Փաստ ինֆո

ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Գագիկ Խաչատրյանի դեմ մահափորձի  գործով  2011թ. հոկտեմբերի 14-ի դատավճռով 14 տարվա ազատազրկման դատապարտված Գագիկ Մաթևոսյանը տառապում է պատիժը կրելուն խոչընդոտող ծանր հիվանդությամբ, այդուհանդերձ ՔԿՀ վարչակազմը չի դիմում դատարան՝ նրան պատժից ազատելու հարցով: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի թղթակցին հայտնեց դատապարտյալ Գագիկ Մաթևոսյանի ներկայացուցիչ, փաստաբան Արթուր Գրիգորյանը` նշելով, որ նա ներկայումս պահվում է «Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկում:

ՀՀ նախկին ՆԳՆ «Չղջիկներ»  ջոկատի հրամանատար Գագիկ Մաթևոսյանն (Մուսկուլ Գագո) ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Ղարաբաղի ինքնապաշտպանական մարտական գործողություններին,  դրանցից մեկում վիրավորվել է, կորցրել ձախ աչքը: Իսկ  դատապարտվելուց   հետո քրեակատարողական հիմնարկում նրա տեսնող աջ աչքի տեսողությունը գնալով վատթարացել է.   անցյալ տարվա դրությամբ տեսնող աչքի տեսողության սրությունը 008  է եղել, իսկ   այսօրվա  դրությամբ այդ աչքի տեսողության սրությունն արդեն իսկ դարձել է 005: 
Ա.Գրիգորյանը նշեց, որ տեսողության վատթարացման պատճառով Քրեակատարողական հիմնարկում  պատիժը կրելու ընթացքում դեռևս անցյալ տարի Գագիկ Մաթևոսյանը ճանաչվել է որպես երկրորդ խմբի հաշմանդամ,  հաշմանդամության կարգը պահպանվում է այսօր էլ: «Չէր կարող չպահպանվել, քանի որ տեսնող աչքի տեսողության սրությունը դեռ մի բան էլ իջել է,  և այն  ավելի կվատթարանա, քանի որ  որևէ բուժում  բանտային պայմաններում պատիժը կրելու  ընթացքում հայաստանյան ՔԿՀ-ներում չի կատարվում»,- ասաց Ա.Գրիգորյանը:

Փաստաբանը նշեց, որ իր վստահորդի հիվանդությունը համապատասխանում է ՀՀ կառավարության կողմից  2006 թ. մայիսի 26-ին ընդունված որոշմամբ  հաստատված պատիժը կրելուն խոչընդոտող ծանր հիվանդություննների ցանկի երկու կետերին:  Հիշյալ ցանկի 26-րդ կետին  համապատասխանող որպես պատիժը կրելուն խոչընդոտող ծանր հիվանդություն  է նախատեսվել «տեսողության սրության արտահայտված իջեցումը՝  կայուն ախտաբանական փոփոխությունների հիման վրա, երբ լավ տեսնող աչքի տեսողության սրությունը չի գերազանցում 005-ը»:  Այդ կետը ենթադրում է, որ անձի երկու աչքն էլ պետք է տեսնի, մինչդեռ Գ.Մաթևոսյանի դեպքում   չկա լավ տեսնող աչք, գոյություն ունեցող աչքի տեսողության սրությունը  005  է: Իսկ նույն ցանկի 27-րդ կետով պատժի կրումից ազատվելու ենթակա են այն  դեպքերը,  երբ  10 և ցածր աստիճանով զույգ աչքերի տեսադաշտի արտահայտված կոնցենտրետիկ նեղացում կա: 
 Թեև Քրեակատարողական հիմնարկի վարչակազմը  պարտավոր էր միջնորդագիր ներկայացնել  դատարան՝  պատժի հետագա կրումից ազատելու հարցով, սակայն  մինչ օրս կառավարության որոշման պահանջները չեն կատարվում, ՔԿՀ-ի վարչակազմը  չի ներկայացրել  միջնորդագիր ու  մտադրություն էլ  չունի որևէ միջոց ձեռնարկել այդ  ուղղությամբ:

Անցյալ տարվա հոկտեմբեր ամսին  դատապարտյալի ներկայացուցիչն է  դիմել  դատարան, քանի որ քրեական դատավարության օրենսգիրքն  ըստ էության չի արգելում, որպեսզի դատապարտյալն անձամբ կամ իր ներկայացուցչի միջոցով դիմի դատարան:  Դատարանը մերժել է դիմումն՝ պատճառաբանելով՝  «գործի նյութերի ուսումնասիրությունից պարզվեց, որ ՔԿՀ-ի միջնորդագիրը չկա»:  Մերժվեց նաև կողմի վերաքննիչ բողոքը,  ու թեև վճռաբեկ բողոքի վարույթը դեռևս ավարտված չէ, սակայն կողմը հույսեր չի փայփայում, որ  «Վճռաբեկ դատարանը հանկարծ նմանատիպ բողոքը կբավարարի»:

Արթուր Գրիգորյանը նշեց, որ  արդարադատութան նախարարություն,  քրեակատարողական հիմնարկ  ներկայացված իր   դիմումներին պատասխանատուները «ամեն կերպ խուսափել են պատասխան տալուց»՝  մի կողմից  հիվանդության առկայությունը չեն կարող ժխտել, մյուս կողմից էլ՝ չեն կարող հերքել, որ հիվանդությունը համապատասխանում է կառավարության հաստատած  ցանկի միանգամից երկու կետի: Նա տեղեկացրեց, որ  օգոստոսի 19-ին հերթական հարցումն է  ներկայացրել «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի պետին: Փաստաբանի  ունեցած տեղեկություններով, նրանք ոչ էլ պատրաստվում են դրան պատասխանել:

Արդյունքում ստացվում է, որ Հայաստանը,  լինելով Եվրոպայի խորհրդի  և ՄԱԿ- ի անդամ պետություն և   վավերացնելով «Քաղաքացիական ու քաղաքական իրավունքների  մասին»  միջազգային դաշնագիրը,  Խոշտանգումների կանխարգելման կոնվենցիան,  սեփական Սահմանադրության մեջ ամրագրելով, որ որևէ անձ չի կարող ենթարկվել խոշտանգումների, անմարդկային կամ դաժան վերաբերմունքի, խնդիր չի տեսնում մարդուն խոշտանգելու: «Սա միջազգային իրավունքի չափանիշներով խոշտանգման կլասիկ օրինակ է: Մենք ունենք դեպքեր,  երբ մարդուն հիվանդ վիճակով ՔԿՀ-ում պահելով հասցրել են մահվան»,- ասաց փաստաբանը՝ փաստելով, որ  2010թ.  Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը Աշոտ Հարությունյանն ընդդեմ  Հայաստանի գործով վճիռ է կայացրել՝ ճանաչելով  Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ և 3-րդ հոդվածների՝  կյանքի իրավունք, խոշտանգումների արգելում, խախտում: «Ներկայումս հանգուցյալ Աշոտ Հարությունյանին այնքան պահեցին քրեակատարողական հիմնարկում ծայրաստիճան հիվանդ վիճակում, որ հասցրեցին մահվան»,- ասաց փաստաբանը՝  հավելելով՝  «թվում էր, թե վճիռը պետք է ստիպեր, որպեսզի մտածեին իրավիճակը բարելավելու համար, բայց տեսնում ենք, որ անգամ չեն էլ պատրաստվում որևէ բան անել: Հայաստանի բանտային համակարգը այսօր որևէ բանով չի տարբերվում Լավրենտի Բերիայի, Ստալինի ժամանակվա ԷնԿաՎեԴեական  ուղղիչ աշխատանքային համակարգից, որտեղ մարդուն տանում էին կորցնելու համար: Մեկնաբանություններն ավելորդ են»:

Արթուր Գրիգորյանը հայտնեց նաև, որ անպայման դիմելու  է  Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան՝   խոշտանգումների  արգելման հոդվածի հիմքով: «Ես խիստ մտահոգված եմ Գագիկ Մաթևոսյանի առողջական անվտանգության հարցով»,- ասաց Ա.Գրիգորյանը: