Փաստ ինֆո

Արա Ղազարյան
«Արնի Քընսալթ» փաստաբանական գրասենյակի փոխտնօրեն.

- Ես և Արտակ Զեյնալյանը բազմաթիվ անգամներ բազմաթիվ ամբիոններից ելույթներ ենք ունեցել, նաև դատավարություններ ունենք, որտեղ ուզում ենք հասնել նրան, որ դատավորին չի կարելի ենթարկել պատասխանատվության իր կայացրած որոշման համար: Ավելի ընդհանրացնենք. ոչ մի պաշտոնատար անձի, եթե նա չի կատարել հանցագործություն, չի կարելի ենթարկել պատասխանատվության իր կայացրած որոշման համար: Այլ բան է, եթե հանցագործություն կամ զանցանք է կատարել:

Պետք է պատժել մեկ սուբյեկտի՝ պետությանը: Այն պետությանը, որը նշանակել է այն ոստիկանին, որը չի կարող ոստիկան լինել:

Հետևաբար բոլոր դեպքերում, եթե ռեգրես հայցի մասին է խոսքը, ոչ թե պետք է պատժել դատավորին, դատախազին, քննիչին, այլ պետք է պատժել պետությանը:

Այսինքն քաղաքացին պետք է իրավունք ունենա մտնել պետության գանձարանը և այնտեղից ստանալ գումար բարոյական և նյութական վնասի դիմաց: Այդ գումարը հարկատուների գումարն է: Այդ դեպքում հարկատուներն արդեն պարտավորված կլինեն եթե անհրաժեշտ է, դուրս գալ փողոց, հանրահավաքի, բողոքել, թե իրենց գումարներն ինչպես է մսխում պետությունը, որ անպատասխանատու դատավոր, փաստաբան կամ քննիչ է նշանակում:

Այդ դեպքում մենք ունենք ժողովրդավարական ինքնակարգավորում, այդ դեպքում հարկատուն արդեն տանը չի նստի մեկ գավաթ սուրճով նայելու, թե մարտի մեկը ինչպես է ծավալվում, այդ դեպքում ինքը  կգնա Մյասնիկյանի արձանի մոտ, որպեսզի պայքարի:

Հետևաբար յուրաքանչյուր դեպքում, եթե պաշտոնատար անձի կողմից անձի նկատմամբ տեղի է ունեցել խախտում և եթե դա հանցագործություն կամ զանցանք չէ, ապա պատասխանատուն պետք է լինի պետությունը: Ռեգրես հայցը թող գնա պետության դեմ:

Եվ մենք դատավարություններում փորձում ենք հասնել դրան:

Արդեն ունենք դատավարություն, որտեղ հասել ենք նրան, որ պետությունը փոխհատուցում է փաստաբանի ծախսերը, դատավարական ծախսերը, բայց դեռ չենք կարողանում հասնել նրան, որ բարոյական վնասի փոխհատուցում լինի: Եթե դա ամրագրվի, այդ դեպքում պաշտոնատար անձը շատ ավելի աչալուրջ կլինի, որովհետև իր մեղքով իր գերատեսչության կամ ՀՀ բյուջեն է դատարկվելու: Դա նշանակում է, որ նա վատ է աշխատում:

Իսկ այսօր, նույնիսկ եթե նա խախտում կատարի, ապա միայն ծառայողական քննություն կկատարեն, մի հատ նկատողություն կտան և վերջ: Իսկ դա ոչինչ չի փոխում:

Դա ինքնըստինքյան դատավորի անկախության ինստիտուտի  վրա ազդում է: Երբ նախագահը Վճռաբեկ դատարանում էր, մի նոր միտք արտահայտեց, որ երբեք գործադիրի շուրթերից մենք չէինք լսել: Մենք երեք-չորս տարի դա ասում էինք, ոչ ոք դրան չէր արձագանքում, բայց հանկարծ ստացանք արձագանք Նախագահականից. Նախագահն ասաց այո, կարգապահական պատասխանատվության ենթարկեք, բայց զգույշ, որ հանկարծ դատավորի անկախությանը չվնասի:

Սա նոր միտք էր, մենք անկեղծ զարմացել էինք: Արդեն քանի տարի, հիմնվելով Վենետիկի հանձնաժողովի փաստաթղթի վրա, մենք ասում էինք, որ դատավորին չի կարելի ենթարկել կարգապահական պատասխանատվության նյութական իրավունքը ճիշտ չկիրառելու համար: Դատավորը որոշում կայացնում է փաստերի սեփական վերլուծությամբ և օրենքի սեփական իմացությամբ:

Ամբողջ աշխարհում դատավորի որոշումը կարող է կասկածի տակ դնել ընդամենը մեկ անձ՝ նրա վերադաս մարմինը, բողոքարկման ընթացակարգի միջոցով: Այս պոստուլատը պետք է գործի:

Ընդհանրապես երեք դաշտ կա, որտեղ ոչ ոք իրավունք չունի մտնել, բացի վերադաս դատարանից. դա օրենքի մեկնաբանությունն է, օրենքի կիրառումն է փաստերի վրա և վեճի լուծումը: Դա միայն և միայն տվյալ դատավորը կարող է որոշել, և ոչ թե արդարադատության խորհուրդը կամ երկրի Նախագահը, կամ որևէ նախարար:

Եվ եթե մենք հետին հայացքով դատավորին պատասխանատվության ենք ենթարկում, արդեն ոչ մեկը չի ուզենա դատավոր, նոտար, ոստիկան աշխատել: Ո՛չ, պետք է պետությանը դատապարտել, որովհետև նա գործում է պետության անունից, պետությունը իր լիազորությունների կատարումը վստահել է այդ անձին, որն իրավունք չուներ այդ պաշտոնում լինել:

Լուսանկարը՝ «natalydolls.com»-ի