ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Կամո Վարդանյան. «Ինքնասպանությունների ամենամեծ ցուցանիշը Գյումրիում է» 09/17/2012 14:05 | ԼՐԱՀՈՍ
Հայաստանում 2009 թ. արձանագրվել է ինքնասպանության և ինքնասպանության փորձի 498 դեպք, 2010-ին` 592, 2011-ին` 647 դեպք: Ինքնասպանությունների ցուցանիշը հաշվարկվում է յուրաքանչյուր 100 հազար բնակչին ընկնող թվաքանակով: Եթե յուրաքանչյուր 100 հազար բնակչին ընկնում է 10 ինքնասպանության դեպք, ապա համարվում է, որ տվյալ երկրում ինքնասպանության ցուցանիշը ցածր է, եթե մինչև 20 դեպք, ապա համարվում է, որ ինքնասպանության թիվը միջին է և 20-ից ավելիի դեպքում է համարվում, որ ինքնասպանությունների թիվը շատ բարձր է: Հայաստանն ինքնասպանությունների թվի միջին տեղում է:
«Վերջին ժամանակահատվածում բավականին շատացել է ինքնասպանությունների մասին տեղեկատվությունը: Թվում է՝ երևույթը ահագնացող չափեր է ստացել: Սակայն ինքնասպանությունների թիվը մեզանում դեռևս այնքան էլ շատ չէ, բայց ավելացման միտում կա»: Այս կարծիքին է հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, սուիցիդոլոգ Կամո Վարդանյանը, ով պատասխանում է Pastinfo.am-ի թղթակից Լիլիթ Հովհաննիսյանի հարցերին:
-Պարոն Վարդանյան, կա՞ ուսումնասիրություն ինքնասպանության դիմելու պատճառների բացահայտման առումով:
-Գիտության մեջ հաշվարկված է, որ գոյություն ունի ինքնասպանության դիմելու 800 պատճառ: Հայաստանում երևույթն ուսումնասիրում եմ ես, ինչպես նաև որոշ մասնագետներ և բժիշկներ: Երբեմն մենք գուցե պատկերացում անգամ չունենանք, թե ինչի հետ է կապված ինքնասպանությունը: Օրինակ՝ պատճառ կարող են լինել տարբեր տեսակի քիմիական նյութեր: Գոյություն ունի միջնորդանյութ: Եթե դրա քանակն օրգանիզմում պակասում է, մարդու մոտ առաջանում է դեպրեսիվ հակվածություն: Եվ եթե մարդն ագրեսիայի նկատմամբ հակում ունի, դա բերում է ինքնասպանության:
Նույնը կարելի է ասել դոֆամինի (հաճույքի հորմոն) վերաբերյալ: Եթե մարդու օրգանիզմում այն բարձրանում է, նա դիմում է ինքնասպանության: Օրինակ՝ գոյություն ունի մակաբուծային հիվանդություն, որի ժամանակ դոֆամինը մեծանում է: Առնետների վրա կատարած փորձերը ցույց են տալիս, որ դոֆամինի մեծանալուն պես նրանք գնում են դեպի գիշատիչը: Մարդկանց մոտ այդ էֆեկտի ազդեցության տակ առաջանում է հակազդման թուլացում, ռիսկայնության մեծացում: Կա գենետիկական պատճառականություն: Հայտնաբերված է, որ մարդու գենոտիպում կան վեց գեներ, որոնք պայմանավորում են ինքնասպանության հակումը:
Ինքնասպանությունն ունի գենետիկական, հոգեբանական, սոցիալական, էկոլոգիական պատճառականություն: Երևույթը պետք է ուսումնասիրվի: Պետք է դադարենք սիրողական մակարդակով այն մեկնաբանելուց:
-Լրատվամիջոցների լուսաբանումը որքանո՞վ է արտացոլում իրականությունը:
-Որպեսզի լրատվամիջոցները իրականությունը գրանցեն, պետք է լինի աղբյուր: Եթե այդ աղբյուրը չկա, եթե հետազոտութուն չի իրականացվում կամ իրականացվում է, բայց չի մասսայականացվում, լրատվամիջոցները չեն կարող օբյեկտիվ տեղեկատվություն հաղորդել: Սա ամենավտանգավորն է: Երբեմն լրագրողները հրավիրում են տարբեր մասնագետների՝ հոգևորականների, աստղաբանների, էզոթերիկ տեսության կողմնակիցների, որոնք ոչինչ չգիտեն ինքնասպանության երևույթի, նրա պատճառականության, գիտական մեկնաբանության մասին, բայց քանի որ կան մարդիկ, ովքեր երևույթին սենսացիոն բնույթ տալ են ցանկանում, այդ մարդկանց հրավիրում են եթեր: Նրանք էլ ոչ գիտական տեղեկատվություն են հաղորդում և թվում է անգիտակցաբար ինքնասպանությունների քանակը շատանում է: Բայց իրականում ցանկացած ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցում հղի է այս երևույթի մասսայականացմամբ:
-Ինչո՞ւ են երևույթով զբաղվողները խուսափում այն սենսացիոն դարձնելուց:
-Կա սուիցիդալ տեղեկատվության երկու ձև: Դրանցից մեկն ունի սենսացիոն բնույթ, նպատակն է հասարակության մեջ արձանագրել երևույթը: Երկրորդն օբյեկտիվ տեղեկատվությունն է, որն ունի կանխարգելման միտում: Ամեն ինչ չէ, որ կարելի է լրատվամիջոցներով ասել: Պետք է ասել այն, ինչը կնպաստի թեկուզ մեկ անձի սուիցիդալ որոշումից հետ կանգնելուն: Սա համարվում է պրոֆեսիոնալ տեղեկատվություն: Մասնագետների և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների աշխատանքը պետք է միտված լինի ինքնասպանությունների կասեցմանը:
-Մի առիթով նշել էինք, որ ինքնասպանություններն ավելի շատ տարածված են Գյումրիում: Ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
-Այո, Հայաստանում ինքնասպանությունների ամենամեծ ցուցանիշը Գյումրիում է: Աղետի գոտի է, դեռևս կան չլուծված խնդիրներ, կա լարվածություն: Մենք ուզում ենք այդ հարցը պարզաբանել:
Հետազոտություններն ընթացքի մեջ են: Հարցին կանդրադառնանք, երբ ամբողջությամբ կավարտենք հետազոտությունը:
-Ինքնասպանության նոր շարժառիթներ ի հայտ գալի՞ս են Հայաստանում:
- Վերջին ժամանակներում շատացել է ինքնասպանության հետևյալ շարժառիթը. մարդիկ տարբեր բուքմեյքերական գրասենյակներում խաղադրույքներ են դնում, պարտվում են, հետո չեն կարողանում գումարը վճարել: Որպես իրադրությունից դուրս գալու ելք՝ ընտրում են ինքնասպանությունը: Սակայն սա նոր չէ, աշխարհում վաղուց է տարածված, Հայաստանում էլ՝ վերջերս: Մեր երկրում ինքնասպանության նոր շարժառիթ է էկոլոգիական սթրեսը: Այն նորություն է նաև աշխարհում:
- Հասարակության մեջ կա ինքնասպանության երևույթի նկատմամբ երկու մոտեցում. մեկը ինքնասպանությունը դիտարկում է որպես թույլ մարդու վարքագիծ, մյուսը՝ ուժեղ մարդու:
- Ուզում եմ մեջբերել Քամյուի խոսքերը: Նա ասում է՝ կա մի շատ կարևոր հիմնախնդիր՝ ինքնասպանության հիմնախնդիրը, որը չի ճանաչում ոչ տարիք, ոչ սեռ, ոչ գիտական ցենզ: Այն ուրվական է, կարող է բոլորի տուն ներխուժել համապատասխան օբյեկտիվ կամ սուբյեկտիվ պայմանների համատեղման արդյունքում:
-Ինքնասպանությունը հանցագործությո՞ւն է:
- Մխիթար Գոշը և Սմբատ Գունդստաբլը իրենց դատաստանագրքերում հատուկ հոդվածով անդրադարձել են ինքնասպանություններին. Մխիթար Գոշն ասում է՝ այն անձը, ով իրականացնում է ինքնասպանություն, Աստծո նկատմամբ մեղք է գործում: Նրանք դասակարգում են կատարել. ինքնասպանություն, որ կատարել է հոգեկան հիվանդ մարդը և ինքնասպանություն, որ կատարել է հոգեպես առողջ մարդը:
Որոշել են չափապատիժ՝ հոգեկան հիվանդ մարդու նկատմամբ այդ պատիժը շատ մեղմ է, իսկ հոգեպես առողջ անձանց նկատմամբ պատիժը շատ խիստ է: Նրա համար ծիսական արարողություն հոգևորականը չի իրականացնում:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/23/2024 08:20 Տավուշը պայքարում է, համայնքապետն ԱՄՆ-ում է․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:17 Ծիծեռնակաբերդ այցը պաշտոնական այցերի պրոտոկոլային մաս չէ․ ԱԳՆ-ն՝ Ղազախստանի նախագահի այցի մասին․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 08:14 Համերգն առանց տեղական «իշխանիկների»․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:11 Սահմանազատման երեք տարբերակ է քննարկվել․ «Հրապարակ»
- 04/23/2024 08:07 Իշխանությունը փորձում է պառակտել շարժումը ․ Յուրիկների պակաս չի զգացվում․«Հրապարակ»
- 04/23/2024 07:52 Ժողովրդավարությունը թիվ մեկ «բրենդ» հռչակած կառավարության ղեկավարը չի մեկնաբանել Սամվել Վարդանյանի հանդեպ կատարվածը․ «Ժողովուրդ»
- 04/23/2024 07:48 Գնել Սանոսյանը «գովերգում» է, իսկ իր տեղակալը համարում է միջազգային մեքենայությունների հեղինակ․ «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/23/2024 18:18 Ձերբակալվածների պահման վայրում հայտնաբերվել է տղամարդու կախված մարմին, ով ձերբակալվել էր կնոջ մորը ծանր վնասվածք պատճառելու համար
- 04/23/2024 14:49 Ավտովթար՝ Արագածոտնի մարզում. Ապարանում բախվել են Վանաձոր-Երևան «ГАЗель»-ը, «Volkswagen»-ն ու «Lada»-ն. կա 7 վիրավոր
- 04/23/2024 10:46 Օշական գյուղում ավտոմեքենան բախվել է տներից մեկի դարպասին. կա վիրավոր
- 04/23/2024 10:41 Հրդեհ Հրազդանի կիրճում. այրվել է 2 վագոն-տնակ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
- 04/19/2024 23:53 Հայտնել են երջանիկ կյանքի համար սեքսի իդեալական հաճախականությունը
- 04/19/2024 22:52 Ծնողները դստեր ննջասենյակում հայտնաբերել են մանկապիղծի թաքնված տեսախցիկը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ