Փաստ ինֆո

Հայաստանի իրականության մեջ լայն տարածում են ստացել սուտ մատնության դեպքերը, այդ թվում՝ պաշտոնատար անձանց դեմ: Այդ կարգի դեպքերի աճն, ըստ ամենայնի, կապված է իրավագիտակցության ցածր մակարդակի և որոշ իմաստով սխալ պատկերացումների հետ: Զրպարտությունների ճիրաններից զերծ չեն մնում նաեւ իրավապահ մարմինների աշխատակիցները այն տարբերության, որ տվյալ դեպքում ոչ միայն կոնկրետ աշխատակցի հեղինակություն է պախարակվում, այլեւ ստվերվում է մի ամբողջ գերատեսչության աշխատանքը եւ տեւական ժամանակ է պետք լինում ապացուցելու, որ տեղի ունեցածը զրպարտություն է եւ մածունն իրականում սպիտակ է։

Օրերս ՀՔԾ-ն տեղեկացրեց, որ սուտ մատնության ճիրաններում էր հայտնվել անգամ ԱԱԾ օպերատիվ աշխատողը, ում դեմ քաղաքացի կեղծ տեղեկություններ էր հայտնել, թե իբր նա առանց իր իմացության, իր անվամբ կազմել և ստորագրել է պաշտոնեական փաստաթուղթ հանդիսացող հաղորդում ու բացատրություն տալու մասին կեղծ արձանագրություններ այն մասին, թե, իբր, Տաշիրի սոցիալական ապահովության տարածքային բաժնի աշխատակիցն ընտանեկան նպաստ նշանակելիս, փաստաթղթերի ձևակերպման համար իրենից պահանջել և ստացել է 60.000 ՀՀ դրամ ապօրինի վարձատրություն:

Դատաձեռագրաբանական փորձաքննության եզրակացությունը, սակայն, ցույց էր տվել, որ քաղաքացու անվամբ լրացված փաստաթղթերում առկա ձեռագիր գրառումներն ու ստորագրությունները կատարվել են վերջինիս կողմից, այսինքն՝ ապացուցվել էր, որ քաղաքացին հանցագործության կատարման մեջ անհիմն մեղադրել է ՀՀ ԿԱ ԱԱԾ աշխատակցին:

Հանցադեպի բացակայության հիմքով ԱԱԾ-ը աշխատակիցը ազատվել էր քրեական հետապնդումից, իսկ քաղաքացու դեմ, ընդհակառակը, սուտ մատնության մեղադրանք էր առաջադրվել:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածի՝ սուտ մատնությունը, հանցագործակցության մասին սուտ մատնություն է, եթե անձը գործել է՝ գիտակցելով, որ իր տրամադրած կեղծ է: Հոդվածը նախատեսում է պատիժ՝ տուգանք նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկից չորսհարյուրապատիկի չափով, կամ կալանք՝ մեկից երեք ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկում՝ առավելագույնը երկու տարի ժամկետով:

Իսկ արարքը հոդվածի երկրորդ մասով որակվելու դեպքում, այն է՝

եթե արարքը

1) զուգորդվել է ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցագործության մեջ մեղադրելով,
2) զուգորդվել է մեղադրանքի արհեստական ապացույցներ ստեղծելով,
3) կատարվել է շահադիտական դրդումներով,

նախատեսվում է ավելի խիստ պատիժ՝ ազատազրկում՝ առավելագույնը հինգ տարի ժամկետով:

Պաշտոնատար անձանց մեղադրելով՝ սուտ մատնության դեպքերի աճի հետ են կապված այսօրինակ գործերը քննող ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության մեկը մյուսին հաջորդող, իրազեկող հայտարարությունները.

«Պետական հատուկ ծառայություն իրականացնող պաշտոնատար անձանց հանցագործության կատարման մեջ անհիմն մեղադրելը քրեորեն պատժելի արարք է, որը նախատեսված է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածով և կոչ արել զերծ մնալ հանցագործության մասին կեղծ հաղորդումներ ներկայացնելուց»:

ՀՔԾ-ն անգամ ներկայացրել է համապատասխան վիճակագրություն՝ 07.11.2016թ. դրությամբ՝ սուտ մատնության փաստով ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում հարուցվել և քննվում են 40 քրեական գործեր, որոնցից 18-ի նախաքննությունն արդեն ավարտվել է և քրեական գործերը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել են դատարան: Մեղավոր բոլոր անձինք դատապարտվել են:

Հարկ է նշել, որ սուտ մատնության դեպքեր ի հայտ են եկել այլ գործերով դատաքննության ընթացքում ևս՝ ամբաստանյալը մեղադրել է, ասենք, քննիչին, չգործած հանցանքի, այն է՝ սուտ մատնության մեջ: Չի բացառվում, որ ամբաստանյալներից ոմանք շփոթում են սուտ մատնությունը սուտ ցուցմունք տալու իրավունքի հետ՝ վերջինի համար ամբաստանյալը չի կարող քրեական պատասխանատվության ենթարկվել: Իհարկե՝ մեծադրյալը կարող սուտ ցուցմունք տալ եւ չպատժվել դրա համար, սակայն դա չի նշանակում, որ կարող է նաեւ սուտ մատնություն անել եւ մեկ ուրիշին մեղադրել հանցագործության մեջ, քանզի դա արդեն քրեորեն պատժելի է։

Որոշակի շփոթության մեջ են նաև վկաները՝ նրանք, ի տարբերություն ամբաստանյալների, պարտավոր են տալ ճիշտ ցուցմունք, իրավունք չունեն հրաժարվել կամ խուսափել ցուցմունք տալուց:

Իհարկե, այստեղ ևս բացառություն կա: Անձի ցուցմունք տալու պարտականությունից ազատվելու իրավունքը ամրագրող ՀՀ սահմանադրության 65-րդ հոդվածի համաձայն, ոչ ոք պարտավոր չէ ցուցմունք տալ իր, ամուսնու կամ մերձավոր ազգականների դեմ, եթե ողջամտորեն ենթադրելի է, որ այն հետագայում կարող է օգտագործվել իր կամ նրանց դեմ:

Աղբյուր` Փաստինֆո