առարկայի հետ համաձայն չլինելով Թամարա Սահակյանը հակընդդեմ հայց է ներկայացրել՝  պայմանագրային հարաբերությունները ժամանակից շուտ դադարեցնելու, ինչպես նաև՝ «Կոկա-Կոլա» ընկերության կողմից Թամար Սահակյանի գործունեությանը պատճառված վնասի՝ այսինքն ժամկետից շուտ դադարեցված պայմանագրի խզման պատճառով:

Փաստաբանը վստահեցնում է, որ իրենք առաջին ատյանի դատարանին ներկայացրել են ահռելի քանակությամբ ապացույցներ՝ գրավոր ապացույցների,  հաշվապահական փաստաթղթերի և դատավարական փաստաթղթերի կարգով,  որոնք որ ըստ իրենց՝ ապացուցում են Թամարա Սահակյանի՝ «Կոկա-Կոլա» ընկերության ներկայացրած պարտքի գումարի չափը չի համապատասխանում հաշիվ-ապրանքագրերով ներկայացված թվին և որ այդ գումարն ամբողջությամբ վճարվել է «Կոկա-Կոլա»-ին:

Ողջամիտ ակնկալիք են ունեցել,  որ առաջին ատյանի դատարանը ներկայացված այդ բոլոր ապացույցները և փաստաթղթերը օբյեկտիվ բազմակողմանի քննության կենթարկի, սակայն շուրջ 1,5 տարի քննությունից հետո դատարանը Թամար Սահակյանի կողմից ներկայացված ապացույցներից 3-ը ընդհանրապես վճռում չի հիշատակել, այդ ապացույցները քննության չի ենթարկել և չի ուսումնասիրել, «ինչը նշանակում է, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 53-րդ հոդվածի նորմն ամբողջությամբ խախտվել է»,- ասում է փաստաբանը:

Բացի այդ՝ ևս երկու կարևորագույն ապացույցների դատարանը վճռում չի անդրադարձել եւ վճռել՝ ամբողջությամբ բավարարել «Կոկո կոլա» ընկերության հայցը:

Առաջին ատյանի դատարանի վճիռը Ա/Ձ Թամարա Սահակյանի ներկայացուցիչ փաստաբան Եղիշե Բազոյանի կողմից վերաքննիչ դատարան է բողոքարկվել՝ պահանջով բեկանել, փոփոխել այն եւ բավարարել Թամար Սահակյանի հակընդդեմ հայցը: Կողմը լիահույս է եղել, որ եթե անգամ չբեկանվի և փոփոխվի՝ առնվազն թերի քննություն իրականացնելու հիմքով պետք վճիռը բեկանվի և նոր քննության ուղարկվի առաջին ատյանի դատարան:

Ըստ փաստաբանի՝ ներկայացված բոլոր ապացույցները ողջամտորեն տալիս են նման հնարավորություն, սակայն երբ առաջին անգամ վերաքննիչ բողոք է ներկայացվել եղել են 2 ձևական սխալներ, որոնք դատարանը մատնանշել է սահմանված երկշաբաթյա ժամկետում վերացնելուց հետո կրկին ներկայացնելու համար:

Մասնավորապես,  այդ երկու սխալը կայացել է նրանում, որ »Կոկա Կոլա» ընկերության անվանումը ոչ ամբողջությամբ է գրված եղել՝ այսինքն պետք է գրվեր «Կոկա-Կոլա Հելլենիկ Բոթլինգ Քամփնի Արմենիա»  ՓԲԸ, սակայն բողոքում  բացակայել է «Հելլենիկ» եզրը, իսկ մյուս սխալը եղել է այն, որ   կողմին ուղարկվող վերաքննիչ բողոքի պատճենը հավաստող անդորրագիրը վերաքննիչ բողոքում  չի եղել:

Սխալները շտկվել են և սահմանված երկուշաբաթյա ժամկետից շուտ Ա/Ձ Թամարա Սահակյանի ներկայացուցիչը փոստի միջոցով ներկայացրել է վերաքննիչ բողոքը:

Սակայն օրեր անց 2016թ հոկտեմբերի 13-ին վերաքննիչ դատարանը կայացրել է ևս մեկ որոշում՝ բողոքը վերադարձնելու մասին, որի մեջ նշել է, որ ոչ բոլոր սխալներն են վերացվել:

Այսպիսով դատարանը բողոքն այս անգամ վերադարձրել է վերջնական:

Դատարանը երկրոդ անգամ բողոքը վերադարձնելով արձանագրել է, որ վերաքննիչ բողոքին չեն կցվել կողմերից մեկի հակընդդեմ հայցով համահայցվոր Թամար Սահակյանի պարտավորությունների համար երաշխավոր «Վարդ» ՍՊԸ-ին վերաքննիչ բողոքը ուղարկելու վերաբերյալ փոստային անդորրագիրը:

Փաստաբան Եղիշե Բազոյանը նշում է, որ այդ փաստն ամրագրված չի դատարանների նախագահների խորհրդի 2007թ. թիվ 23Լ որոշման 3-րդ բաժնի կանոնների պահպանմամբ սահմանված փոստային առաքումների միջոցով ստացված դատարաններում գործավարության կանոնների բաժնում:

Նշված նորմը ենթադրում է, որ փոստի միջոցով դատարան մուտքագրված փաստաթղթերի մեջ թերություն, պակասություն հայտնաբերվելու դեպքում դատարանի գրասենյակի աշխատակիցը պարտավոր է տվյալ պահին արձանագրել այդ թերությունը՝ կազմել 3 օրինակից բաղկացած արձանագրություն, որը պետք է ստորագրի ինքը և դատարանի գրասենյակի պետը:

Այդ 3 օրինակներից մեկն անհապաղ փոսով ուղարկվում է բողոքաբերին, մյուս օրինակը պահվում է  դատարանի գրասենյակում, իսկ 3-րդ օրինակը կարվում է  գործին՝ վերաքննիչ գործին կից:

Եվ հենց երկշաբաթյա ժամկետը նախատեսված և սահմանված է այն բանի համար, որ եթե առկա են թերություններ՝  կողմը շտկի:

Սակայն փաստաբանն ընդգծում է, որ գործ որևէ այդպիսի ակտ չի հայտնաբերել, գործում չկա վերաքննիչ բողոքին կցված արձանագրությունը, բողոքաբերի ներկայացուցչին չի ուղարկվել ակտի մեկ օրինակը, ավելին,  չկա ուղարկելու վերաբերյալ փոստային անդորրագիրը, ինչը նշանակում է, որ դատարանը իր պարտավորությունները իրավական ակտով սահմանված կարգով չի կատարել:

Փաստաբանի դիտարկմամբ՝ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանն այս դեպքում երկու հակասող վարքագիծ է դրսևորել, 2016թ. հոկտեմբերի 7-ին դատարան մուտք եղած վերաքննիչ բողոքի վրա դատարանի կողմից կնիք է դրվել առ այն, որ փաստաթղթերի կազմն ամբողջական է, և ընդամենը 6 օր անց նույն դատականի կազմը տրամաբանորեն հակառակ որոշում է կայացնում:

Կողմն այս բոլորը վերհանելով մատնանշել է, որ դատարանը սխալ է վարվել, խախտել է նշված իրավական ակտերը, ըստ էության սահմանափակել է Թամար Սահակյանի ստորադաս դատարանի կողմից վերադաս դատարանի միջոցով իր վերաբերյալ ոչ ճիշտ դատական ակտը վերանայելու սահմանադրությամբ և Եվրոպական կոնվենցիաներով հաստատված իրավունքը՝ դատարանն այդ բողոքին նորից ուշադրություն չի դարձել իր նկատառումների մեջ և երկրոդ անգամ վերադարձրել է բողոքը՝ չարձագանքելով ըստ էության ճիշտ փաստարկումներին, իրավական ակտը սխալմամբ կայացնելու մատնանշումներով:

Երկրոդ անգամ նույն կերպ Վերաքննիչ դատարանը վերադարձրել է բողոքը:

Այս անգամ կողմը միջնորդել է  հարգելի համարել վերաքննիչ բողոք ներկայացնելու համար բաց թողնված ժամկետները և խնդրել է ըստ էության քննության առնելուց հետո որոշել Թամարա Սահակյանի բողոքի հիմնավոր կամ անհիմն լինելու հանգամանքը:

Այսպիսով, Ա/Ձ Թամարա Սահակյանի կողմից վերաքննիչ դատարանի այս որոշման դեմ Վճռաբեկ բողոք է ներկայացվել՝ վերաքննիչ դատարանի միջանկյալ ակտը վերացնելու պահանջով:

Միևնույն ժամանակ փաստաբանը իր վստահորդի անունից վերաքննիչ դատարանի հիշյալ որոշումը կայացրած դատավորներ՝ Մ. Հարթենյանի, Ն. Բարսեղյանի, Լ. Գրիգորյանի կողմից թույլ տրված ակնհայտ կոպիտ դատական սխալի պատճառով՝ շրջանցելով դատարանների նախագահների կողմից սահմանված պարտադիր վարքագիծ դրսևորելու կանոնները՝  Արդարադատության խորհրդին  է դիմել խնդրանքով՝ կարգապահական տույժի ենթարկել նրանց Թամարա Սահակյանի արդար դատաքննության և դատարան դիմելու իրավունքը ըստ էության սահմանափակելու համար:

Բողոք է ներկայացվել նաև Մարդու իրավունքների պաշտպանին խնդրանքով մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում խախտում արձանագրելու փաստի վրա ուշադրություն դարձնել:

ՄԻՊ-ի կողմից փաստաբանին ուղարկված պատասխանը չի ուշացել՝ պատասխանում նշվել է, որ գրությունն ուղարկվել է Դատարանների նախագահների էթիկայի հանձնաժողով և Արդարադատության խորհուրդ՝ հիշյալ դատավորների առերևույթ կատարած սխալը քննության ենթարկելու համար:

Փաստաբանը լիահույս է,  որ Վճռաբեկ դատարանը ՀՀ դատական եռաստիճան համակարգի իր կարևորագույն նշանակությունը կամրագրի իրենց կողմից սպասվող և նպաստավոր որոշմամբ՝ կկայացվի վերաքննիչ դատարանի միջանկյալ ակտը վերացնելու մասին որոշում:

«Հավատում եմ, որ Հայաստանում արդարադատությունը պետք է հաղթանակի և տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանը կվերացնի վերաքննիչ դատարանի որոշումը:

Կողմի պահանջն այն է, որ թույլ տրվի Թամար Սահակյանի գործը ըստ էության վերաքննիչ դատարանում քննվի, վերաքննիչ դատարանը որոշի արդյո՞ք առաջին ատյանի դատարանի որոշումը հիմնավոր է, թե ոչ:

Փաստաբանի մտահոգությունն այն է, որ սա կարող է վատ նախադեպ դառնալ, իսկ մտահոգվելու հիմքն այն է, որ Վճռաբեկ դատարան բողոք բերելիս պետք է լինի այդ գործի հանման հանգամանքներով Վճռաբեկ դատարանի առնվազն երկու նախադեպային որոշում: Այս գործով վճռաբեկ բողոք ներկայացնելիս փաստաբանի փորձերը նման որոշումներ գտնելու՝ չի արդարացել, չի գտնվել ոչ մի գործ, որ վերաքննիչ դատարանը ակնհայտորեն շրջանցելով է իր մատնանշած որոշումը:

Իսկ գործի ճակատագրական ելքի պատճառով Ա/Ձ Թամարա Սահակյանը և նրա երաշխավորը ըստ էության որպես տնտեսվարող սուբյեկտները ոչ միայն դադարում են գոյություն ունենալուց, այլև գումարի չափը մեծ լինելու պատճառով երկու ընտանիք կորցնում է ողջ ունեցվածքը:

«Եվ սա այն պատճառով, որ վերաքննիչ դատարանը ձևական պահանջով առաջնորդվելով՝ անդորրագրի բացակայությունը պատճառ բերելով գործը չի ցանկացել լսել»,- ասաց փաստաբանը` հավելելով, որ անդորրագիրը դատարանում չի հայտնվել իրենցից անկախ պատճառներով, քանի որ ինքն անդորրագիրը ուղարկել է և հասցեատիրոջ կողմից այն ստանալու վերաբերյալ փոստային ապացույցը տրամադրել է վերաքննիչ դատարանին:

Աղբյուր` Փաստինֆո