Փաստ ինֆո

Ոչ թե ցանկացած անձի, այլ պետական պաշտոնյաների ապօրինի հարստացումը, իհարկե, պետք է քրեականացնել: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում հայտնեց փաստաբան Հայկ Ալումյանը՝ դրական գնահատելով ապօրինի հարստացումը քրեականացնելու մտադրության մասին առաջարկը:

Հայկ Ալումյանը նշեց, որ պետական պաշտոնյաները՝ ի տարբերություն մնացած բոլոր քաղաքացիների, հաշվետու են իրենց գործողությունների համար ամբողջ հասարակության առաջ: «Ես՝ լինելով մասնավոր անձ, հաշվետու չեմ, ասենք, իմ հարևանի, ցանկացած ուրիշ մեկի առաջ, եթե, ասենք, իր իրավունքները չեմ խախտել, բայց պետական պաշտոնյաները հաշվետու են ամբողջ ժողովրդի առաջ, որովհետև ժողովրդից են ստացել իշխանություն իրականացնելու լիազորությունը, և իրենք, իրենց կենսագործունեությունը, իրենց եկամուտները, պետք է թափանցիկ լինեն ամբողջ հասարակության համար, իրենց գողացածը պետք է բոլորի համար պարզ լինի»:

Փաստաբանը որևէ մտավախություն չունի, որ ապագա հոդվածը կարող է հետագայում խնդիրներ առաջացնել անմեղության կանխավարկածի հետ: Ըստ նրա, հիմա շատերն ասում են, որ ապօրինի հարստացման մեջ կասկածվելու դեպքում պաշտոնատար անձին պարտադրելու են, որ ինքն ապացուցի որտեղից են այդ եկամուտները, հետևապես դրանից էլ եզրակացնում են, որ այստեղ կա անմեղության կանխավարկածի հետ խնդիրներ:

Հայկ Ալումյանն ընդգծեց, որ իրականում եթե ապօրինի հարստացումը քրեականացվի, ապա դա անմեղության կանխավարկածի խախտում ինքն իրենով ավտոմատ չի ենթադրում, քանի որ քննչական մարմինը պիտի ապացուցի, թե որքան եկամուտ է ստացել այս անձը որոշակի ժամանակահատվածում: Քննչական մարմինն է կրում ապացուցման բեռը, թե, մասնավորապես, որոշակի ժամանակահատվածում ինչքանով են աճել այս մարդու ունեցվածքը կամ դրամական միջոցները, որից հետո արդեն պետք է ապացուցի որտեղից իրեն այս հավելյալ աճը: Այդ երկու հանգամանքն էլ պետք է ապացուցի քննչական մարմինը:

Իհարկե, այդտեղ կլինեն լրացուցիչ խնդիրներ՝ թաքցրած, ուրիշի անունով ձևակերպված գույք, և այդ ամենը նորից պետք է ապացուցի քննչական մարմինը:

Այլ հարց է, որ եթե քննչական մարմինն ապացուցի, որ անձի ունեցվածքի աճը գերազանցում է իր եկամուտները, իհարկե, այդ մարդն արդեն պետք է պատասխանատվություն կրի ապօրինի հարստացման համար՝ բացառությամբ այն դեպքերի, եթե նա կարողանա հարստացման լեգալ աղբյուրները ցույց տալ:

«Ուրիշ բան՝ հիմա շատերը վախենում են, որ այդ հոդվածն առաջին հերթին իրենց նկատմամբ կկիրառվի, ու հիմիկվանից արդեն ինչ-որ աժիոտաժ է առաջացել»,- ասաց Հ.Ալումյանը:

Ի պատասխան մեր հարցի՝ փաստաբանը նշեց, որ իհարկե, պաշտոնատար անձի կողմից բիզնես ունենալն արդեն ապօրինություն է, բայց, ասենք, դա կքրեականացվի ապագա հոդվածի շրջանակներում, թե դա ավելի մեղմ կլինի, չի կարող ասել: «Գոնե տեսնում են, որ կաշառք չէ, ապօրինի բիզնեսով է զբաղվել, չգիտեմ այդ մասով դա քրեականացվի, թե ոչ, որովհետև հիմա ամեն ինչը խոսակցությունների մակարդակով է, հանձնարարականներ են տրված այդ հարցին ընթացք տալու, նախագիծ նախապատրաստելու համար: Ւնչպիսի՞ն կլինի նախագիծը հիմա երևի դեռ ոչ ոք չի կարող ասել»,- ասաց Հայկ Ալումյանը՝ հավելելով, որ երկուսն էլ, իհարկե, ապօրինի են, բայց երևի պետք է տարբերություն դնել՝ իր պաշտոնավարման հետ զուգահեռ բիզնեսով զբաղվելու ու բիզնեսից եկամուտներ ունենալու և բիզնեսով չզբաղվելու, բայց կաշառքներ վերցնելու, իր պաշտոնեական դիրքն օգտագործելով՝ տարբեր մարդկանցից գումարներ շորթելու միջև:

«Դիֆերենցված մոտեցում օրենքի մեջ պետք է լինի, ես ենթադրում եմ, բայց թե ոնց կլինի, դա հետո կերևա»,- ասաց փաստաբանը:

Որքանո՞վ ենք երաշխավորված, որ պաշտոնատար անձը հարստացումը չի պատճառաբանի հորինովի, ասենք, ազգականներից նվիրատվություններ ստանալով, մեր հարցին ի պատասխան Հայկ Ալումյանը նկատեց, որ նվեր ստանալն էլ պետք է ինչ-որ չափով կանոնակարգված լինի:

«Պաշտոնատար անձը իրավունք ունի՞, արդյոք, նվերներ ստանալ իր պաշտոնավարման ժամանակ, թե՞ չէ, եթե ստանում է նվերներ, ի՞նչ պետք է անի՝ դարձնի իր սեփականությո՞ւնը, թե՞ հանձնի պետությանը, մինչև ի՞նչ արժեքի նվեր իրավունք ունի ստանալ, իսկ այդ արժեքը գերազանցող մասով նվերը պե՞տք է հանձնի պետությանը:

Սերը բարեկամների մոտ չգիտես ինչու առաջանում է հենց որ այդ մարդը դառնում է գլխավոր դատախազ կամ չգիտեմ ինչ-որ նախարար, մինչև այդ հարազատները համեմատաբար սառն են վերաբերվում, հանկարծ արթնանում են այդ բարեկամական զգացողությունները երևի ինչ-որ չափով այդ պաշտոնի հետ կապված: Եթե, ասենք, ուսանող ժամանակ նրան նվեր են արել, կարելի է ինչ-որ չափով մտածել, որ այս մարդուն իր ազգականները շատ են սիրում, բայց եթե նրա կյանքի քառասուն տարվա ընթացքում ոչ մի ազգական իրեն ոչինչ չի նվիրել, հանկարծ ինքը ինչ-որ խոշոր պաշտոն զբաղեցրեց և ազգականները սկսեցին իրեն նվերներ անել, իհարկե, խնդիր կա՝ կարող է ազգականների նվերն էլ պայմանավորված է իր փոխադարձ քայլերով»,- ասաց Հ.Ալումյանը:

Փաստաբանն ընդգծեց, որ պետական պաշտոնյան այդ պաշտոնը զբաղեցնելուց առաջ պետք է լավ պատկերացնի, որ անգամ կյանքի մանր-մունր հաճույքներից ինքը կարող է զրկվել, երբ որ դառնա պետական պաշտոնյա, պաշտոնը ստանձնելուց հետո ինքն ու անգամ նրա անձնական կյանքն արդեն շատ մարդկանց համար պետք է ավելի թափանցիկ լինի, շատ բաներ, որ ինքը մինչև այդ կարող էր իրեն թույլ տալ, պետք է այլևս իրեն թույլ չտա, այդ թվում նաև՝ նվերներ ստանալ: «Եթե շատ է ուզում նվերներ ստանալ, թող պաշտոնից դուրս գա ու այդ նվերն ընդունի՝ տեսնենք այդ սիրող հարազատն իրեն նվեր կտա՞, երբ որ իմանա, որ ինքը դիմում է գրել պաշտոնից դուրս գալու համար, կարող է չտա էլ»:

Երբ քրեականացվի ապօրինի հարստացումը, բնականաբար, օրենքը կգործի և «ապօրինի հարստացման համար քրեական պատասխանատվության ենթարկվածներ, հուսով եմ, կունենանք, բայց ինչ անել նրանց հետ, ովքեր մինչև օրենքի ընդունումն են ապօրինի հարստացել»:
Հայկ Ալումյանը պարզաբանեց, որ խոսքը նախկինում պաշտոնավարած անձանց մասին, ովքեր իրենց պաշտոնավարման ժամանակ գերհարստացան. նայում ես աշխատավարձերին, պետք է որ թշվառության մեջ լինեին, սակայն նայում ես ունեցվածքին, որը ենթակա է Ֆորբսի ցուցակների մեջ ընդգրկվելու:

«Այդտեղ մենք կարող ենք ունենալ խնդիր օրենքի հետադարձ ուժի հետ: Ես վախենում եմ, որ օրենսդիրը չկարողանա կամ չուզի գտնել այնպիսի մեխանիզմներ, որ հնարավոր դարձնեն մինչև հիմա ապօրինաբար հարստացածներին պատասխանատվության ենթարկել, բայց չէ՞ որ դա մի հսկայական ունեցվածք է, մի հսկայական թվերի մասին է խոսում, որոնք պարզապես հափշտակվել են պետությունից ու ժողովրդից, և այդ գումարները պետք է հետ դրվեն տեղը»,- ասաց Հայկ Ալումյանը՝ հավելելով, որ ապօրինի հարստացման քրեականացումը ոչ մի պրոբլեմ չունի ոչ անմեղության կանխավարկածի, ոչ էլ մարդու որևէ այլ իրավունքի և ազատության հետ, այն շատ նորմալ կաշխատի, խնդիր կարող է առաջանալ այդ նախկին ապօրինի հարստացողների հետ:

«Ես լիահույս եմ, որ այնուամենայնիվ կգտնվեն օրինական ու իրավական մեխանիզմներ, որոնց միջոցով հնարավոր կլինի այդ հսկայական ունեցվածքը, որը հափշտակվել է, վերադարձնել պետությանը»,- ասաց փաստաբանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո