Փաստ ինֆո

2017թ. մինչ այսօր ՀՀ ԱՆ «Դատապարտյալների հիվանդանոց»  քրեակատարողական հիմնարկում վիրահատության է ենթարկվել 20 անազատության մեջ գտնվող անձ:

Արդյոք անազատության մեջ գտնվող անձինք ստանում են համապատասխան բուժօգնություն, թե՞ անտեսված են: Այս և այլ խնդրահարույց հարցերի վերաբերյալ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական վարչության պետի տեղակալ, արդարադատության գնդապետ Արսեն Համբարձումյանի հետ:

- Պարոն Համբարձումյան, գաղտնիք չէ, որ շատ հաճախ կալանավորված， դատապարտված անձանց հարազատները կամ փաստաբանները   բարձրաձայնում են, որ անազատության մեջ հայտնված անձը, ով ունի առողջական խնդիրներ՝ անտեսվում է, նրան չի ցուցաբերվում անհրաժեշտ բուժօգնությունը, ինչը հաճախ անդառնալի հետևանքների է հանգեցնում:  «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ—ն արդոք կարողանում ապահովել անհրաժեշտ բուժօգնության տրամադրումը՝ բուժումն ու վիրահատումը։ 

- 2015թ. «Դատապարտյալների հիվանդանոց»  ՔԿՀ-ում կատարվել է 75 վիրահատություն, 2016թ.` 99, իսկ այս տարի՝ մինչ այս ժամանակահատվածը, 20 վիրահատություն: Սա միայն «Դատապարտյալների հիվանդանոց»-ում, ինչ վերաբերում է քաղաքացիական հիվանդանոցներում իրականացված վիրահատություններին, ապա պետք է նշենք, որ պետության կողմից երաշխավորված անվճար բուժօգնության շրջանակներում միայն 2016թ. կատարվել են 488 հետազոտոթյուններ և բուժում, այդ թվում նաև վիրահատական, իսկ 2017թ. մինչ այս ժամանակահատվածը` 187:

 - Հարցի մյուս մասին անդրադառնանք՝ դատապարտյալների և նրանց հարազատների բարձրաձայնած խնդրին՝ անազատության մեջ հայտնված անձին անհրաժեշտության պարագայում անգամ դեղորայք չի տրամադրվում, քրեակատարողական հիմնարկներն ապահովված չեն  դեղորայքով:

- Նախ ասեմ, որ դեղորայքը քրեակատարողական համակարգի համար ձեռք է բերում «Գնումների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված կարգով հաստատված դեղերի գնումների պլանում ընդգրկված միայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության բնագավառի պետական լիազոր մարմնի կողմից սահմանված` Հայաստանի Հանրապետության հիմնական դեղերի ցանկում և Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստր) ընդգրկված դեղերը:

Եվ 2017թ. արդեն ձեռք է բերվել շուրջ 300 անվանում դեղորայք, բժշկական պարագաններ և քիմիական, ատամնաբուժական նյութեր:

- Այսինքն, բացառում եք, որ դատապարտյալը ով դեղորայքի կարիք ունի, նրան չտրամադրվի՞ այն:

- Եթե դատապարտյալը այն դեղամիջոցի կարիքն ունի, որն ընդգրկված է Ֆինանսների նախարարության կողմից հաստատված գնումների միասնական անվանակարգում, նա անպայման կստանա այդ դեղամիջոցը: Այսինքն`կան դեղամիջոցներ, որոնք պարզապես առկա չեն հիմնարկի հաշվեկշռում վերը նշված պատճառով: Սակայն շատ են դեպքերը, երբ հիվանդին տրվում է նշանակված դեղորայքին փոխարինող այլ  դեղամիջոց: Իսկ եթե այնուամենայնիվ, ազատազրկված անձը նախընտրում է կոնկրետ դեղամիջոց, որը ՔԿՀ-ն չի կարող տրամադրել, Քրեակատարողական վարչության պետի հանձնարարականի համաձայն` հիմնարկներ կարող է բերվել դեղորայք, որն ընդունվում է ՔԿՎ բուժսպասարկման բաժնի համապատասխան մասնագետների հետ խորհրդակցելուց հետո, իսկ դեղամիջոցները բուժում ստացող անձանց տրամադրվում են բացառապես բուժող բժշկի գրավոր թույլտվության առկայության պայմաններում`պարտադիր արձանագրելով բժշկական քարտում և համապատասխան մատյանում:

- Անդրադառնալով սուր վարակիչ հիվանդություններին, կնշեք ՔԿՀ-ներում ինչպիսի՞ն է  մասնավորապես տուբերկուլոզի համեմատական ցուցանիշները， ինչ միտումներ են նկատվում՝ աճում է， թե նվազում։

- Քրեակատարողական հիմնարկներում տուբերկուլոզի կանխարգելման աշխատանքների շրջանակում տարին երկու անգամ բոլոր հիմնարկների, թե՛ աշխատակիցները, թե՛ դատապարտյալկները և կալանավորված անձինք ենթարկվում են ֆլյուրոգրաֆիկ հետազոտության, ինչն օգնում է վաղ շրջանում հայտնաբերել խնդիրները և դրանց լուծում տալ:

Ըստ այդմ ունենք լուրջ որակական առաջընթաց, եթե 2015թ. ունեցել ենք տուբերկուլոզով հիվանդ 24 անձինք, ապա 2016թ. դրանց թիվը նվազել է՝ 13 են եղել:

-Քրեակատարողական հիմնարկները որակյալ բժշկական կադրերով համալրելու աշխատանքեր տարվո՞ւմ են:

- Քրեակատարողական ծառայության նախաձեռնությամբ մշակվել է «Քրեակատարողական ծառայության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու օրինագիծ, ըստ որի` նախատեսվել է օրենսդրական փոփոխություններ կատարելու միջոցով վերացնել բժիշկ մասնագիտությամբ ծառայողների ծառայության ընդունելու և ծառայությունից ազատելու տարիքային սահմանափակումները` վերջիններիս ծառայության ընդունելով մինչև 45 տարին լրանալը և թույլատրել ծառայել մինչև 65 տարին:

«Քրեակատարողական ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով ծառայության ընդունելու ստորին տարիքային շեմը 30 տարեկանն է, ինչը խոչընդոտում է բժշկական ծառայության ստորաբաժանումները փորձառու կադրերով համալրելու գործընթացին:

Բացի դրանից, Քրեակատարողական ծառայության նախաձեռնությամբ և ՀՀ առողջապահության նախարարության աջակցությամբ պարբերաբար անց են կացվում բժիշկ-մասնագետների վերապատրաստման դասընթացներ:

Միևնույն ժամանակ հարկ է նշել, որ 2015-2016թթ., նկատի ունենալով, որ քրեակատարողական ծառայությունում ծառայության ընդունվելու օրենքով նախատեսված տարիքային սահմանափակումները (30 տարեկան) վերաբերելի չեն քաղաքացիական հատուկ ծառայության պաշտոնների ծառայության ընդունվող թեկնածուներին, քաղաքացիական ծառայության խորհրդի հետ համատեղ կատարվել են կառուցվածքային փոփոխություններ` զինվորական հաստիքները վերակազմակերպելով քաղաքացիական ծառայության հաստիքների:

Սա էականորեն բարձրացրել է քրեակատարողական հիմնարկների բժիշկների հաստիքները փորձառու և որակյալ մասնագետներով համալրելու գործընթացի արդյունավետությունը:

- Այժմ կխնդրեի անդրադառնալ քրեակատարողական հիմնարկների բուժսարքավորումների հագեցվածությանը, այդ ուղղությամբ ի՞նչ աշխատանքներ են տարվում:

-Այդ հարցը մշտապես գտնվում է Քրեակատարողական ծառայության ղեկավարության ուշադրության կենտրոնում, արվում են բոլոր անհրաժեշտ քայլերը, հիմնարկները արդիական բուժսարքավորումներով առավել հագեցնելու համար:

Կարևոր է արձանագրել, որ քրեակատարողական ծառայության կողմից 2015թ-ին տնտեսված շուրջ 10 մլն դրամի հաշվին «Արմավիր» և «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ-ների համար պետական բյուջեից ձեռք են բերվել պահանջվող լրացուցիչ 48 անվանում բժշկական պարագաններ, այդ թվում՝  ատամնաբուժական աքցանների հավաքածու, Էլեկտրասրտագիր ESG 101G Biocare, ռենտգենյան ժապավենախցիկ 18x24, 24x30 և 35x45 սմ, վիրաբուժական փոքր հավաքածու,  լարինգոսկոպ, ստերիլիզատոր,  օտոսկոպ,  ախտորոշման գերձայնային, ուլտրաձայնային և դոպլեր սարքեր և այլն: 2014թ-ին 1 վիրահատական սեղան է ձեռք բերվել նաև «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի համար: Բացի այդ, ՀՀ առողջապահության նախարարության «Մարդասիրական օգնության հանրապետական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի կողմից 2015թ-ի ընթացքում օգնության կարգով «Արմավիր» ՔԿՀ-ին նվիրաբերվել են մի շարք թանկարժեք բժշկական սարքավորումներ, ինչպիսիք են՝ 2 հատ վիրահատական սեղան (շուրջ 11,5 մլն. դրամ), 1 հատ կոագուլյատոր (480.000), անզգայացման սարք-Dragen (շուրջ 3 մլն. դրամ) և այլն:

Բացի դրանից, մասնավորապես,  Եվրոպայի խորհրդի աջակցությամբ շուտով քրեակատարողական հիմնարկների բժշկական ստորաբաժանումների համար ձեռք կբերվեն մի շարք սարքավորումներ` դեֆիբրիլատոր, ատամնաբուժական համալիր, Էլեկտրոկարդիոգրաֆ, վիրահատական գործիքների հավաքածու, կիսաավտոմատ բիոքիմիական անալիզատոր, կիսաավտոմատ մեզի անալիզատոր, ավտոկլավ 12լ., հեռուստաբժշկության սարքավորում /համակարգիչ, մոնիտոր, հեռուստացույց/, գործիքների հավաքածու, գինեկոլոգիական գործիքների հավաքածու, կշեռք, հասակաչափ, ախտահանիչ սարք բարձր ջերմաստիճանով, թթվածնի բարձիկ 10լ., ցենտրիֆուգ, վիրահատական գործիքների փոքր սեղան, հետազոտման լամպ, պաշտպանիչ էկրան, օտոսկոպ, սֆիգմոմանոմետր+ստետոսկոպ, օֆտալմոսկոպ, գլյուկոմետր, բակտերիոցիդ լամպ, նևրոլոգիական մուրճ, ավտոմատ ներարկման սարք, ջրատաքացուցիչ 100լ., ԱՄԲՈՒ, շտապ օգնության հավաքածու, պուլսօքսիմետր, կաթուցիչների հավաքածու:

Բացի նշվածը, ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական վարչության և «Հայկական ակնաբուժական նախագիծ» բարեգործական հիմնադրամի միջև փոխադարձ համագործակցության շրջանակներում ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական հիմնարկներում կատարվել են այցելություններ՝ կալանավորված անձանց և դատապարտյալների տեսողության զննման և կարիքի դեպքում ակնոցների տրամադրման գործընթացը կազմակերպելու համար:

Միաժամանակ, ինչպես արդեն նշեցի, ՀՀ առողջապահության նախարարության, մարզպետարանների, Մ. Հերացու անվան բժշկական համալսարանի և այլ բժշկական կրթական հաստատությունների հետ համատեղ աշխատանքեր են տարվում քրեակատարողական հիմնարկների թափուր բժշկական հաստիքների` որակյալ կադրերով համալրման ուղությամբ:

Հեղինակ` Էլեն Առաքելյան